Meer dan 40 procent van de ecosystemen op aarde is gelegen in droge gebieden en dat percentage zal in de loop van deze eeuw nog toenemen. Sommige van die gebieden, onder meer in Afrika en Australië, zijn savanne of woestijn, waar schaarse regenval lange tijd de norm is geweest. De vegetatie en dieren hebben er zich aangepast aan het gebruik van hun schaarse watervoorraden, maar ze zijn ook buitengewoon kwetsbaar voor klimaatverandering.

Onderzoekers van de Universiteit van Kopenhagen hebben de reactie van gewassen in die regio’s op regen bestudeerd. “We zien in armere landen een duidelijke trend van droge gebieden die in een negatieve richting evolueren”, zegt hoogleraar Geowetenschappen Rasmus Fensholt. “De vegetatiegroei is er steeds meer losgekoppeld van de beschikbare watervoorraden en er is simpelweg minder vegetatie in relatie tot de hoeveelheid neerslag. In de rijkste landen is het omgekeerd.”

Irrigatie

De wetenschappers denken aan verschillende mogelijke verklaringen voor het grote verschil. De meest voor de hand liggende is de snelle bevolkingsgroei in onder meer Afrika, die de druk verhoogt om land te bewerken dat normaal ongeschikt is voor landbouw.

Dat leidt tot lagere oogsten en overbegrazing. Dat gewassen het beter doen in rijkere landen, kan te maken hebben met de intensieve landbouw die meer gebruik maakt van doorgedreven irrigatie en bemesting.

Voedselcrisis

De wetenschappers vrezen dat hun conclusies slecht nieuws zijn voor de armste gebieden in de wereld. De voorspellingen wijzen immers op een uitbreiding van de oppervlakte aan droge gebieden in de wereld. Daardoor zullen meer mensen met voedseltekorten kampen en gedwongen worden te migreren. “Een van de gevolgen van de lagere vegetatiegroei is een toename van klimaatvluchtelingen uit verschillende Afrikaanse landen”, zegt Fensholt.