Rellen zijn lastig en raadselachtig. Ik vind het wel opmerkelijk dat een Palestijnse Belg met expertise in deradicalisatie en een nobele inborst zoals Montasser Alde’ Emeh schrijft, “We treden in het algemeen veel te laks op naar die mannen en hun geweld”. Ik geef toe dat ik meen dat dit mogelijk het geval is. Zie de paragraaf onderaan. En toch meen ik ook, zoals de minister van Binnenlandse Zaken op Radio Een zondagmorgen na de eerste rellen: “Dat jonge mannen van Marokkaanse origine (wat ben ik blij dat de minister die juistere formulering in de mond neemt!), zo geweld gebruiken, tegen politie, tegen handelszaken… Dat roept toch Vragen op”. Ik hoop dat nu toch ook veel empathie in stelling komt, en de structurele en symbolische vernederingen die deze sub-etnie worden aangedaan helder in beeld komen, en tot gepaste reeks maatregelen zullen leiden. Intussen gebruik ik de mogelijkheden van het medium, en leest u de visie van burgemeester Bart Somers, na zijn ‘pacificatie’ van Mechelen. Op 19 november 2017 ben ik in de gelegenheid een overzicht van de situatie in Antwerpen toe te voegen, na persoonlijke schriftelijke dialoog met de korpschef van de politie van de Stad.

Jan Jambon is niet dwaas, ook al behoort hij tot een partij die soms lijkt van eenzijdig denken en communiceren een kenmerk te maken. Anderzijds vind ik het positief, en dan maak ik even abstractie van de concrete slachtoffers aan handelaarskant, dat de mannen met emotionele linken met Marokko, bij gelegenheid van het prima presteren van hun ‘thuislandploeg’, eens de moed vonden om woede en frustratie die ongetwijfeld al heel lang in het hart broedde was, publiek te uiten.Soms wordt je als verstoten mens helemaal niet gezien, tot je hard (op tafel) slaat.

Het is kwestie een diepte diagnose te maken, nu. Ik wil een persoonlijke bijdrage leveren, vanuit verworven inzicht in de diepere aard van de Marokkaanse mens uit het Atlasgebergte. Laat mij vooraf  nog even herhalen dat een van de grootste geesten van onze gemeenschap, prof Arbeidsrecht Roger Blanpain, reeds negen jaar geleden op tafel sloeg in Terzake: “Dat er nog steeds zo veel discriminatie heerst op de Vlaamse Arbeidsmarkt, naar mensen van Arabische achtergronden, DAT IS EEN BOM ONDER ONZE SAMENLEVING”. Weet u dat ons land daar achteraan de rij bengelt in heel Europa? Met die “ons kent ons mentaliteit ” op de werkvloer?

Met een variante op de spandoeken die Native Americans jarenlang droegen, “General Custer died for your sins”, met verwijzing naar de slachting die het Seventh Cavalry heeft uitgewist bij Little Big Horn, moeten we stellen: “De gedupeerde handelaars zitten met de brokken vanwege een collectieve ‘blanke’ Vlaamse schuld”.

En let wel, persoonlijk is mijn visie dat de kans krijgen om je nuttig te maken, nuttig te voelen, en respect te verdienen via een betaalde job, niet eens het belangrijkste is. Ook al heb ik zelf vele maanden ervaren hoe onnozelmakend hard het is om van werkloosheidsuitkeringen te moeten bestaan. Prof filosofie en ethiek van de arbeid, Antoon Vandevelde (KU Leuven, HIW) heeft daar al vaak over geschreven, ook in media: “De boodschap, “Wij kunnen niets met u doen, hier is wat geld, hou je kalm”, dat is vernietigend voor een jonge mens”.

Maar het gaat natuurlijk nog verder en dieper. Denk aan de hoofddoek (hijab). De beste onderzoekers tonen aan dat het niet-aanvaarden van zulke diep gewortelde culturele gewoonten en eigen-aard-igheden, die mensen van Arabische kleur heel hard van ons vervreemdt. En in die Vervreemding ligt de kiem voor het geweld. It’s the World View, Stupid!

Denk verder aan het feit dat witte Vlamingen nog altijd vaak zo goed als ‘totaalweigeraars’ zijn, als het erop aankomt die mensen, (die vaak zijn verwekt door- én geboren uit mannen en vrouwen die zelf op deze Noordzeegrond zijn geboren!),  te eerbiedigen in hun identiteit. Zowel als religieuze mens, met de niet- indrukbare wens te bidden en een degelijke moskee te bezoeken, en heilige schriften te lezen en trachten toe te passen op hun (moeilijke) leefsituatie. Als wat cultuur betreft, met gedeeltelijk van de witte blanke Vlaamse verschillende ‘culturele genen’. Gewoonten die gaan over familiale houdingen, over maaltijden, kledij…

Zo lang autoriteiten als politici in de Wetstraat en op de Schone Verdiepen in de diverse steden, en ook andere leidende figuren in structuren, doorgaan met deze medemensen, (die toch echt niet van een andere planeet zijn, of tot een andere soort behoren), te beschouwen als voer voor de lopende band (vroeger: de mijngangen in Limburg en Ardennen), alleen gerechtigd op “brood, bad en bed”…  zal onze natie onlusten krijgen? Geen mens leeft immers van brood alleen.

– Helaas zie ik nog niet dadelijk een betere mentaliteit groeien, want ook naar “eigen volk” is er vaak te weinig respect. Denk maar aan het debat over “onwerkbaar werk”, dat op vele plaatsen mensen gek of moe maakt. En een kwestie als het fijne stof, dat jaarlijks vele tienduizenden doden maakt. Zonder dat dit aanleiding geeft tot ernstige, succesvolle inspanningen om de vervuilers buiten spel te zetten. Welke dokters, welke ministers gaan ons eindelijk aansporen in steden als wandelaars en fietsers gasmaskers aan te gespen? Follow me, ik doe het al geregeld.

Sta mij toe  tussentijds te concluderen: de verbeeldingskracht en de gerichtheid op heil? Bij de Noordzee zijn ze niet altijd zeer groot, in deze generatie. Repressie, ja ook de knuppel – Anderzijds kreeg de bedenking die de minister van Binnenlandse Zaken als slotwoord uitsprak mijn volle aandacht en respect, en die ging zo: “De mannen die over de schreef zijn gegaan, die  moeten Boeten… daar is geen weg naast…” Op Facebook stelde ik het zo:”Inderdaad, wij moeten als samenleving menselijke condities van leven aanbieden aan de nieuwe mensen die hier komen wonen, om hen toe te laten niet in miserie te moeten leven. Maar als kerels zich onmenselijk gedragen, mogen onze ordediensten erop loos met de knuppel”.

Ook juist in het bewustzijn dat het voor een Man vaak veel minder erg is slaag te krijgen (en te geven) in een situatie van fysieke strijd tegen een persoonlijke vijand… dan continu en ongezien, op onuitspreekbare manier te worden vernederd en verstoten.

Met andere woorden: elk ministerie heeft zijn taak. En elke overheidsdienst mag en moet die met toewijding vervullen. Zowel Volksgezondheid, Arbeid, Welzijn, Economie, Armoedebestrijding, Integratie en Inburgering… als Politie en Justitie.

De Rift-Marokkaanse geest: ook een flink volkje

Je mag ook nooit vergeten met wie we hier te doen hebben. Een van mijn kennissen, een collega Godsdienstleraar, die jarenlang in Marokko woonde en les gaf, en een talent heeft voor ontmoeting, een goed luisterend oor, vertelde mij het volgende. Het was zondag, we namen een Orval na de dagschotel in het Grand Café Royal aan het Martelarenplein. Het was de tijd dat Bart De Wever de publieke vraag stelde: “Waarom zijn het altijd de mensen van Noord Afrika die boel maken? Met Aziaten heb je dat nooit voor”

Op Facebook bij de katholieke opiniemaker Mark Vandevoorde, die dat woord ‘Aziatische’ niet begreep, heb ik, met in mijn kennissenkring Japanse en Chinese personen, uitgelegd dat het aanvoelen van De Wever juist is. In het Verre Oosten is de socialisatie van de kinderen zeer intens. Het zijn meegaande volwassenen. Mijn globetrotter vriend legde mij die middag uit hoe volgens hem de vork in de steel zit.

“In ons land zijn veel mensen met Marokkaanse wortels afkomstig uit het Rift gebergte, in het Noord Oosten, een uitloper van het Atlas gebergte. Ik heb die mensen daar persoonlijk gezien en gesproken. Dat is een zeer schrale streek. Sneeuw in de winter, vele maanden lang. Bijna niets te eten. Dat is al eeuwen zo. Met als gevolg dat de mentaliteit zeer hard is. Dat zijn flinke, harde mensen. De vrouwen kunnen een gezin overeind houden met niets. En de mannen… die cultiveren een strijdersmentaliteit. Die hebben in het verleden soms het dorp in leven gehouden door op rooftocht te gaan. Die zijn van niets bang. Krijgers.”

In deze trotse volksaard kan de trotse Vlaming zich misschien herkennen. Met andere woorden: repressie kan. Foto in de aanhef van het opinieartikel:

“Rift krijgers rond 1920, toen die mensen af te rekenen kregen met gifgas aanvallen van Spanje als koloniale mogendheid”.

Illustratie: Vrouw in het Rift gebergte in Noord Marokko, omgeving van Targuift.

Antwerpen: verstandig preventief beleid brengt verbetering veiligheidssituatie op straat. Bedenkingen geïnspireerd door persoonlijke dialoog met hoofdcommissaris Serge Muyters van Antwerpen

Vanuit mijn studententijd ken ik Muyters. Hij werkt  sinds midden jaren negentig bij de politie van de stad mee aan het project het leven in de wijken veiliger, leefbaarder en aangenamer te maken, en sinds de eeuwwisseling bepaalt Muyters zelf mee het beleid. Na het lezen van dit opiniestuk liet Serge Muyters mij weten dat hij sinds 2004 de wijkdiensten, met straathoekwerkers, (dat zijn overlegorganen en voelsprieten van de overheid in de wijken met mensen die het om allerlei redenen niet makkelijk hebben in dit bestaan), die onder zijn voorganger, L. Lamine waren afgeschaft, weer heeft opgebouwd, nieuw leven ingeblazen. Naast de wijkagenten van de politie, is er een volwaardig wijkteam, een informatiekruispunt en zo meer.

Als voormalige inwoner van de Leuvense wijk Casablanca, waar relatief veel medeburgers van Marokkaanse origine wonen, naast vrij veel armen en zieken, besef ik als geen ander hoe belangrijk deze beleidsmaatregel is. Het is niet alleen te danken aan de Leuvense Politie, maar ook vooral aan de jongerenwerksters, zoals Bieke Nackaerts, en aan de Buurtwerker met drie decennia terreinkennis, Johan Fobelets, dat het te danken is, dat de sfeer verdraagzamer is geworden. Persoonlijk heb ik daar eveneens meer dan een decennium bijgedragen aan het wederzijds begrip. Dat was een soms zeer nederig makende ‘job’, niet alleen in de maanden dat ik mijn kop niet mocht buiten steken, of de beledigingen vlogen naar me toe. Maar met mijn academische achtergrond die een helikopterzicht geeft en dieper begrip van contexten, en dankzij een contactvaardigheid en ervaring in omgang met een internationale vriendenkring die in sommige jaren bestaan heeft uit mensen uit wel 15 verschillende landen, was dat een inspanning die doenbaar bleef en uiteindelijk goede vrucht mocht dragen.

Buurtactiviteiten in het leven geroepen door de buurwerkers brengen diverse mensen op aangename manier bij elkaar in Casablancawijk, Leuven

De resultaten in Antwerpen liggen intussen op tafel. “Sinds 2012 is de criminaliteit er met 25 procent gedaald”, zo verneem ik uit die goede bron. “Wat de kleine straatcriminaliteit betreft, zoals handtasroof, is de daling zelfs zo groot als 50%. De gewone Antwerpenaar merkt dat, en is daar dankbaar om”.  Het lijdt geen twijfel dat politieke oppositiepartijen nog altijd trachten deze verbeterde werkelijkheid te ontkennen of te minimaliseren. In de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen, wordt niet altijd de volle waarheid gesproken, dat zijn de gewoonten van het machtsspel. Voor de pers geldt vaak “goed nieuws is geen nieuws”. Veilige straten en pleinen, dat zijn berichten die tot nader order niet veel lezers trekken. Het is niet anders.

“Wij worstelen vandaag in Brussel en Antwerpen [op het vlak van gebrek aan orde en vooruitgang wat betreft de wijken met burgers van Arabische wortels] met wat we zelf hebben laten groeien”, teken ik nog met interesse op.

In Antwerpen is niet enkel het Centraal Station op indrukwekkende wijze vernieuwd, maar ook het politionele beleid in de diversiteitswijken.

Foto © Stef Hublou

Agentschap  Inburgering: intensief vooruit

Aan deze kwestie van historische envergure van gaan naar goed samenleven zit nog een aspect waarover ik vanuit ervaringskennis kan schrijven. Het verzelfstandigd Agentschap Inburgering en Integratie roeit met de riemen die het heeft. Ik heb de situatie van dichtbij meegemaakt, gedurende vijf jaar was ik actief bij de afdeling Leuven aan het Ladeuzeplein 17 als Front Desk medewerker. De mensen met kleurtjes komen uit alle windstreken toe, en zij leren met veel hoop en inzet Nederlands, en ze krijgen cursussen over onze maatschappij en waarden. De collega’s van het Integratie en van Het Huis van het Nederlands moesten echter tot voor kort soms werken in condities van “pompen of verzuipen”. Met het goedkoopste model van telefoon, dat zelfs geen beller nummer liet oplichten… Dat lijkt in het licht van de rellen eerder een wantoestand.

Een kat, zo weet het traditioneel Vlaamse spreekwoord, “een kat in het nauw maakt rare sprongen”, en slaat als eens haar klauwen uit. Met een Cultuur die zich al meer dan één generatie in een verdomhoekje ongezien vernederd en machteloos gemaakt voelt, gaat het zo. Dat is simpel, dat is natuur – lijk.

Besluit naar de toekomst

De visie van Bart Somers (Mechelen)

Na enkele dagen waren er weer relletjes die de pers haalden, op het Beursplein. De aanleiding was geheel verschillend, een rapper die verzamelen blies via sociale fora. Dat wijst er op dat het om expressie gaat van dieper liggende emoties en frustraties. Bij een divers publiek, niet alleen voetbalfans of dieven. Interessant is wat burgemeester Somers van de liberale partij stelt in een interview op de nationale radio Radio Een in de ochtend van 16 november:”De oplossing? Wel, luister:

“Inclusie én Grenzen Trekken”.

Je moet voor een klimaat zorgen, aan een cultuur bouwen in de stad waarbij elke burger zich aangesproken voelt, zich gewaardeerd en betrokken weet. Dan zal het aantal momenten dat je de knuppel moet bovenhalen heel klein worden. Maar je moet wel grenzen trekken, slecht gedrag niet tolereren [en aanpakken, straffen]. Dan komt er een sfeer van respect in de straten, waar iedereen tevreden mee is. “

U weet het, Bart Somers is de Burgemeester die op nauwelijks tien jaar tijd, de wrijvingen in de stad Mechelen met nieuwe burgers met Arabische wortels heeft weten op te lossen. Zijn stad wordt tot ver in het buitenland gevolgd om inspiratie uit te halen. In weinig woorden, in de taal van de doorlééfde kennis, zegt Somers wat ik hier ook schrijf.

Laten we profetische mensen die hun goede invloed op de zaak hebben bewezen, op handen dragen en goed naar hun boodschap luisteren, en zelf mee in hun sporen gaan. Laten we de inspanningen van de politiezones en de wijkwerkers in en buiten Brussel niet te snel minimaliseren. In de wetenschap dat in Brussel zelf, de organisatie, visie en leiding nog veel beter kunnen.

In een Democratie draagt elke burger verantwoordelijkheid. Iedereen kan zijn schepje water naar de rivier dragen. Ieder kan zijn bijdrage leveren aan voortschrijdend inzicht, aan het Maatschappelijk Debat.

Stef Hublou Solfrian