De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Scheppen aandelen werkgelegenheid?

Scheppen aandelen werkgelegenheid?

vrijdag 8 februari 2013 08:25
Spread the love

In talrijke media heeft Minister van Financiën Steven Vanackere (CD&V) gepleit voor de aankoop van aandelen met ons spaargeld. Dat zal zuurstof geven aan de bedrijven, zegt hij, en jobs creëren. “We moeten zorgen voor meer risicodragend kapitaal”.

Vanackere verwijst naar de wet-Cooreman-Declercq uit 1982. Fiscale voordelen voor beleggers (AFV-aandelen, VV-strips) leidden toen tot miljarden franken naar nieuwe Belgische aandelen. Echter, voor een herhaling van deze formule heeft de staat vandaag geen middelen, zegt de minister. Maar een klein fiscaal voordeel moet kunnen. Van Europa mag geen onderscheid meer worden gemaakt tussen Belgische en Europese aandelen.

Beleggingsclubs, en de voorzitter van de beurs Euronext in Brussel, Vincent Van Dessel, zijn meteen positief, en reiken formules aan om beleggers te belonen (“verlaag de roerende voorheffing op dividenden”). Ook VOKA-voorzitter Michel Delbaere is voor; maar er moet nog veel meer gebeuren, waarbij onder meer Duitsland als voorbeeld moet gelden . Hij hamert onder meer op een flexibilisering van de arbeidsmarkt.Fonne Hendrickx, oud-voorzitter van de Antwerpse beurs: schrap de voorheffing op het dividend uitgekeerd in aandelen (nu wordt niet alleen belasting geheven op een dividend in cash, maar ook een bijkomend aandeel). “Als nog maar 70 procent van al de uitgekeerde dividenden bij beursbedrijven in het bedrijf kunnen worden gehouden, zullen de effecten op de tewerkstelling gigantisch zijn, zeker als we die inspanning over jaren kunnen volhouden”.

Wat klopt er van deze redenering? Hoeveel jobs zouden er bijkomen wanneer we met zijn allen aandelen gaan kopen?  

Ten eerste: lenen banken te weinig uit?

Dat herhaalt de financiële pers haast elke dag. Maar Febelfin verwijst naar de NBB: in oktober kwam er ruim 1 miljard leningen aan ondernemingen bij, het totaal uitstaande bedrag was eind oktober 117 miljard (NBB), of 129 miljard indien de verbinteniskredieten en de kredieten aan zelfstandigen in de berekening worden opgenomen (Febelfin). Het uitstaande bedrag eind 3e trimester 2012 staat op hetzelfde niveau als in 2011, en volgens de NBB zelfs hoger. Wel is er een lichte daling ten opzichte van het voorjaar 2012. Hoe komt dat? Dat brengt ons bij de volgende vraag.

Ten tweede: hebben bedrijven behoefte aan meer geleend geld?

Zowel het aantal aanvragen door ondernemingen als het gevraagde bedrag daalde in vergelijking met vorig jaar gedurende drie trimesters(tot 16,3% minder, zie grafiek). Zelfs Paul Huybrechts, voorzitter van de Vlaamse beleggingsfederatie stelt vast dat veel bedrijven eigen aandelen inkopen! De Tijd publiceerde zopas de bedragen die Belgische bedrijven aan die inkoop besteedden in 2012, voor een totaal van 398 miljoen. In 2011 was het zowat het dubbele. Op de lijst staan bekende namen zoals Ageas, Kinepolis, Telenet, GBL (Albert Frère), Sofina, UCB, Colruyt, Lotus Bakeries, Van de Velde, d’Ieteren, Melexis (Duchatelet); vorig jaar ook Belgacom, Delhaize, e.a.[1] Sommige, zoals Telenet, keren zelfs kapitaal uit aan hun aandeelhouders. Al die bedrijven  zitten dus op een berg cash die ze niet kunnen of willen investeren, tenzij in de beurskoers; geen sprake dus van nieuwe jobs.

Andere bedrijven lanceerden eigen obligaties, en haalden in 2012 15 miljard op.

DeWereldMorgen.be

Grafiek: aantallen kredietaanvragen en gewenste bedragen (Febelfin).

Huybrechts noemt 2 bedrijven die wel geld zoeken: Tessenderlo (Chemie) en de holding GIMV. Deze laatste koopt participaties in andere bedrijven, en schept dus zelf geen banen. Oud-CEO van GIMV, prof. K.U.L. Herman Daems, zegt dat er nood is aan investeringen van starters met nieuwe producten. Maar zijn die starters er wel, en is het onvoldoende krediet dat hen tegenhoudt? Daems geeft geen concrete informatie. Wanneer we Tessenderlo napluizen, blijkt het bedrijf inderdaad dividenden aan te bieden in aandelen; het moet een boete betalen wegens kartelvorming, en het zit midden in een grote reconversie. Echter, over aanwervingen geen woord.

Huybrechts weet van een tiental firma’s die op de beurs zouden willen gaan, maar hij geeft geen namen; de impact op werkgelegenheid is dus niet in te schatten.

De Belgische cijfers tonen wel aan, dat het aantal ingewilligdekredietaanvragen méér gedaald is dan het aantal ingediende dossiers, dus de “weigeringsgraad” is lichtjes gestegen. Febelfin: “De minder gunstige conjunctuur weegt op de kwaliteit van de ingediende kredietdossiers”. Hier herkennen we, onder een andere formulering, de risicovolle investeringen waarvoor onze spaarboekjes zouden moeten aangesproken worden, volgens de minister. Particulieren moeten het risico nemen dat banken te groot vinden. Wie heeft dat bedacht? De banken beschikken reeds over de 230 miljard van onze spaarboekjes; maar ze nemen nu iets minder risico dan met de verpakte rommelhypotheken, die dè oorzaak waren van de kredietcrisis.

Het Vlaamse waarborggenootschap Gigarant e.a.

Dit overheidfonds geeft een waarborg aan banken die investeringskredieten toekennen aan Vlaamse KMO’s ’en groteondernemingen; die kan gaan tot 80% van de lening. Het fonds kan 1,5 miljard euro waarborgen geven, maar over een termijn van 8 jaar is dat bedrag nooit bereikt. Begin 2013 gaat het maar over 130 miljoen, voor 15 bedrijven. Dat betekent in feite een groot overschot van krediet dat niet gebruikt wordt.

Daarnaast bezit het Vlaams gewest nog een ander systeem van kredietverlening, nl. een belastingskorting van 2,5% van het geleend bedrag, indien het om een startend bedrijf gaat. Het betreft de zgn. win-win of vriendenlening. Het gemiddeld bedrag is 27.447 euro; Kris Peeters wil het plafond verhogen tot van 100.000 naar 200.000 euro. Lichtjes overdaad zou men zeggen.

De bewering dat de bedrijfswereld vandaag een tekort heeft aan investeringskredieten is dus in strijd met de feiten, uitzonderingen niet te na gesproken.

Vermelden we nog nieuwe initiatieven om starters te financieren: crowdfunding, d.w.z. door een groot aantal gewone burgers, maar buiten de beurs om. Angel.me, gestart door Bart Becks in samenwerking met Belfius bank, Electrabel-Suez ene Kaai16. Becks heeft al ervaring met SonicAngel en AngelTV. Mymicroinvest.com werd gelanceerd door José Zurstrassen[2].      

Finale vraag: indien we aandelen kopen, leidt zulks tot bijkomende jobs?

Individuele gevallen buiten beschouwing latend, maar op macroeconomisch niveau, is het antwoord: zeer waarschijnlijk niet. Daarvoor zijn meerdere redenen:

a) wanneer iemand op de beurs aandelen koopt, gaat het geld niet naar het bedrijf, maar naar de verkopers van de aandelen, meestal speculanten die winst nemen. Enkel indien het nieuw uitgegeven aandelen betreft, haalt het bedrijf geld op. Maar zelfs tijdens een IPO (initial public offering) kopen burgers aandelen over van de allereerste professionele traders die grote paketten het snelst insloegen. Het laatste jaar waren er bijzonder weinig IPO’s.

b) indien bedrijven vandaag investeren, schept dat bijkomende jobs? Dat is een axioma van vele economisten en journalisten, maar het wordt zelden getoetst aan de realiteit van heden. Als bedrijven over geld beschikken, dan zijn er veel andere bestemmingen. Lees een lijstje: https://biblio.ugent.be/input/record/605793.

Zo is een frequente dure investering de overname van, of fusie met, een concurrent. Doel daarvan is meestal de afbouw van overlappende activiteiten (zogenaamde congruenties), resulterend in het schrappen van banen. Ja, dat zijn investeringen die de werkgelegenheid verminderen. Ook herstructureringen kosten veel geld; maar het doel is het verlagen van de loonkosten.

Nieuwe aanwervingen worden bepaald door het vooruitzicht op een stabiele afzet die de productiecapaciteit blijvend overschrijdt. Vandaag krimpt vaak de afzet, en hebben de meeste bedrijven een overcapaciteit. Of de loonkosten zijn hoger dan elders: er is geen enkele investering die Ford-Genk gaat redden. Idem voor de sluiting van de Luikse vestigingen van Arcelor-Mittal: die heeft niets te maken met een tekort aan bedrijfskapitaal. Paul De Grauwe schrijft daarover: “de staalfabrieken hebben geen toekomst meer. (…) Dit heeft te maken met de technologische ontwikkeling die het mogelijk maakt met steeds minder mensen meer materiële productie te realiseren”.

Wie haalt zeker voordeel door beleggen in aandelen?   

In de eerste plaats zijn dat: wie al aandelen bezit. Die kan ze immers verkopen aan nieuwe beleggers. Maar bovendien gaan de koersen meestal omhoog als er veel vraag naar is. Werkzoekenden en leefloners hebben daar niets aan.

Vooral de traders en beurzen (die commerciële bedrijven zijn) spinnen natuurlijk garen door meer handel: “De effectenbeurs van Brussel kwijnt weg tot een provinciale beurs. Bedrijven vertrekken in sneltreintempo. Euronext Brussel lijdt aan anemie, en er komt geen vers bloed.(…) Die verkoop (van aandelen) zal de liquiditeit op Euronext Brussel sterk doen toenemen en de commissielonen van makelaars en financiële instellingen verhogen. Bovendien, onze staat ontvangt de beurstaksen en int de belastingen op de commissielonen. De hogere liquiditeit zal ook de onderwaardering van vooral de kleinere aandelen doen verdwijnen” (Fonne Hendrickx). Beleggers worden gelokt met prijzen als een wagen van 27.400 euro, of een FordEcoSport als je student en jonger bent dan 25. “Nodig ook je vrienden uit, en win 500 euro fictief beleggingskapitaal”, roept de beleggerscompetitie van Trends-Knack.

Slotbemerking: de spaarboekjes vertegenwoordigen slechts een stukje van de vermogens

Het totale netto vermogen van de Belgische gezinnen in 2011 bedroeg volgens de Nationale Bank van België 1.869,5 miljard euro. Daarvan is 1077,4 miljard onroerend, en het financieel vermogen 1003,4, waar echter schulden moeten afgetrokken worden ten belope van 211,3 miljard[3]. Slechts 230 miljard staat op spaarboekjes.

Het gemiddelde vermogen van de 1% rijkste Belgen bedraagt 7.545.870 miljoen euro;de 10% rijkste Belgen bezitten de helft van het totale Belgische vermogen;de tien rijkste Belgische families bezitten samen een vermogen van 42 miljard euro.De families de Spoelberch, de Mevius & Vandamme, grootaandeelhouders van AB InBev en bezitters van het grootste vermogen van ons land, bezitten  25,6 miljard euro.

Mogen we niet veronderstellen, dat deze enorme sommen ruimschoots volstaan om ondernemingen te financieren, op voorwaarde dat daaruit winst zou kunnen gepuurd worden? Als die financiering toch niet gebeurt, is het, omdat er onvoldoende stijgende afzet (verkoop) gewaarborgd is die een verhoging van de productie zou rechtvaardigen. En de afzet hangt af van de koopkracht van de klanten. Die koopkracht gaat door de “besparingen”, de stijgende werkloosheid, en regeringsmaatregelen (degressieve werkloosheiduitkering; loonblokkering) eerder omlaag, dan omhoog.   

Referenties

Voorstel Minister Vanackere. Eerder sprak Kris Peeters al over een nieuwe Cooreman-Declercq op 14 nov 2012: http://www.tijd.be/nieuws/archief/Spaargeld_moet_naar_aandelen.9286974-1615.art?highlight=cooreman

http://www.tijd.be/nieuws/archief/Banken_helpen_bedreigde_bedrijven.9267715-1615.art?highlight=cooreman

Cijfers Febelfin: http://www.febelfin.be/nl/economische-context-weegt-op-kredietverlening-aan-ondernemingen

Fonne Hendrickx: http://www.tijd.be/opinie/analyse/Mijn_Cooreman_De_Clercq_bis_eenvoudig_efficient_en_vooral_betaalbaar.9289027-2336.art?highlight=tessenderlo

Herman Daems: http://www.tijd.be/opinie/analyse/Moedig_het_risicokapitaal_aan_maar_niet_omdat_het_spaarboekje_te_weinig_opbrengt.9287879-2336.art

Steven Vanackere houdt vol, en andere voorstellen van financiële experten:

http://www.tijd.be/nieuws/geld_beleggen_fondsen/Vanackere_countert_kritiek_op_zijn_aandelenplan.9287901-3457.art?highlight=cooreman

VOKA voorzitter: http://www.tijd.be/nieuws/archief/Uitblijven_structurele_hervormingen_ontgoochelt_Vlaamse_ondernemers.9276242-1615.art?highlight=cooreman

Paul De Grauwe over voorstel Vanackere: http://www.demorgen.be/dm/nl/2461/Opinie/article/detail/1562193/2013/01/…

Oproep beleggerscompetitie van Trends/Knack: http://beleggerscompetitie.knack.be/default.aspx


[1]
De Tijd 12/1/2013.

[2]De Morgen 22/1/2013.

[3]De Tijd 19/1/2013.In talrijke media heeft Minister van Financiën Steven Vanackere (CD&V) gepleit voor de aankoop van aandelen met ons spaargeld. Dat zal zuurstof geven aan de bedrijven, zegt hij, en jobs creëren. “We moeten zorgen voor meer risicodragend kapitaal”.

Frank Roels

Deze bijdrage verscheen eerder op www.poliargus.be

take down
the paywall
steun ons nu!