Het slotdocument van de Top van de volkeren schetst de hoofdlijnen van de thema’s die besproken werden tijdens de plenaire vergaderingen. Ze zijn ook de uitdrukking van de intense mobilisaties in die periode (15 tot 22 juni). Ze drukken de gezamenlijke meningen uit over de structurele oorzaken van de crisis en de valse oplossingen. Ze geven ook de belangrijkste agendapunten weer voor de komende periode.

De slotverklaring

De sociale bewegingen en de volksbewegingen, de vakbonden, de volkeren, de organisaties van het maatschappelijk middenveld en de milieuactivisten van over de hele wereld, die aanwezig zijn op de Top van de Volkeren in Rio+20, hebben hun ervaringen samengevoegd tijdens de kampen, de massale demonstraties en de discussiemomenten van deze bijeenkomst.

Samen bouwden ze aan gezamenlijke standpunten en alternatieven. We zijn er ons van bewust dat we andere relaties tussen mens en mens en tussen mens en natuur moeten opbouwen. En we nemen de uitdaging op ons om de volgende fase voor het herstel van het kapitalisme af te remmen en door middel van onze strijd te bouwen aan nieuwe paradigma’s voor de samenleving.

De Top van de Volkeren is het symbolische moment van de nieuwe cyclus in de globale strijd van vele organisaties die samen zoeken naar een gemeenschappelijk standpunt. Daar nemen aan deel: de vrouwenbewegingen, de inheemse volkeren, de zwarten, de jongeren, de boeren die werken aan familiale landbouw, de arbeiders, de volkeren en de traditionele gemeenschappen, de strijders voor een beter stadsleven, en de religies van over de hele wereld. De assemblees, de mobilisaties en de mars van de volkeren waren de momenten van maximale expressie van deze diverse bijeenkomsten.

In de officiële bijeenkomsten van de regeringsleiders in Rio+20 hebben de multilaterale financiële instellingen, de coalities in dienst van het financiële bestel, zoals de G8 en de G20, en de VN en de meerderheid van de regeringen hun onverantwoordelijkheid ten overstaan van de toekomst van de mensheid en de planeet ten toon gespreid.

Ze hebben er alleen de belangen van bedrijven en van de multinationals verdedigd. In tegenstelling daarmee hebben de vitaliteit en sterkte van de demonstraties en de discussies op de Top van de Volkeren onze overtuiging versterkt dat alleen het georganiseerde en gemobiliseerde volk in staat is om de wereld te bevrijden van de controle van de multinationale ondernemingen en het financieel kapitaal.

Twintig jaar geleden al heeft het Wereldforum, dat eveneens samenkwam in Aterro do Flamengo in Rio de Janeiro, de risico’s aan de kaak gesteld die de mensheid en de natuur liepen met de privatisering en het neoliberalisme.

Vandaag bevestigen we onze analyse van toen en constateren we een significante achteruitgang in verband met de mensenrechten. In het officiële Rio+20 worden dezelfde (mislukte) oplossingen voorgesteld door dezelfde mensen die de wereldwijde crisis veroorzaken. In de mate dat deze crisis zich verdiept, zijn er meer en meer bedrijven die tegen de mensenrechten, de democratie en de natuur ingaan. Ze kapen de gemeenschappelijke goederen van de mensheid om het economische en financiële systeem te redden.

De veelvuldige stemmen en krachten die samenkomen op de Top der Volkeren hebben de ware structurele oorzaak van de wereldwijde crisis aangewezen: het kapitalistische, patriarchale, racistische en homofobe systeem.

De transnationale bedrijven gaan voort met hun misdaden door de systematische schending van de mensenrechten en van de natuur en dit gebeurt in volledige straffeloosheid. Ze zorgen goed voor hun eigen belangen door middel van de militarisering en de criminalisering van de manier van leven van de volkeren en van de sociale bewegingen. Ze zorgen voor de onteigening van uitgestrekte landbouwgronden.

We klagen ook de historische ecologische schuld aan die zwaar weegt op de onderdrukte volkeren van de wereld. Een oplossing moet ten slotte komen van de sterk geïndustrialiseerde landen, want zij zijn het die de meervoudige crisissen, waar we vandaag mee te maken hebben, veroorzaakten.

Het kapitalisme leidt ook tot verlies van de sociale, democratische en communautaire controle op natuurlijke hulpbronnen en de strategische diensten. Die worden nog steeds geprivatiseerd. Zo verworden rechten tot handelswaar en zo verhindert men de toegang van de volkeren tot de goederen en diensten die nodig zijn om te overleven.

De zogenaamde ‘groene economie’ is een benaming voor de huidige fase van het financiële kapitalisme dat toch de oude en nieuwe mechanismen blijft gebruiken: onder andere de toename van de openbare schuld bij privébanken, het overdreven stimuleren van de consumptie, de concentratie van eigendom en nieuwe technologieën, de markten voor koolstofopslag en biodiversiteit, het opkopen van grote landbouwgebieden en de publiek-private partnerschappen.

De alternatieven zijn te vinden bij onze volkeren, onze geschiedenis, onze gewoonten, onze kennis, onze praktijken en productiesystemen. Die moeten we onderhouden, verbeteren en opvoeren tot een schaal zodat ze kunnen dienen voor een antihegemoniaal project dat voor verandering kan zorgen.

Voorbeelden van echte alternatieven voor het huidige industrieel systeem zijn: de verdediging van de openbare ruimte in de steden met een democratisch management en participatie van de bevolking, een coöperatieve en solidaire economie, de voedselsoevereiniteit, een nieuw paradigma voor productie, distributie en consumptie, en een andere manier van energiedistributie.

De verdediging van gemeenschappelijke goederen veronderstelt het garanderen van een reeks mensenrechten en rechten van de natuur, de solidariteit met en het respect voor het wereldbeeld en de overtuigingen van de verschillende volkeren. Bij voorbeeld: de verdediging van ‘een goede manier van Leven’ (‘el buen vivir‘ in het Spaans), als een manier om te leven ??in harmonie met de natuur. Dit veronderstelt een transitie naar een andere maatschappij samen met de werknemers en de bevolking.

Wij eisen een rechtvaardige transitie. Deze veronderstelt een uitdieping van het begrip ‘arbeid’ en de erkenning van het werk van vrouwen (als een evenwicht tussen productie en voortplanting). Dit laatste is niet een exclusieve eigenheid van de vrouwen. Maar dit veronderstelt ook de vrijheid van organisatie en het recht op collectieve onderhandelingen, evenals de oprichting van een netwerk van veiligheid en sociale beveiliging (opgevat als een mensenrecht) en manieren om fatsoenlijk werk te garanderen.

Wij werken aan het feminisme als een manier om te bouwen aan gelijkheid, de autonomie van de vrouwen over hun lichaam en seksualiteit en het recht op een leven vrij van geweld. We roepen ook op voor een hoognodige verdeling van welvaart en inkomen, de bestrijding van racisme en etnocide, de veiligstelling van landrechten en rechten op het grondgebied, het recht op een goed leven in de stad, op een goed milieu en water, onderwijs, cultuur, vrijheid van meningsuiting en democratisering van de communicatiemiddelen.

De versterking van diverse lokale economieën en van territoriale rechten zijn een garantie voor het opbouwen van meer levenskrachtige economieën. Deze lokale economieën bieden lokale middelen voor een duurzaam bestaan, voor maatschappelijke solidariteit. Dit zijn vitale onderdelen van de veerkracht van ecosystemen. De diversiteit van de natuur samen met de culturele diversiteit zijn de basis voor een nieuw paradigma van samenleving.

De volkeren willen zelf bepalen voor wie en waarvoor de gemeenschappelijke goederen bestemd zijn. Hetzelfde geldt voor de energie: namelijk de democratische controle op de productie er van. Een nieuw energiemodel op basis van hernieuwbare en gedecentraliseerde energieproductie. Deze moet in de eerste plaats zorgen voor voldoende energieproductie voor het volk, veeleer dan voor de commerciële bedrijven.

De sociale transformatie vereist de convergentie van acties en agenda’s voor het verzet tegen en de alternatieven voor het hegemoniale kapitalistische systeem, dat leeft tot in alle uithoeken van de planeet.

De sociale bewegingen die hebben samengewerkt op de Top der Volkeren willen de volgende richtingaanwijzers plaatsen in de strijd:

– tegen de militarisering van de staten en de territoria;

– tegen de criminalisering van sociale bewegingen en organisaties;

– tegen het geweld tegen vrouwen;

– tegen het geweld tegen lesbische vrouwen, homoseksuelen, biseksuelen en transseksuelen;

– tegen grote ondernemingen;

– tegen het opleggen van een onrechtvaardige schuldsanering;

– voor het garanderen van het recht van de volkeren op land en grondgebied, zowel in de stad als op het platteland;

– voor een vrij overleg tussen vakbonden en werkgevers, dat voorafgegaan wordt door degelijke informatie, gebaseerd op de beginselen van goede trouw volgens de Conventie 169 van de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO);

– voor de voedselsoevereiniteit en veilig voedsel, tegen het gebruik van pesticiden en gemanipuleerde zaden (ggo’s);

– voor het garanderen van de mensenrechten;

– voor solidariteit met de volkeren en de landen, vooral zij die bedreigd worden door militaire of institutionele staatsgrepen, zoals onlangs gebeurde in Paraguay;

– voor de soevereiniteit van het volk en de controle over de gemeenschappelijke goederen, tegen de pogingen om ze te commercialiseren;

– voor een verandering van het huidige energiemodel;

– voor de democratisering van de media;

– voor de erkenning van de historische sociale en ecologische schuld;

– voor een Werelddag met een Algemene Staking en voor de strijd van de Volkeren.

Laten we terugkeren naar onze gebieden, regio’s en landen met de moed om te vechten voor de noodzakelijke convergentie in de strijd; om blijvend in het verzet te staan tegen het kapitalistische systeem in zijn oude en nieuwe vormen van reproductie.

Rechtopstaand blijven we ??vechten!

Rio de Janeiro, 15 tot 22 juni 2012

(vertaling uit het Spaans door Toon Mondelaers)