Beste lezer, lees de
drie feiten hieronder en beslis dan zelf of je ja of nee zou zeggen
tegen austeriteit.

I

Op 28 januari 2015, drie dagen na
de verkiezingsoverwinning van Syriza, zei Mark Carney (hoofd van de
Engelse centrale bank) “de eurozone zit vast in schuldenmoeras en
moet afstappen van het harde besparingsbeleid.” Carney voegde daar
aan toe dat Europa dieper zou wegzakken in het schuldenmoeras als er
geen werk werd gemaakt van een verdere Europese integratie en een
meer soepele fiscale politiek.

Ik wil hier gewoon benadrukken
wat Carney zei. En ik wil ook aanduiden dat wat Garney zei door haast
niemand herhaald werd. Evenmin werd er veel over geschreven in de
media.

Ook Lagarde, hoofd van het IMF, zei kort na de
overwinning van Syriza: “We willen samenwerken met Griekenland.”
Die duidelijke, krachtige en affirmatieve uitspraak – de wil om te
helpen – die geen verdere voorwaarden inhield, werd daarna niet meer
herhaald.

De standpunten van Carney en Lagarde werden
overstemd en teniet gedaan door Schaüble, de Duitse Minister van
Financiën. Na de overwinning van Syriza liet hij zich volgende vaak
geciteerde uitspraak ontvallen: “contracten zijn contracten, we
zeggen geen contracten op …”

II

Op het einde van de
jaren negentig gaf het IMF toe dat de herstelprogramma’s die in de
vroege jaren tachtig de economische ontwikkeling van arme landen
moesten stimuleren, niet gewerkt hadden. Die herstelprogramma’s
droegen slechts bij tot een opstapeling van schuld voor de regeringen
van zesenveertig landen. Die landen moest steeds meer schuld en
interest afbetalen. Zelfs om enkel hun interesten te kunnen
terugbetalen (en dus niet de eigenlijke schulden), moesten ze
investeringen in de ontwikkeling van gezondheidszorg, wegen of
onderwijs stopzetten. Er werd dus meer geld gepompt in
interesten afbetalen dan in de ontwikkeling van een samenleving.

De
verarming van zuiderse landen die in jaren tachtig door toedoen van
het IMF ontstond, bleef onzichtbaar voor de bureaucraten in
Washington en Brussel. Het enige wat zij zagen, waren landen die
plichtsgetrouw de interesten op hun schulden betaalden. Dat was
uiteraard niet even goed als een terugbetaling van de eigenlijke
schuld. Maar de landen liepen in de pas en gedroegen zich
voorbeeldig en dus waren de bureaucraten tevreden.

Maar na verloop van
tijd moesten het IMF en de Wereldbank erkennen dat de schulden van zesenveertig
landen nooit meer terugbetaald konden worden. De herstelprogramma’s
hadden enkel geleid tot groeiende armoede en de teloorgang van
basisinfrastructuur en -diensten. Het IMF en de Wereldbank creëerden
samen het Hyper-Indebted Poor Countries Program zodat er kon ingezet
worden op ontwikkeling. Dat hield ondermeer een gedeeltelijke
kwijtschelding van schulden in.

Dus jawel, Mr.
Schäuble, contracten kunnen verbroken worden wanneer wordt aangetoond
dat ze volledig contra-productief zijn.

III

Er bestaan
gelijkenissen tussen de door Europa opgelegde austeriteit, en de
herstelprogramma’s van het IMF voor het zuiden uit de jaren tachtig.

Het is heel duidelijk dat austeriteit niet gewerkt heeft.
Meer en meer Europese landen stagneren. In het geval van Griekenland
kunnen we over een ramp spreken. Het BNP van Griekenland is met meer
dan twintig procent gedaald, de werkloosheid is gestegen,
gezondheidsvoorzieningen gesloten. De faillissementen van kleine
ondernemingen hebben geleid tot een abnormaal groot aantal
zelfmoorden onder de eigenaars.

Wanneer Tsipras
tegemoet komt aan de schuldeisers, dan zou de hulp van Brussel
slechts voldoende geweest zijn om terug te betalen tot eind
augustus.

Voor iedere tien euro die Europese regeringen en het
IMF uitleenden aan Griekenland, ging er negen euro naar de banken en
andere geldschieters. Het geld vloeide niet naar de Griekse economie.
Vandaag vraagt de Troika nog meer: iedere nieuwe lening die
Griekenland ontvangt moet rechtstreeks aangewend om schulden terug te
betalen.

Bovendien vraagt de Troika ook dat het
besparingsbeleid verder aangescherpt wordt. Een verderzetting van het
beleid dat de Griekse economie met meer dan twintig procent deed
krimpen.

Het zijn niet enkel wetenschappers zoals ik die deze
analyse maken. Volgens Martin Sandbu van de Financial Times is
austeriteit volhouden zelfs niet meer in het belang van de
schuldeisers. Het austeriteitsbeleid verder aanscherpen zal leiden
tot nog meer economische achteruitgang, en de economie meer dan vijf
procent doen krimpen. Ook de schuld zelf neemt er door toe; waardoor
ook de economische achteruitgang zich weer versterkt. Zelfs vanuit het
perspectief van Schäuble is dit geen oplossing.

De tekst werd eerst gepubliceerd in het Grieks in “Enthemata” van de krant “Avgi”, op 3.7.2015. Klik hier voor de oorspronkelijke versie van deze tekst.