Córdoba: “Geef die worsten worsten!”

Wanneer ik woensdag 1 juni in Córdoba aankom, heeft een grote groep activisten de Plaza de Gran Capitan, in het commerciële centrum van de stad, bezet.

Maria, een enthousiaste Catalaanse, legt uit wat er gebeurt. “We zijn hier vooral om de mensen te informeren. En om de Spaanse revolutie ook lokaal te vertalen. Eén van onze slogans is: ‘Na de verontwaardiging, nu de actie!’ We willen ons platform van 15 mei concreet maken. Daarvoor trekken we naar de verschillende wijken van de stad. En we houden overal prikacties. Maar we houden ook een petitie over eisen voor onze lokale politici.”

Ze toont me een lange lijst van handtekeningen, en legt de eisen uit. “We eisen dat de politici hun vijf wagens met chauffeur opgeven, en het gewoon bij één wagen houden. Of het openbaar vervoer gebruiken, zoals ze iedereen altijd aansporen te doen met hun mooie praatjes. We eisen ook dat de administratieve en ambtenarenpostjes worden opengesteld voor iedereen. En niet verdeeld worden volgens de vriendjespolitiek, zoals dat vandaag gebeurt.”

“Het loon van de politici moet ook ferm naar omlaag. Ze moeten hun eigendommen bekend maken en ze mogen de inkomsten uit de politiek niet meer cumuleren met andere inkomsten, zoals vandaag gebeurt.”

Een andere activist komt er bij staan. “Het is eenvoudig. De politici zeggen dat er geen geld meer is voor een sociale politiek. Maar ze zwemmen zelf in het geld. Wij gaan het geld gewoon halen waar het zit.”

“Met deze petitie willen we naar de plaatselijke politici stappen. Maar het plan is dat dat ook in andere steden gebeurt. En zo, van onderuit, willen we uiteindelijk de nationale politici aanvallen.”

Maar tegelijk mobiliseert de beweging ook over het algemeen 15 mei-manifest, met de hervorming van de kieswet en de verdediging van sociale en economische rechten als centrale focus. En schreven ze er een manifest bij, speciaal voor Córdoba.

Met daarin ook heel wat antikapitalistische accenten: “Wij willen een nieuw economisch model volgens de gelijke verdeling van de welvaart, niet volgens de wetten van het kapitalisme. We verwerpen het huidige model, met zijn onhoudbare drang naar economische groei en roofbouw op het milieu. Een model waarin de man nog steeds economisch en politiek de plak zwaait, en vrouwen in een tweederangsrol worden geduwd.”

Maria vraagt of ik niet blijf, want ze gaan net met de actie beginnen. “Geef die worsten worsten!”, lacht ze. “We delen vandaag chorizo-worsten uit aan de leugenaars en degenen die corrupt zijn. De grootste leugenaar krijgt de grootste worst!”

Onder vrolijk gejoel van een steeds groter wordende groep omstanders begint een straattoneel. Verschillende activisten komen opdraven, verscholen achter een masker van één of andere politicus.

Die legt uit hoe veel hij verdient, hoe hij dat geld bij elkaar sjoemelt en dat hij daar vooral mee wil voort doen. Onder luid boegeroep krijgt hij dan een chorizo om zijn nek. De actievoerders zelf zijn twintigers en jonge dertigers, maar het publiek is van alle leeftijden.

Jaén: “De mensen worden voorgelogen!”

Drie dagen later passeer ik langs Jaén, een wat stoffige provinciestad tussen Córdoba en Granada. Maar ook hier borrelt de revolte. Een twintigtal activisten heeft sinds 15 mei de centrale Plaza de la Constitucion bezet. De eerste spandoek die in het oog springt, zegt: “We zijn niet-partijpolitiek en niet verbonden met een vakbond: we zijn gewoon burgers”. Iets wat later nog zal terugkomen.

Tussen de tientallen tentjes, matrassen, standjes vol flyers en boeken, zitten Luna en Simón. Jonge twintigers, zoals de meeste mensen hier. “We houden de bezetting met een twintigtal, maar als we acties organiseren, hebben we een 600-tal mensen mee. Het is niet altijd gemakkelijk. De actie krijgt niet veel steun uit de buurt.”

“We vragen water en andere praktische ondersteuning voor het kampement, maar niet iedereen begrijpt de actie. De media vertellen ook zo veel leugens over de beweging. Onze voornaamste actie is dan ook om mensen gewoon uit te leggen waar dit om draait. En waarom iedereen zou moeten meedoen. Elke avond houden we vrij woord-sessies. En elke dinsdag en donderdag houden we volksvergadering.”

Ook hier een petitie die mensen kunnen ondertekenen, met de eerder algemene eisen van het 15 mei-manifest. En leuke merchandising om de actie zichtbaarder te maken. Luna en Simón poseren trots in hun speciaal gemaakte ‘campada Jaén!’-T-shirts. En ook hier veel enthousiasme.

“We blijven hier zolang het nodig is”, zegt Luna. “Want hoe klein dit hier ook is, we maken deel uit van een wereldwijde revolte. We zijn nog maar pas begonnen!”

Naast één van de tenten hangt een wereldkaart, waar iemand al de vuurhaarden van de revolte heeft aangeduid. Naast de Arabische revoluties zie ik hoe ook Brussel een rode punaise heeft gekregen.

Granada: “Het volk moet in het stadhuis. Weg met de corruptie!”

Wanneer ik in Granada aankom, kom ik bijna direct op de Plaza del Carmen terecht. Hier, letterlijk op het plein voor het stadhuis, wordt al sinds 15 mei gekampeerd. Ook hier een massa kraampjes, tentjes, affiches, spandoeken en borden. Carlos, eind de twintig, geeft een rondleiding.

“We bezetten het plein dag en nacht. In het begin sliepen hier zo’n 400 mensen. Vandaag hebben we een groep van een honderdtal slapers. We zijn ons stilaan beter aan het organiseren. We hebben verschillende werkgroepen opgericht, en die hebben hier elk hun stands. We houden gezamenlijke vergaderingen, maar iedereen kan ook activiteiten plannen en die op deze grote activiteitenkalender posten.”

“Er is een stand over de barrios. We moeten de boodschap veel meer naar de wijken, naar de mensen zelf brengen. Daarom worden er nu ook in elke wijk vergaderingen georganiseerd. Er zijn stands over cultuur en actie – waar spandoeken worden gemaakt. Er is een volkskeuken waar we voor de activisten proberen te koken, er is een kinderopvang, er is een stand voor juridische hulp en de rechten van de activist. Er is een stand over ‘vrije informatie’. En zelfs over filosofie en psychologische ondersteuning. We gaan hier blijven zo lang het nodig is!”

Hoe lang dat precies zal zijn, en hoe het nu voortgaat? Dat wil ik dan wel eens weten. Bij de ‘vrije informatie’ hebben ze daar ook al over nagedacht. Ik vertel over Córdoba en de idee van lokale petities, van onderuit. Milena, 35, lacht een beetje schamper.

“Dat is een manier, en het klinkt erg ‘democratisch’. Maar dat gaat niets uithalen. Politici zullen daar eens mee lachen. De enige manier om écht iets te veranderen, is directe actie. Werkelijk de macht overnemen.” Ze wijst naar het stadhuis achter ons. “WIJ moeten daar zitten. Het volk van Granada. En niet die politici die zich van ons niets aan trekken.”

Wanneer ze vertelt dat de actie vooralsnog geen massale steun krijgt in Granada, en veel mensen nog moeten worden geïnformeerd, zeg ik dat het stadhuis overnemen dan toch niet zo makkelijk zal zijn. Ze lacht.

“Een machtsovername is niet moeilijk. Het is wat je daarna met die macht gaat doen, en hoe! We spenderen nu vooral veel tijd aan discussiëren over politiek. Een beetje saai soms, maar nodig om de mensen massaal mee te krijgen en te organiseren. Want dat is het: we moeten een consensus bereiken over een alternatief sociaal en economisch model.”

Ik vraag me af of bestaande politieke organisaties en de vakbonden daar niet bij kunnen helpen. Ik leg uit dat in België de vakbonden wél midden in de sociale beweging zitten, maar hier blijkbaar geweerd worden.

“We hebben niets tegen individuen uit de vakbond of de politiek. Die mogen meedoen en hun inbreng doen. Maar niet onder hun politieke vlag, of met hun agenda’s. We willen participatie, geen recuperatie. Dit is een beweging van burgers en dat moet het blijven.”

Maar ze beaamt dat de beweging, wil ze groeien en blijven bestaan, nood heeft aan organisatie en centralisatie van agenda’s.

Op de hoek van het plein staat een politie-auto. Met vier agenten die er wat verveeld naast hangen. Wanneer ik hen vraag wat zij van heel deze actie vinden, desnoods buiten de politie-werkuren, lachen ze een diplomatisch lachje.

“Wij hebben geen mening.” Wanneer ik hen wat probeer op te poken (“Toch wel straf: die bezetten hier gewoon al veertien dagen de ingang van het stadhuis, en dat kán allemaal!”) blijven ze stoïcijns.

“Ze zijn braaf. Het enige wat ze doen is over politiek discussiëren en mensen aanspreken. Zolang het niet verder gaat dan dat, grijpen we niet in.” Ik kan het niet laten, maar ik hoop vurig dat het ooit verder zal gaan dan dat.