Aan het Klein Kasteeltje zien we vandaag tragische taferelen. Het is een exacte kopie van wat zich in de winter van vorig jaar afspeelde: tot soms wel 100 mensen per nacht slapen op een stuk karton, soms weken aan een stuk. Het enige verschil met vorig jaar: in plaats van de kou en sneeuw in december zitten deze mensen op straat in de verzengende hitte.

Intussen biedt de regering geen enkele noodhulp en kunnen de asielzoekers – veel van hen gevlucht voor het Taliban Regime in Afghanistan – enkel terecht bij de humanitaire organisaties die eerste bijstand bieden.

Wij zien intussen een aanhoudende verslechtering van de situatie op het terrein

“Afgelopen dagen en weken observeren onze mobiele teams een dramatische toename van het aantal mensen dat voor het Klein kasteeltje slaapt: van ongeveer 20 eind maart tot meer dan 100 in de afgelopen dagen. Onder hen ook families. Ze brengen soms tot wel 15 dagen de nacht buiten door, ook al zijn hun asielaanvragen geregistreerd. Elke avond delen we de noodkits uit (voedsel, warme dranken, water, dekens) maar we staan compleet machteloos tegenover de omvang van dit probleem. Hoe ver laten we deze situatie nog verder etteren?”, vraagt Gratien Ruffo, maatschappelijk werker van het mobiele nachtteam van Samusocial zich af.

Vluchtelingenwerk Vlaanderen biedt samen met vrijwillige advocaten juridische hulp aan verzoekers wiens opvang werd geweigerd. Zij merken op dat de spanningen steeds verder oplopen: “We helpen de asielzoekers om met de hulp van een advocaat een beslissing van de rechter te krijgen, waarna Fedasil wordt verplicht hen op te vangen. Maar we zien dat deze mensen vanaf het rechterlijk bevel intussen meer dan twee weken moeten wachten voor ze effectief een opvangplaats krijgen”, zegt Tine Claus, directeur Vluchtelingenwerk.

Bij Dokters van de Wereld ziet men een achteruitgang van de mentale en fysieke gezondheid: “We observeren medische en/of psychologische problemen waarbij slapen op straat geen optie is. Voor de ergste gevallen probeert Samusocial onderdak te zoeken in de opvangcentra, maar daarop is geen garantie. Veel van de mensen die nu aan het Klein Kasteeltje slapen hebben er een slopende, traumatische vluchtweg op zitten. Zij hebben nood aan – én recht op – een dak, op medische en psychische zorg, op een streepje waardigheid”, zegt Michel Genet, algemeen directeur bij Dokters van de Wereld.

Slappe pleisters op een gapende wonde

Nieuw aangesteld staatssecretaris de Moor liet weten dat er gewerkt wordt aan oplossingen, maar die volstaan momenteel helaas niet: “Staatssecretaris voor Asiel en Migratie de Moor voorziet 750 plekken in tenten maar dat is pas voorzien voor augustus en met een stapsgewijze capaciteitsopbouw”, zegt Sotieta Ngo, directeur van Ciré.

“Daarnaast verwachten we dat ook deze plekken snel verzadigd zullen raken door de grote instroom en de trage uitstroom: geschat wordt dat minstens 1500 plekken nodig zijn om de eerste noden te ledigen. En opdat de saturatie van Fedasil zou dalen tot onder de 90%, is er nood aan een extra capaciteit van 4000 tot 5000 extra plekken.”

En tenslotte is het onderbrengen van mensen in tenten een onaangepaste oplossing die enkel tijdelijk een beetje soelaas kan bieden. Daarvoor hoeft men enkel een blik op Lesbos te werpen.

Geen opvangbeleid met twee maten en twee gewichten

Hoewel de opvang van de Oekraïense vluchtelingen niet altijd vlekkeloos verloopt, legden de verschillende overheden op de verschillende bestuursniveaus tot nu toe veel actiebereidheid en creativiteit aan de dag, wat ondermeer blijkt uit de recente opening van een hotel dat plaats biedt aan 100 mensen.

Het voorbeeld van het hotel illustreert nogmaals een beleid met 2 verschillende snelheden: terwijl vluchtelingen uit Oekraïne – volkomen terecht- relatief snel en adequaat geholpen worden, stuurt men andere nationaliteiten de straat op, of in het beste geval, tenten in. Binnen een maand. Als alles goed verloopt, aangezien Fedasil nu al kampt met een acuut en chronisch personeelstekort.

Wij roepen de Belgische regering op om in alle urgentie te focussen op de organisatie van crisisopvang zodat mensen niet meer op straat hoeven slapen. Eens dit probleem opgelost is dient eindelijk ingezet te worden op een adequaat en efficiënt opvangbeleid dat structureel is, gelijk is voor iedereen én de rechten van de mens respecteert.

Overzicht van de andere oplossingen

• Een gebouw aan de Lombardstraat werd ter beschikking gesteld door Stad Brussel, maar er zijn geen sanitaire voorzieningen en er werd nog geen beslissing genomen
• In maart werd gesproken over een gebouw in Jette van 400 plekken maar sindsdien is er geen vooruitgang in dit dossier