Een decennium nadat er voor het eerst toe werd opgeroepen, heeft Spanje eindelijk een klimaatwet. Het Spaanse parlement stemde op 13 mei 2021 voor een nieuwe wet, die het land verplicht om de CO2-uitstoot tegen 2030 met 23 procent te verminderen, in vergelijking met het niveau van 1990.
De wet staakt met onmiddellijke ingang alle nieuwe vergunningen voor de ontginning en productie van steenkool, gas en olie, verbiedt de verkoop van voertuigen op fossiele brandstoffen tegen 2040 en stelt als doel om tegen 2030 74 procent van de elektriciteit uit hernieuwbare bronnen te halen.
De wetgevers zijn het erover eens dat de productie van fossiele brandstoffen op Spaans grondgebied tegen 31 december 2042 beëindigd moet zijn. Ook willen ze subsidies voor fossiele brandstoffen inperken door te verplichten dat deze “passend worden gerechtvaardigd door sociale, economische of sociale belangen”.
Thermische centrale van Teruel. Foto: jpgbdn/CC BY-SA 2:0
“Voor de planeet, voor onze toekomst en voor de volgende generaties. Vanaf vandaag heeft Spanje een klimaatwet waarop we een groene, duurzame, eerlijke en welvarende toekomst voor iedereen kunnen bouwen”, tweette de Spaanse premier Pedro Sanchez na de stemming op donderdag.
De Spaanse minister van Energie en Milieu Teresa Ribera omschreef deze wet als “een essentiële wet waarop we moeten blijven voortbouwen”. In een interview met de Spaanse krant El Pais erkende Ribera dat de wet “tien jaar geleden al ingevoerd had moeten worden”.
Spanje is geen koploper
Het Spaanse streefcijfer voor emissiereductie tegen 2030 ligt aanzienlijk lager dan de doelstellingen van andere grote Europese uitstoters. Duitsland kondigde op 10 mei aan dat het de uitstoot met 65 procent gaat verminderen tegen 2030 en Groot-Brittannië heeft toegezegd om in dezelfde periode zelfs 68 procent te verminderen. De EU rondde in april gesprekken af waarin werd besloten om de doelstelling van de unie voor 2030 te verhogen van 40 naar ten minste 55 procent minder uitstoot.
In tegenstelling tot Groot-Brittannië en Duitsland is de CO2-uitstoot van Spanje tussen 1990 en 2007 gestegen. De emissies liggen momenteel op het niveau van eind jaren 1990. Spanje heeft zijn doelstellingen van het Kyoto-verdrag dus niet gehaald en heeft zijn toegelaten uitstootplafond met meer dan 20 procent overschreden.
Dit is een van de argumenten die de Spaanse regering gebruikt om haar lagere streefcijfer voor 2030 te rechtvaardigen. In vergelijking met een basisscenario voor 2020 behoort het nieuwe streefdoel wel tot de meest ambitieuze van Europa.
“Het idee is dat als je de huidige uitstoot als uitgangspunt neemt en dan verder vooruitkijkt, Spanje wel in lijn ligt met de EU-doelstellingen en zelfs tot de meest ambitieuze landen behoort”, legt David Howell, hoofd milieubeheer bij de ngo SEO Birdlife, uit. Vergeleken met het niveau van 1990 zijn de doelstellingen echter veel minder ambitieus. “Spanje is nog maar net onder het niveau van 1990 gezakt”, zegt hij.
Ambitie kan verder omhoog
Volgens Howell moet Spanje een “enorme inspanning” leveren om de achterstand in te lopen op andere EU-landen, die al langer een CO2-arme weg zijn ingeslagen. “Wij vinden dat Spanje zou moeten inzetten op een reductie van 55 procent, als geïndustrialiseerde natie met een historische verantwoordelijkheid”, zegt hij.
Kerncentrale van Trillo. Foto: Flickr/CC BY-SA 2:0
De nieuwe wet stelt dat klimaatdoelen periodiek moeten worden herzien. Een eerste consultatie is al gepland voor 2023. Actievoerders hopen dat de regering ervoor kiest om haar ambitie dan te verhogen. “Alleen door de emissiereductiedoelstellingen te verhogen zal Spanje in staat zijn om de klimaatcrisis effectief te bestrijden”, stelt Greenpeace in een verklaring.
Klimaatactivisten hebben de regering opgeroepen om een onafhankelijke klimaatcommissie op te richten die kan adviseren over het verbeteren van de klimaatdoelstelling vanaf 2023. “Ik vind het jammer dat de Spaanse klimaatwet geen onafhankelijke commissie van wetenschappelijke deskundigen omvat, en ook geen CO2-budgetten zoals Groot-Brittannië heeft”, zegt Peter Sweatman, directeur van het in Madrid gevestigde consultancybureau Climate Strategy. Desondanks noemt hij de wet “een stap in de goede richting”.
Bedrijven moeten met klimaatplannen komen
Als eerste ter wereld eist de Spaanse klimaatwet van alle bedrijven dat zij duidelijke klimaatactieplannen opstellen, met emissiereductiedoelstellingen die over een periode van vijf jaar moeten worden bereikt. “Dat is winst voor toonaangevende bedrijven en Spaanse beursgenoteerde bedrijven bij het verminderen van klimaatrisico’s”, aldus Sweatman.
Voor Romain Ioualalen, campagnevoerder bij Oil Change International, is de beslissing om de productie van fossiele brandstoffen in minder dan twaalf jaar te beëindigen “een welkome ontwikkeling”.
Ioualalen daarover: “Dit is extra bewijs dat de escalerende klimaatcrisis betekent dat geen enkel land zichzelf een klimaatleider kan noemen als het geen einde maakt aan de uitbreiding van fossiele brandstoffen en zich voorneemt de productie uit te faseren.”
Dit artikel is eerder verschenen bij IPS-partner Climate Home News.
