De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Slaapwandelend naar de oorlog? Maar nee, zegt Edwy Plenel: het Oekraïense volk verdedigen en helpen tegen het nieuwe Russische imperialisme! 

Slaapwandelend naar de oorlog? Maar nee, zegt Edwy Plenel: het Oekraïense volk verdedigen en helpen tegen het nieuwe Russische imperialisme! 

woensdag 25 mei 2022 05:10
Spread the love

Edwy Plenel (foto: Toufik-de-Planoise, Wikipedia)

In schril contrast met een discours ter rechterzijde zoals dat van Henri Guaino, die pleit voor matiging en terughoudendheid om de oorlog in Oekraïne niet te doen escaleren tot een WOIII, staat het militante discours van Edwy Plenel, stichter en spilfiguur van het gereputeerde linkse medium Médiapart. Terwijl Guaino een helikoptervisie inneemt, en zich afvraagt “als de ene partij dit of dat doet, wat gaat de andere dan doen?” kiest Plenel partij voor Oekraïne en tegen Rusland. Hoe beargumenteert hij dat? In een uitgebreide beschouwing, met talloze verwijzingen naar artikels uit Médiapart, nam hij kort na het uitbreken van de oorlog stelling: “Tegen het Russische imperialisme, voor een internationale reactie”.

 

De positie van Plenel in het Oekraïnedebat ligt in het verlengde van het trotzkisme van zijn jonge jaren. Trotzki was, zoals bekend, de vertegenwoordiger van de revolutionaire tak van het marxisme, die uitbreiding van de revolutie buiten Rusland en over de hele wereld beoogde, terwijl Stalin het socialisme in één land voorstond. Stalin wilde Rusland beveiligen tegen vreemde machten, was voorstander van het socialisme-in-één-land en maakte van de Sovjetunie een uiterst autoritaire staat met liquidaties van tegenstanders en verdachten.

 

Plenel vallen meteen gelijkenissen tussen Stalin en Poetin op, vooral in hun afwijzing van Lenins pleidooi voor voldoende autonomie van de deelstaten, waartegenover zij een sterke, unitaire, gecentraliseerde staatsmacht plaatsen. “Poetin positioneert zich dus als directe politieke erfgenaam van Stalin,” concludeert Plenel, bij het bespreken van Poetins ideeën. Maar er zit ook een flinke portie tsarisme bij: “Vladimir Poetin biedt een synthese van groot-Russisch tsarisme en communistisch stalinisme.”

 

Een doordacht imperialistisch project

 

Vanuit een progressief of links standpunt valt natuurlijk ook Poetins conservatisme op. Plenel vat “de realiteit van het Poetinregime” als volg samen: “Onmogelijk daarin zelfs maar een gram van een progressief ideaal te vinden, van een democratisch principe en van een politieke moraal.” En hij becommentarieert Poetin verder: “Wat ook de pathologieën mogen zijn die eigen zijn aan de persoonlijke macht, aan zijn eenzaamheid en aan zijn paranoïa, de speculaties over zijn irrationaliteit of zijn onredelijkheid kijken naast het essentiële: de coherentie van een imperiaal project, lang overdacht en gerijpt, dat een agressief en op verovering gericht Rusland in beweging zet.”

 

Volgens Plenel moet al wie links is Oekraïne steunen en Rusland bestrijden, in naam van de democratie: “Opdat het volk van Oekraïne vandaag, het Russische volk morgen, en de andere volkeren van Midden- en Oost-Europa nog de mogelijkheid zouden hebben om op te staan om te zeggen wat ze denken en vrij hun toekomst te kiezen, is er niets dringender dan degenen die weerstand bieden aan de agressie van dit nieuwe Russische imperialisme te steunen, te verdedigen en te helpen, ook met militaire middelen.”

 

Geen geostrategische kwestie

 

De geostrategische achtergrond van het Oekraïneconflict wordt door Plenel geminimaliseerd en zelfs ontkend: “Met de veronderstelde militaire dreiging van de NAVO wordt gezwaaid om de democratische verzuchtingen van de volkeren van Midden- en Oost-Europa te verstikken.” Terwijl hij vrij uitgebreid ingaat op de discussies en standpunten van Lenin en Stalin als achtergrond van de huidige crisis, zijn de afspraken en toezeggingen en is de directe voorgeschiedenis van het Oekraïneconflict van geen tel: het instemmen van Rusland met de hereniging van Duitsland op voorwaarde van neutraliteit van Oekraïne, de Minsk-akkoorden, het talloze keren herhaalde standpunt van Rusland dat de toetreding van Oekraïne tot de NAVO het overschrijden van een rode lijn zou zijn, en dus een casus belli, de Westerse inmenging om een pro-NAVO-staatsgreep uit te lokken…

 

Even problematisch in Plenels discours is het thema van “het Oekraïense volk” en zijn vrijheid. Dat dat Oekraïense volk verscheurd is door tegenstellingen zoals pro-Russisch en pro-Westers, (discriminerende) meerderheid tegenover minderheid (Roma, communist, LGBTQ+…), fascisten en witte suprematisten tegenover alles wat niet-wit is, oligarchen tegenover democraten… speelt geen rol. Evenmin dat de huidige “democratie” in Oekraïne tot stand gekomen is via een staatsgreep, en dat oligarchen en fascisten aan de touwtjes trekken.

 

De politieke analyse van Plenel is beneveld door het uitvergrote spookbeeld van het Russische imperialisme en door afkeer van de ondemocratische Russische staat, en verliest zo contact met de realiteit. Zijn visie sluit wel wonderwel aan bij die van de EU en de NAVO, die het conflict ook kaderen als een strijd voor de democratie en tegen de dictatuur en zich beroepen op de souvereiniteit van elke staat om zelf zijn toekomst te kiezen, los van afspraken uit het verleden en los van geostrategische problemen.

 

https://www.mediapart.fr/journal/international/020322/contre-l-imperialisme-russe-pour-un-sursaut-internationaliste

(Wordt vervolgd.)

Creative Commons

take down
the paywall
steun ons nu!