Zaterdag 3 september is Sinterklaas langs gekomen in de kinderwerking van het jeugdhuis Foyer. Dit doet de heilige man nu al sedert ik in 1981 een eerste maal in Foyer te Molenbeek aanbeland ben, en ook vroeger kwam hij er al, verzekert men mij. Toen, in de jaren 80, was Sint-Niklaas HET grote kinderfeest in dit Molenbeeks jeugdhuis: er zaten in die jaren gemakkelijk zowat 200 kinderen mekaar te verdringen. In die tijd was de heilige vergezeld van een Zwarte Piet, je weet wel, die met zijn zak en zwart geschminkt gezicht. Wat toen opviel? In de gehele omtrek geen ouders te bespeuren en de groep kinderen was moeilijk in bedwang te houden
Begin jaren 90 kwam er een eerste maal een kapitale verandering: Zwarte Piet werd verbannen. De Marokkaanse hoofdanimator viel niet te vermurwen. Hij wenste geen Zwarte Piet. Het moest eens en voor goed gedaan zijn met het opdienen van gekleurde mensen in dit soort secundaire rollen als de slechterik. Nog altijd heel veel kinderen. Nog steeds geen ouders. Sinterklaas bleef echter wèl zijn status hoog houden van de kinderhoogmis van het jaar.
Soms kreeg ik vanuit Vlaanderen de vraag of de moslimkinderen geen probleem maakten over het feit dat het om een niet-islamitische heilige ging? Ik kan u verzekeren dat dit het laatste van de kinderlijke zorgen was. Aan de Sint werd niet geraakt. Ondertussen deden in die periode ook de kerststal en de dennenboom hun intrede elders in de Foyer werking, niet bij de kinderen, maar bij de vrouwen in Dar al Amal. Eerst aarzelden de begeleidsters… Het waren wel Marokkaanse moeders die de stal aangebracht hadden , maar hoe zouden de andere vrouwen reageren? Hoe ze reageerden? Aan die dennenboom en kerststal moet niet geraakt worden. Ach, het zal allemaal ongetwijfeld wel zijn religieuze symboliek verloren hebben, maar het staat er dan toch maar.
Nu zaterdag was de Sint dus voor de zoveelste keer in mijn Foyer-loopbaan op bezoek. Ruim 100 kinderen. Vandaag mag je niet ouder zijn dan 12-13 jaar, wil je op Foyer als jongere de Sint begroeten, zo hebben de animatoren het beslist. De rest van de zaal is gevuld met ouders, zelf tweede generatie nu, oudgedienden van Foyer, zelf ooit kinderen die aan Sinterklaas’ lippen hingen in hun kindertijd. Het was even wennen voor mij. Kinderen vooraan, netjes gekleed, heel ordelijk. In de tweede helft van de zaal allemaal ouders, voortdurend foto’s aan het nemen, erg met hun kinderen begaan. Nog steeds enkel een Sinterklaas, geen Zwarte Piet. Die werd twintig jaar geleden ontslagen. Er wordt gezongen, maar niet zomaar allemaal zoete liedjes. Op zeker ogenblik komt een van de oudsten naar voren, 12 jaar schat ik hem in. Hij komt een ‘slam’ reciteren: “Israel, Israel, cri de guerre, cri de guerre… nous voulons la paix, nous voulons la paix.”
Op een site heb ik zonet gelezen dat de Amerikaanse repubikein Newt Gingrich het de Amerikaanse ambassadeur in België, Howard Gutman, kwalijk neemt dat hij erop gewezen zou hebben dat de manier waarop Israël de Palestijnse kwestie afhandelt een nieuw soort antisemitisme in het leven zou geroepen hebben bij jongere allochtonen in Europa… Blijkbaar zou Gutman hiermee iets onaanvaardbaars gezegd hebben, iets anti-semitisch. Maar ja, dit twaalfjarig jongentje dat een Sinterklaasfeestje aangrijpt om zulke ‘slam’ te reciteren, laat me vermoeden dat Gutman het nochtans heel scherp aanvoelt. In plaats van hem te veroordelen zouden Israël en Amerikaanse republikeinen als Gingrich er misschien goed aan doen om naar dit kind te luisteren. Uit zichzelf heeft zulk kind niets antisemitisch, maar wat daar aan de grenzen met Israël gebeurt , schept blijkbaar diepe trauma’s tot in Europa.
