Het wordt hoog tijd dat we het androcentrisch denken binnen onze maatschappij deconstrueren. ‘Androcentri-watte? Waarom gebruiken die toch altijd zulke moeilijke termen?’, horen we jullie al denken. Tjah, de reden daarvoor is dat wij met PISS-OFF, in tegenstelling tot vele andere politicae, de mensen die we willen vertegenwoordigen niet dom willen houden.

De bevolking kan pas voor zijn eigen rechten opkomen wanneer men over de juiste woordenschat beschikt om het ongenoegen te uiten. Het ongenoegen over de verschillende vormen van discriminatie die hen uitsluiten van het dagelijks leven. Het ongenoegen over de machteloosheid die men ervaart wanneer men opnieuw politicae elkaar ziet uitkafferen of zwart maken op Twitter in plaats van de problemen in onze samenleving structureel en via een duurzame oplossing aan te pakken. Het ongenoegen over het niet gehoord worden door de elite die hun toekomst in handen hebben omdat deze elite niet verstaat wat de bevolking vraagt. Met de juiste terminologie kunnen we als bevolking heel ver geraken, veel verder dan waar we op dit moment over dromen. Daarom dat we willen uitleggen wat androcentrisch denken inhoudt en hoe het tot uiting komt in onze maatschappij.

Androcentri-watte?

Het androcentrisme is een term afkomstig uit de vorige eeuw en werd bekender via het boek van Gilman (1911) The Man-Made World or Our Androcentric Culture. Zij omschrijft de term kort als de monopolisering van de ganse maatschappij door het mannelijk geslacht.

Gezien de beperkende aard van deze definitie en de evolutie die termen zoals geslacht en genderidentiteit de laatste eeuw hebben doorgemaakt, omschrijven we zelf het androcentrisme als “het centraal, en dus belangrijk, achten van alles wat de dag van vandaag in het algemeen als ‘mannelijk’ gepercipieerd wordt (i.e. de ‘mannelijke’ norm)”. Waarom deze aanpassing? Omdat er doorheen de jaren niet zoveel is veranderd wat betreft ons androcentrisch denken, terwijl er toch al meer vrouwen- en transrechten in de wet zijn geschreven en al iets meer vrouwen belangrijke posities hebben ingenomen in onze maatschappij (hoewel deze nog altijd eerder de uitzondering dan de regel zijn, zeker voor transpersonen).

Het androcentrisme is niet enkel afkomstig van ‘het mannelijk geslacht’, maar zit zodanig verweven in ons denken en doen dat ieder van ons zich er schuldig aan maakt, net zoals bij seksisme. Vormen van dit androcentrisch denken vinden we overal in onze maatschappij terug.

Zelf heeft Ashley Vandekerckhove, één van de initiatiefneemsters van PISS-OFF, zich geconcentreerd op het Nederlandstalig taalgebruik binnen haar masterthesis voor de richting Gender en Diversiteit. Daarnaast vinden we het terug binnen de geneeskunde, de farmacie, het politieke wereldje, de beeldende kunsten, … en ook in het stedelijk sanitair beleid.

Het androcentrisch urinoirbeleid

Sanitaire ongelijkheid is niet enkel een gevolg van ons androcentrisch denken, het versterkt dit denken. Wat betreft het urinoirbeleid in het openbaar bevinden we ons in een vicieuze cirkel die ooit gestart is met het feit dat mannen de publieke sfeer beheersten en vrouwen zoveel mogelijk binnenshuis moesten blijven (zeker de rijkere vrouwen die niet mochten of hoefden te werken). Pas wanneer meer en meer vrouwen gingen werken, voorzag men aparte toiletten voor hen wegens veiligheidsredenen. Deze redenering om een apart toilet te voorzien is terecht, maar wordt het niet hoog tijd om onze focus te verleggen van slachtoffer naar dader en daders van seksuele intimidatie of seksueel geweld deftig aan te pakken?

Met PISS-OFF hopen we dat dankzij de #MeToo-beweging er eindelijk structurele maatregelen worden getroffen om daders van deze misdrijven effectief te straffen. Zo kunnen we ons doel om het discriminerend stedelijk urinoirbeleid te veranderen naar een inclusief stedelijk sanitair beleid gemakkelijker bereiken.

Ja, het urinoirbeleid is discriminerend en een mooi voorbeeld van het androcentrisch denken. Zolang we enkel urinoirs toelaten in het openbaar geven we immers de boodschap aan iedereen dat enkel de hoge nood van mobiele mannen belangrijk is. De hoge nood van andere mensen is maar een bijzaak …

De gemeente Amsterdam probeert wildplassen tegen te gaan door een plantenbak annex urinoir uit te testen, maar men vergeet blijkbaar al te graag dat er nog andere mensen bestaan die aan wildplassen doen en dit zullen blijven doen, gezien deze urinoirs niet toegankelijk zijn voor hen. Dan krijg je reacties te horen als “urinoirs zijn compacter en handiger om te plaatsen”, maar dat is opnieuw een voorbeeld van androcentrisme.

Cru gesteld wordt de plas van voornamelijk mannen als belangrijker geacht dan de plas van voornamelijk vrouwen. En wanneer men dan evenveel plasmogelijkheden voorziet voor iedereen op o.a. festivals, moet je er vaak ook nog voor betalen! Bij Copacobana, een gratis festival in Gent, vragen ze je om niet wild te plassen en het toilet te bezoeken, maar ze vergeten wel te vermelden dat je voor dat toiletbezoek een bandje moet kopen. Drie euro voor 10 WC-beurten is niet niets voor een zogezegd basisrecht. En wie kan er gemakkelijker ‘foert’ zeggen en gaan wildplassen denk je? Plassen is en blijft een basisrecht waaraan je geen geld zou moeten uitgeven!

Androcentrisch taalgebruik

Bij PISS-OFF proberen we zoveel mogelijk te letten op ons taalgebruik. Waarom? Omdat taal macht is. Je kan je eigen identiteit, strijd of dromen niet omschrijven zonder taal. Iets krijgt pas waarde en erkenning als we er een woord op kunnen plakken. Daarom is het belangrijk dat we zo inclusief mogelijk zijn in onze taal of we sluiten mensen en hun belevenissen uit. Zoals Ashley Vandekerckhove tijdens haar interview op Radio 1 bij dag 4 van ‘Hautekiet Trapt Het Af’ al heeft aangegeven, is het Nederlands een enorm androcentrische taal (07 juni 2018).

Binnen de berichtgeving hanteert PISS-OFF zoveel mogelijk genderinclusieve taal, maar om een statement te maken en het androcentrisme binnen het Nederlands aan te kaarten veranderen we de mannelijke vorm van woorden door de vrouwelijke vorm. Dit heeft bij bepaalde mensen al tot weerstand geleid. Een aantal mannen waren beledigd doordat we het woord ‘kandidate’ gebruikten om te verwijzen naar een man. Moesten vrouwen aan dat tempo en temperament elke mannelijke vorm van een woord bevechten die voor hen wordt gebruikt, de ganse maatschappij valt stil.

In hun eigen reacties hebben ze hun androcentrisch denken mooi laten blijken, maar het daadwerkelijk in vraag stellen, oh wee, dat doen ze niet. Het zijn wij, die akelige feministes, die hun denken boycotten. Wij volgen hun arbitrair opgestelde regeltjes niet, dus wij zijn onvolwassen schijnfeministes. 

De toekomst is feministisch

Ook de radicale feministes van vroeger werden uitgelachen en bespot toen ze voor het stemrecht (soms letterlijk) vochten. Er werd hen gezegd dat het niet zou lukken, wanneer ze vrouwen opriepen te staken om gelijk loon voor gelijk werk te eisen (wat nu nog altijd niet zo is). Mensen vertellen ons dat hetgeen waar we voor strijden zo vanzelfsprekend is, dat men niet snapt waarom we daar nog voor moeten strijden.

Wij verstaan het zelf niet. Het heeft tien jaar geduurd vooraleer de toiletten op de Gentse Feesten gratis werden. En we kunnen Plasactie vzw bedanken voor het waken over onze blaas, want op de Gentse gemeenteraad moesten de activistes van deze groep lange tijd niet rekenen.

De gratis toiletten tijdens de Gentse Feesten zijn er pas gekomen sinds 2014 nadat Plasactie vzw het spreekrecht in de gemeenteraad had opgeëist. Maar nog altijd is het androcentrisch denken diepgeworteld binnen deze Gentse gemeenteraad, gezien men de overige aanbevelingen van deze vzw, zoals onder andere een gelijk aantal toileteenheden voor vrouwen als mannen, zowel tijdens de Gentse Feesten als het gewoon dagelijks leven op het openbaar terrein, links laat liggen.

En dat is discriminerend, want voor wildplassen worden vrouwen en mannen gelijk beboet, terwijl de eerstgenoemden niet beschikken over hetzelfde aantal toegankelijke toiletten. Daarnaast blijven de openingsuren van gratis publieke toiletten beperkt, terwijl urinoirs 24/7 beschikbaar zijn. Men wordt dus gelijk beboet vanuit een ongelijke positie en dat is zonder meer een dubbele discriminatie.

Ook de verspreiding van gratis publieke toiletten blijft problematisch. Een schoolvoorbeeld daarvan is de Overpoort, de uitgaansbuurt voor studentes in Gent, waar er binnen een straal van 200 meter 17 urinoirs voor mobiele mannen werden geplaatst, terwijl er binnen dezelfde straal op enkele toiletten geen enkel gratis toilet voor vrouwen 24/7 aanwezig is. Behalve in de ondergrondse garage van het Sint-Pietersplein, wat ’s nachts niet echt een veilig gevoel geeft.

Toch geven we de strijd voor gelijke sanitaire rechten niet op. Integendeel, we draaien op hernieuwde energie en zijn laaiend enthousiast over de steun die we uit verschillende hoeken krijgen. Maar we erkennen ook onze beperkingen. We beseffen dat, hoewel we met PISS-OFF de sanitaire problematiek aan de hand van tien uitgebreide programmapunten willen aankaarten, niet elk sanitair pijnpunt kennen.

Daarom ook dat we jullie, de Gentse bevolking, oproepen om een foto te maken van jezelf met een paraplu (of alleen de paraplu) op een plaats waar volgens jullie een sanitaire leemte heerst en deze te posten op onze PISS-OFF Facebookpagina of te tweeten naar @PISSOFFGent met de hashtags #PISSOFF en #ZetHaarOp!

PISS-OFF zoekt nog:

• (Excuus)mannen om zich, samen met een vrouw, kandidate te stellen op de lijst PISS-OFF. Ze kunnen contact opnemen via mannengezocht@pissoff.be
• Vrouw, man, trans-en cispersonen, mensen met een functiebeperking, enzovoort die op de lijst willen staan of mee campagne willen voeren voor een gelijk en toegankelijk sanitair zijn tevens welkom via campagne@pissoff.be
• Donaties via crowdfunding

Website: www.piss-off.be 
Facebook: @PISSOFFGent 
Twitter @PISSOFFGent 

******

Nota voor lezers: binnen de berichtgeving hanteert PISS-OFF zoveel mogelijk genderinclusieve taal. Dit omdat het Nederlands enorm androcentrisch is. D.w.z. dat de mannelijke vorm van woorden al te vaak als norm wordt gebruikt, waardoor minstens de helft van de bevolking uitgesloten wordt. Omdat het niet altijd lukt om niet-androcentrisch genderneutraal woordgebruik te hanteren (het Nederlands is nog altijd niet geëvolueerd naar een meer inclusieve taal), wordt waar nodig de vrouwelijke vorm van het woord gebruikt. Dit vergt enige aanpassing bij het lezen van de teksten, maar PISS-OFF doet dit bewust aangezien men binnen de samenleving nog altijd een belangrijk deel van mensen systematisch uitsluit!