“Omdat we denken dat er sprake is van een zwendel van kolossale omvang, hebben we de campagne opgezet”, zegt Francisco Jurado, een advocaat en lid van Echte Democratie Nu (DRY), het actieplatform waar vorig jaar ook de 15 mei-protestbeweging uit voortkwam.

Euribor is een benchmarkindex, dat wil zeggen dat het een cijfer is dat de gemiddelde rentes weerspiegelt die grote Europese banken aan elkaar rekenen op de geldmarkt, gerekend voor verschillende termijnen. De eenjaars-Euribor wordt in Spanje gebruikt om aflossingen te berekenen voor hypotheken. Die worden in Spanje meestal met variabele rente afgesloten.

Hoge rekening

De campagne begon toen Juan Ignacio Moreno, een andere advocaat en ook lid van DRY, onderzoek deed voor een cliënt die een onwaarschijnlijk hoge rekening kreeg voor drie achterstallige aflossingen. Hij wilde weten hoe de rente werd berekend en kreeg toen vermoedens van onregelmatigheden en in elk geval een gebrek aan transparantie.

Volgens de Spaanse wet moet de Euribor “objectief en niet-manipuleerbaar” zijn, op basis van transacties tussen banken. Maar hoe gaat dat wanneer banken, zoals nu door de crisis, niet veel aan elkaar durven te lenen? In werkelijkheid wordt de index niet berekend op basis van werkelijke transacties, maar op basis van een overzicht dat 44 banken zelf verstrekken aan het bedrijf Thomson Reuters. Dat bedrijf wil echter zonder gerechtelijk bevel niet prijsgeven hoe de berekening plaatsvindt.

“Het is ongelooflijk dat een index die zoveel miljoenen families beïnvloedt, wordt berekend door een private organisatie, op een niet-transparante manier”, zegt José Cosín, advocaat in Málaga en ook betrokken bij de 15 mei-beweging. “Wij willen onderzoeken of de noodzakelijke maatregelen voor het publiceren van de index wel werden getroffen”, zeggen Jurado en Moreno op hun website.

Informatie

“Informatie is je recht, transparantie hun verplichting”, luidt hun slogan. Burgers worden opgeroepen hun eigen bank te vragen hoe de Euribor wordt berekend. De campagne trekt veel aandacht. In twee weken tijd heeft de site www.opeuribor.es al meer dan 30.000 hits gekregen.

Miguel Ángel Fernández, de gouverneur van de Centrale Bank in Spanje, zei in oktober al dat hypotheekaflossingen niet op Euribor gebaseerd moeten zijn, “om ons financiële systeem minder afhankelijk te maken van de eenjaarsrentes”.

In oktober 2011 kondigde de Europese Commissie al een onderzoek aan naar verschillende financiële instellingen op verdenking van mogelijke manipulatie van de Euribor. Canadese toezichthouders zijn een proces begonnen tegen zes banken vanwege de manipulatie van de Libor, de index van rentestanden van banken in Londen.