Overtuigend SP.A/Groen

De SP.A lijkt de goedkeuring te krijgen van Gentenaars, die het kartel weten te smaken. In zijn toespraak zondagavond verwees Mathias De Clercq naar het gezamenlijke bestuur van SP.A en Open VLD in de afgelopen legislatuur. SP.A plukte daar de vruchten van en Termont streek de burgemeestersbonus op. Klopt die analyse?

“We kunnen inderdaad spreken van een grote overwinning met een absolute meerderheid. Daniël Termont kent een grote populariteit omdat hij veel Gentenaars weet aan te spreken. Door samen met Groen naar de kiezer te trekken, kon SP.A nog meer mensen overtuigen en uiteraard strijkt Termont de burgemeestersbonus op.”

“De SP.A in Gent en ook nationaal, is geen radicale basisdemocratische partij zoals Groen, waar de militanten de ideologische koers van de partij quasi mee uitstippelen. Bij de SP.A leiden de kaders en in Gent doet Termont dat zeer sterk en hij heeft er veel gewicht. Nu komt dit enorme stemmenaantal en die symbolische meerderheid erbovenop.”

“Omgekeerd laat de kiezer zien dat hij een ander en meer links beleid verwacht in Gent en dat het kartelprogramma daarvoor zeer wervend was. Ik denk dat de Gentenaar wel in dit verhaal gelooft en als je ziet wat er op papier staat, dan lijkt me dit terecht. Omgekeerd wil dat niet zeggen dat wat er in het programma staat, ook daadwerkelijk zal worden uitgevoerd in het beleid.”

“We moeten immers ook uitkijken wie de derde partner wordt. Waarschijnlijk wordt dat Open VLD (ondertussen werd bekend dat het kartel coalitiegesprekken zal voeren met Open VLD, nvdr), waarvoor een deel van de SP.A gevoelig is. Een ander deel ziet meer in de samenwerking met Groen. Want zo mogen er dingen gezegd worden die niet meer konden gezegd worden in het afslaan naar de derde weg en het derde-weg-socialisme. De samenwerking laat nu toe om een linksere boodschap te brengen. Ik denk ook dat er vanuit Groen zeker verzet zal komen als er een derde partner bijkomt.”

Rebels Gent

Speelt de demografie van Gent een rol in de resultaten van het kartel?

“Zeker. In Gent spelen verschillende factoren mee: de stad heeft een zeer jonge populatie en er is een zeer grote zogenaamde alternatieve of creatieve middenklasse die behoorlijk progressief is. Daarbij komt ook dat Gent een lange geschiedenis heeft van sociale strijd, zowel op syndicaal (socialistisch) vlak, maar ook in de jaren zestig en zeventig rond thema’s als stadsontwikkeling en -vernieuwing en ook veel activisme uit de kunstensector in de jaren zeventig en tachtig.”

“Ook de opkomst van de groene beweging speelt mee in die geschiedenis. Die weerstand en dat potentieel voor progressieve ideeën is er al altijd geweest. De ‘rebelse Gentenaar’ lijkt misschien wel een citymarketing-leuze, maar kent ook wel een reële basis. De cultivering ervan en de aanwezige rebelsheid verklaren waarom er een potentieel is voor die progressieve ideeën.”

Gent is Antwerpen niet (noch de rest van Vlaanderen)

Antwerpen kiest totaal anders. Hoe komt het dat we die resultaten niet in Gent zien?

“Ik denk dat je om te beginnen in Gent een andere SP.A hebt dan in Antwerpen. Er is natuurlijk een onderstroom in Gent waar ook ideeën floreren à la Monica De Coninck of Patrick Janssens, met een voor-wat-hoort-wat-retoriek. Maar de Gentse SP.A is een stuk linkser dan in Antwerpen.”

“Janssens is een beheerssocialist, zeg maar een managementdenker, iemand die de stad beheert en wiens boodschap luidt dat er een goed beleid werd gevoerd in de stad, punt. Termont profileert zich daarentegen als een linkse burgemeester en brengt een eigenzinnig en links verhaal.”

“Ook qua burgemeestersprofiel verschillen beiden: de SP.A in Gent is door het kartel met Groen in zijn programma nog wat meer naar links geduwd, terwijl Janssens met CD&V zeker niet linkser is geworden. Daardoor zie je dat de PVDA+ in Gent geen overwinning boekt, want de SP.A profileert er zich progressief genoeg.”

“Termont heeft ook aan politiek gedaan door dit kartelprogramma op te stellen. Het is een soort visionaire visie op de stad die zegt waar die stad naartoe moet. Janssens heeft zich daar te weinig politiek geprofileerd, behalve met de mantra van het ‘goed bestuur’. Maar dat is geen politieke profilering. Ik denk dat hij daardoor ook klappen heeft gekregen, net zoals socialisten in andere steden.”

Is dat de algemene trend voor Vlaanderen?

“Ik denk dat wel. Wat je ziet is dat overal waar een sterk verhaal werd neergezet, er werd gescoord; bijvoorbeeld ook door de N-VA met zijn confederalisme en het confederale model over een ander Vlaanderen en de kracht van de stad en het buitenstedelijke gebied. Je kan zeggen dat dat een sterk verhaal is, of je er nu mee akkoord gaat of niet. De Wever speelt daar wel een rol in, maar je kan niet overal de resultaten enkel toelichten aan het ‘De Wever-effect’.”

“De N-VA brengt een sterk verhaal als rechtse, conservatieve en neoliberale partij: een partij die bepaalde waarden, een economisch model en een bepaald migratiebeleid predikt. Het is een ideologisch verhaal dat door verschillende personen wordt uitgedragen, niet enkel door De Wever. Ook Homans en andere Vlaams-nationalisten doen dat.”

“In Antwerpen heeft het sterke verhaal van de PVDA+ en dat van de Groenen gewonnen, samen met dat van de N-VA. In Gent wint het verhaal van de N-VA ook wel, als je ziet dat de partij van één zetel naar negen zetels gaat; dan kan je ook niet zeggen dat ze daar verloren heeft.”

“Als oppositiepartij staat ze numeriek toch op de kaart. Zij hebben ook klappen uitgedeeld aan CD&V en Vlaams Belang. Die beide partijen liggen al een tijdje op apegapen in Gent en daar profiteert N-VA ook zeker van.”

Nood aan een kritisch en visionair middenveld

In uw opiniestuk ‘De (mythe van de) rebelse stad Gent’ schrijft u samen met anderen over het belang van een mondige oppositie die het middenveld vertegenwoordigt. Zal dit nog het geval zijn nu Groen ook zetelt in het Schepencollege en bepaalde beleidskeuzes zal moeten maken?

“Ik wil er geen doemscenario rond ophangen, maar dat is wel één van de dingen waarover men bezorgd moet blijven. Er zal zeker een sterke samenwerking moeten zijn én oppositie moeten gevoerd worden vanuit het middenveld. Het probleem is dat een middenveld met een linkse oppositie achter zich, informatie kan aanreiken waarmee het beleid op de korrel kan worden genomen.”

“Ik vrees dat het moeilijker wordt nu die oppositie er niet meer zal zijn. Want nu wordt links beleidsmaker en uitvoerder en dat gaat gepaard met een andere positie dan de kritische oppositie die Groen vroeger voerde. Als beleidsploeg is er vaak minder ruimte voor zelfkritiek.”

“Ergens is dat jammer voor het project van het rebelse Gent. Want dat rebelse Gent heeft altijd geprofiteerd van een links beleid, een linkse oppositie en een scherp middenveld. Al die factoren moeten aanwezig zijn: als er een schakel ontbreekt, ontstaat de kans op een verzwakking. Het zal een uitdaging zijn voor het Gentse middenveld om uit zichzelf buitenparlementaire oppositie te voeren.”

“Er werden naar aanleiding van de verkiezingen al een aantal debatten en ontmoetingen gehouden door middenveldsorganisaties en er werden platforms opgezet. Een groot deel van het sociale middenveld is al gaan samenwerken.”

“Ik denk dat het belangrijk is om (bestaande) platforms van organisaties te verenigen en het beleid op heel wat zaken te evalueren. Het middenveld moet ook een brede stadsvisie uitbouwen, zodat het sterker staat in het overleg met de Stad Gent.”