Schild en vrienden

Schild en vrienden

donderdag 13 september 2018 08:43
Spread the love

Ik studeer rechten aan de universiteit Gent en ik heb iets op mijn lever dat me al twee nachten wakker houdt en me aanzet tot dit schrijven. Als student aan de UGent in het algemeen en als student rechten in het bijzonder heb ook ik de voorbije dagen de betekenis van de revelaties over de interne keuken van Schild en Vrienden (S&V) voor mezelf proberen te plaatsen. Ik ben zeer blij dat de waarheid rond deze destructieve groep door de Pano-reportage aan het licht is gekomen, en dat ons universiteitsbestuur als gevolg krachtdadig een lijn heeft getrokken. Aan onze open universiteit waar kritisch denken en pluralisme vooropgesteld worden, is voor de kortzichtigheid, het extremisme, de manipulatie en de visie op geweld als legitiem politiek middel van S&V vanzelfsprekend geen plaats.

Juist om die reden kan de discussie over en het onderzoek naar het bestaan en succes van Schild en Vrienden niet met de beslissing van het universiteitsbestuur ophouden. De mate waarin de ideologie en werking van S&V lijnrecht tegenover de doelstellingen van de UGent staat, dwingt ons allen tot het stellen van de volgende vraag: hoe is het (verdomme) mogelijk dat Schild en Vrienden zoveel succes kende aan onze universiteit? Even dwangmatig wordt dan de vraag: hoe kunnen wij pluralistische en kritische studenten ervoor zorgen dat zo’n groep dergelijk succes niet langer kan bereiken?

Is het mogelijk voor kritische studenten om overtuigd te raken van een discours waarin zijn predikers zelf niet geloven? Is het mogelijk dat een nieuwe studentenvereniging met zo’n gemak en snelheid institutionele sleutelposities kan verwerven aan een universiteit met voldoende actieve en competitieve politieke studentenverenigingen? Het antwoord op deze twee vragen luidt volgens mij negatief. Ik geloof bijgevolg dat zeer veel verenigingen en studenten van de UGent mee de verantwoordelijkheid dragen voor het succes van het grof-populistische S&V. Om even heel plastisch mijn positie over te brengen: woensdag heeft de journalistiek de Gentse studenten beschermd van extremisme omdat ze daar zelf niet capabel toe zijn. De UGent-student zou zijn eigen vuile was moeten doen, en moet zichzelf dringend de middelen toe-eigenen om dit te kunnen verwezenlijken in de toekomst.

Dit is mijn overtuiging en ik hoop dat veel studenten goeie redenen hebben om het niet met me eens te zijn. Ik weet echter dat dit niet het geval is. Het feit dat Schild en Vrienden veel succes kan hebben aan de UGent verbaast me niet. Ik draai nu 6 jaar mee aan de UGent, maar alleen al in de voorbije week kan ik in mijn persoonlijke ervaring veel oorzaken van het succes van S&V terugvinden.

Neem nu het Vlaams Rechtsgenootschap Gent, de studentenorganisatie van mijn richting. In geen enkele communicatie van de VRG (tot nu toe) wordt verwezen naar, laat staan dat er een standpunt wordt ingenomen over, Schild en Vrienden. Meer nog: toen ik na het kijken van de Pano-reportage een sterk emotionele reactie plaatste in de besloten mastergroep op facebook, werd mijn bericht direct verwijderd. Natuurlijk begreep ik (door de aard van mijn boodschap) dat dit plaatsvond en ik excuseerde mij in een chatgesprek met de beheerders. Ik kan echter absoluut niet akkoord gaan met de positie van de beheerder (als vertegenwoordiger van het VRG) die me vervolgens ter kennis werd gebracht en als volgt luidt:

“Het VRG is een politiek neutrale instelling die zich engageert voor de Gentse rechtstudenten. Politieke boodschappen of uitingen van welke aard dan ook zijn irrelevant en onnodig in onze Facebookgroep en zullen bijgevolg geweigerd worden. We hoeven hiervoor geen excuses, zorg gewoon dat het niet nogmaals gebeurt; wij zijn geen discussieforum ;)”

Ik denk dat we veel kunnen leren van Schild en Vrienden. Hun realiteitszin rond het doen aan meta-politiek, waarbij ze actief de betekenis van begrippen trachten te veranderen, toont aan hoe gevaarlijk het is te proberen een “politiek neutrale” instelling of ruimte te creëren. Volgens de funderende idee achter zo’n instelling zou het immers mogelijk kunnen zijn om daar begrippen te hanteren zonder politieke lading, en is een kritische verhouding tegenover de daar verspreidde boodschappen dus niet nodig. Deze denkwijze doet zich dus gelden in het studentenleven van de rechtenstudent en zorgt voor de absurde situatie dat sommigen denken dat de communicatie van mensen kan worden begrensd door een “politiek neutrale instelling”. Wat is in hemelsnaam wel en niet een politieke boodschap? Toon mij alstublieft de neutrale positie van waaruit een demarcatie kan worden gegeven. Daarenboven vind ik het van elke organisatie uitermate triestig als ze door geen enkele waarde gebonden willen zijn. Het verwijderen van mijn specifieke boodschap door de VRG vind ik legitiem, maar de legitimiteit wordt allesbehalve ontleend aan de zogenaamde neutraliteit van de VRG. De VRG zou in deze kwestie beter een voorbeeld nemen aan de UGent en een gekleurde lijn trekken.

Onze rector Rik Van den Walle, heeft in deze zaak niet getwijfeld aan zijn plicht om een standpunt in te nemen rond Schild en Vrienden. Wanneer een instelling zegt voor zekere waarden te staan, moeten er consequenties verbonden worden aan het met voeten treden van deze waarden. Voor mij mag het bestuur van de UGent echter nog veel politieker. Ik keek de voorbije jaren soms met jaloezie naar de uitspraken die voormalig rector aan de KU Leuven Rik Torfs maakte. In de media sprak hij vaak in eigen naam maar soms ook in de naam van de KUL. Ongeacht de kwaliteit van zijn standpunten, apprecieer ik het feit dat de rector in het reine leeft met een belangrijke waarheid van zijn ambt: je kan niet politiek neutraal een universiteit besturen. Rik Torfs creëert met zijn woorden een standpunt waartegenover zijn studenten zich kunnen verhouden. Spreekt mijn rector in deze ook in mijn naam? Wat vind ik dan van deze kwestie en waarom? Hoe kan ik duidelijk maken dat ik het niet eens ben? Dit uitnodigen tot nadenken van prof. Torfs kan zo tot politieke zelfbewustwording en actie leiden. Aan de UGent is het mijns inziens, moeilijker voor studenten om zich politiek te verhouden tegenover het universitair beleid. Politieke beslissingen liggen te vaak schuil achter een waas van managementbegrippen, die keuzes verhullen achter het eeuwige mantra van economische noodzakelijkheid. Het is nochtans belangrijk dat studenten zich bewust en kritisch verhouden tegenover de keuzes van hun universiteit, zodat ze zich kunnen verzetten wanneer die keuzes tegen hun belang zijn. Wanneer management-prietpraat politieke en normatieve dimensies verhullen, is het aan de studenten om zich te verenigingen zodat ze de mogelijkheden kunnen aanduiden waartussen het universiteitsbestuur heeft gekozen. Het is dan aan elke studenten afzonderlijk om zijn of haar politieke bagage uit te breiden door in de kwestie een positie in te nemen.  

De wens van de rechtenstudent om in een politiek neutrale ruimte te vertoeven (een ruimte waar ze zich ten volle kunnen ontplooien tot ‘la bouche de la loi’ om zo zeker te vermijden ‘activistische rechters’ te zijn), maakt ze kwetsbaar voor ronselaars met slechte intenties. De voorbije week zag ik, zoals in elke examenperiode, elke dag een van de leden van Schild en Vrienden op het koertje van de rechtenfaculteit studenten warm maken voor zijn organisatie. Op zich heb ik enorm respect voor de energie die de genoemde jongen aan de dag legt om studenten van standpunten te overtuigen op zijn vriendelijke, rationele en geduldige wijze. Jammer dat zo weinigen van mijn medestudenten de kritische blik en politieke bagage hebben om de leugenachtigheid van zijn betoog op te merken. Toen ik met hem en een vriend in een gesprek raakte, was hij innemend en vriendelijk. Ik wees hem op wat ik dacht een inconsistentie in zijn betoog te zijn, hij zei dat hij ‘overtuigd was dat hij met iedereen een goed gesprek kan voeren’. Ik was natuurlijk zeer blij dat te horen en heb in een later gesprek S&V “ook maar een hoopje zoekende studenten” genoemd. De emotionele turbulentie die ik de laatste nachten voelde komt voort uit de gewaarwording van de grootte van mijn naïviteit.

De wering van politiek in het studentenleven door zoveel van mijn medestudenten is niet alleen problematisch, het is soms ook echt triestig. Woensdagmiddag voor de Pano-reportage was ik nog in een discussie met een student die samen met mij op de lagere school had gezeten. We kwamen elkaar voor het eerst sindsdien tegen op een feestje en hadden erna via facebook al even kort over politiek gepraat. Hij vroeg me of ik links was omdat ik ‘in den tijd’ (6 jaar aan de UGent maakt me een ancien) studeerde in de Therminalzaal van de Comac. Ik heb weinig gemeenschappelijk met de ideologische positie van de Comac, maar ze hadden wel een heerlijk studieregime en dat zei ik hem. Ik vertelde hem ook direct dat ik wel links was, met een opsomming van enkele van de centrale argumenten voor mijn overtuiging. Ik vervolgde dat ik het stom vond dat ik heden ten dage direct het gevoel heb me te moeten verantwoorden omdat mijn politiek denken links is. Hij reageerde met

“Ben niet akkoord omwille van diverse redenen. Kunnen het er op café mss eens over hebben, zal een paar ENTP’s meedoen.”

Mijn lagere schoolvriend is een van de vele aanhangers van het internetfenomeen Jordan Peterson (ook al zo’n soort messiah die eigenlijk alleen overtuigend het tekort aan publieke intellectuelen aantoont) en ‘ENTP’ is ongetwijfeld een term die hij aan hem ontleend. De jongen is daarnaast ook een soort genie met een gemiddelde van 18/20. Hij noemt zichzelf een ‘jonge hongerige wolf’, deed mee aan het Honorsprogram, kon met Erasmus in Amerika studeren en mocht de proclamatiespeech geven aan de masterstudenten rechten. Nu studeert hij bedrijfsmanagement en maakt zich klaar de privéwereld te bestormen. Toen we elkaar dus woensdagmiddag tegenkwamen in de Therminal en de beloofde discussie aanvatten koste het me 10 minuten om hem uit te leggen dat en waarom de huidige markt en economische theorievorming faalt en zal blijven falen als we niets structureel ondernemen. Hoe hieruit volgt dat ons overheidsapparaat meer slagkracht nodig heeft (en niet minder) en waarom hij dus links moet stemmen gezien zijn overtuigingen. Ik moest Peterson-one-liners en nihilisme trotseren, maar hij eindigde met ‘je bent een great debater’. Ik apprecieer het compliment maar niet zijn geleerdheid. De UGent (en in extenso de maatschappij) heeft een probleem wanneer de beste studenten na 10 minuten niet langer hun maatschappijvisie kunnen verdedigen tegenover een willekeurige criticus. Was ik de eerste linkse student die met hem over politiek sprak? Zijn de informatie-bubbels vandaag echt al zo groot? Ik dacht dat het Honorsprogram moest functioneren als een discussieforum om de kritische ingesteldheid van de besten onder ons te vergrootten?

Precies een week geleden van dit schrijven at ik in het studentenrestaurant de Brug. Wanneer ik daar alleen toekom, zet ik me geregeld tegenover iemand anders die er ook alleen is gekomen. Deze keer at ik met een bio-ingenieur die de laatste hand legde aan haar thesis. Ze hielp mee aan een onderzoek naar een methode om longkanker te genezen. Ik hoorde haar uit om het zo goed mogelijk te begrijpen. Het onderzoek is fascinerend en veelbelovend. Nu maakt ze zich klaar om in de privé te gaan alwaar ze een of ander antigen dat in kamelen zit zal bestuderen. Toen ze me vroeg naar wat ik deed heeft ze niet echt verdere vragen gesteld. Ze zei dat ze het jammer vond dat ze ‘eigenlijk niet echt iets weet over de maatschappij enzo’. Ook zij is voor mij een voorbeeld van een zeer intelligente maar in haar vorming duidelijk gebrekkige student. Zijn er eigenlijk politieke verenigingen actief, daar in de Sterre?

Beginnen jullie nu ook in te zien hoe het mogelijk is dat Schild en Vrienden wortelschiet in de UGentse bodem? En wat als ik jullie vertel dat de jongsocialisten het komend academiejaar de tweede maal op rij geen stalletje zullen hebben op de student-kick-off? De jarenoude studentenvereniging vindt niet voldoende leden meer om goed te kunnen functioneren, niettegenstaande de grote hoeveelheden aan studenten die zichzelf links noemen. Wat kan die ‘linkse oriëntatie’ dan meer zijn dan het dragen van een grote, lege, rooie rugzak?

(Politieke) studentenverenigingen aan de UGent moeten de komende jaren veel actiever zijn. Studenten die iets geven om de toekomst van onze gemeenschap moeten meer politiek durven te ageren als we de huidige weerloosheid tegenover demagogie en populisme willen terugdringen. Alleen wanneer elke huidige en toekomstige studentenvereniging naar aanleiding van de gebeurtenissen van het vorige academiejaar de uitdaging van ‘de lange mars door de instellingen’ voor zichzelf serieus neemt kunnen we het boerenbedrog van de mensen van Schild en Vrienden tegengaan. Laten we het volgende jaar en alle jaren erna het politiek landschap aan de UGent ontwikkelen, zodat we zeker zijn dat een nieuwe groepering die lijkt op de S&V niet kan groeien in onze schaduw.

take down
the paywall
steun ons nu!