“The Future we want”: Evaluatie van de eindtekst van Rio+20 in vergelijking met de begintekst.

 

De begintekst of “zero draft” werd door de UNEP in januari 2012 gepresenteerd. Het waren 128 artikelen op 19 bladzijden. De eindtekst die voorgesteld werd door de Braziliaanse president en aangenomen werd op Rio+20 telt 283 artikelen op 49 bladzijden. Een groot verschil.

Deze tekst was al op 19 juni beschikbaar, terwijl de wereldtop doorging op 20-22 juni. Reeds op 19 en 20 juni regende het langs alle kanten mededelingen dat men ontgoocheld was over het resultaat. Daar zijn goede redenen voor, maar tegelijk sneeuwt men de ontzaglijke strijd onder, die zich afgespeeld heeft gedurende het voorbije half jaar. Het was een clash van wereldbeelden. Er waren 6000 bladzijden amendementen op de tekst en er zijn meer dan 3000 nevenactiviteiten georganiseerd rond Rio+20, naast een onbekend aantal straatprotesten, vooral in Zuid-Amerika.

Sinds Kopenhagen 2009, zijn de rijke kapitalistische landen in het offensief op klimaat en milieuvlak. Zij willen géén verplichte doelstellingen voor de emissiereductie aannemen. Zij willen af van de historische schuldvraag, die bepaalt dat zij de grootste inspanningen moeten doen aan emissiebeperking én meehelpen in de andere landen. En tenslotte willen zij alles oplossen via marktmechanismen. De reeds bestaande emissiehandel is vooral zuurstof voor de grote kapitalistische bedrijven. Die benadering geeft in de praktijk een soort hernieuwde kolonisering van de andere landen. De kloof tussen arm en rijk wordt steeds groter. In de “zero draft” werd het begrip “groene economie” naar voor geschoven als alles oplossend middel zowel voor klimaat als voor de ontwikkeling van de wereld. Ettelijke protesten riepen op tegen dit groen wassen van het kapitalisme.

Vele NGO’s en zelfs regeringen vinden dat de tekst onvoldoende is. Er staan weer géén bindende besluiten tot emissiereductie in, waar men sinds Kopenhagen 2009 naar uitkijkt. Er staan geen becijferde doelstellingen in. Er zijn géén vaste besluiten. Heel de tekst staat vol met aanheffen in de stijl van “We recognise that…” , We ackowledge the need…”, We reaffirm our commitment…”, “We are deeply concerned…”, “We stress the importance…”

Sommigen zeggen dat de Braziliaanse president de grootste gemene deler heeft genomen van alle standpunten. Dat klopt niet helemaal. Ze heeft eerder het kleinste gemeen veelvoud genomen en tegengestelde zaken bij elkaar gezet, voor elk wat wils. Er werd een wereldwijde klassenstrijd gevoerd om de zelfstandigheid van de landen te behouden tegen het opleggen van de “groene economie” door de rijke landen. Die “groene economie” is niet uit de tekst verdwenen en alle kritieken op het begrip blijven ter zake. Maar “groene economie” wordt nu als één methode onder de andere gesteld en niet meer als alles overheersend. Tegelijk zijn er heel wat punten bijgevoegd wat die groene economie niet zou mogen zijn.

Ter herinnering: wij kritikeren het begrip “Groene economie” als een contradictio in terminis, als men het begrip “economie” versmalt tot kapitalistische economie . In de tekst wordt bijna op alle plaatsen gesproken van “Groene economie in de context van duurzame ontwikkeling en armoede uitbanning” Dat blijft een contradictio in terminis, zolang men niet de kapitalistische eigendomsverhoudingen in vraag stelt, wat nergens in de tekst expliciet gebeurt.

Kortom Rio+20 hebben we half gewonnen, half verloren. Verloren omdat er geen bindende besluiten in staan die de klimaatdreiging kunnen keren. Maar zeker gewonnen omdat de poging van de rijke landen om een allesoverheersende dominantie op te leggen afgeslagen is. Voor de komende klassenstrijd, nationaal en internationaal staan we er nu beter voor dan de laatste drie jaar na Kopenhagen 2009, Cancun 2010 en Durban2011.

Laten we de eindtekst “The Future We Want” met de “zero draft” vergelijken:

Zero draft: Eindtekst:

I Preamble/Stage setting 5 art. I Our common Vision 13 art

Bijkomend: vernoeming van bescherming van ecosystemen. Het recht op vrede, vrijheid en veiligheid, het recht op een goede levensstandaard. Verder dat de volkeren hun eigen leven en toekomst moeten kunnen bepalen en mee participeren in de beslissingen.

II Renewing Political Commitment II Renewing Political Commitment

A Reaffirming Rio principles and past actionsplans A Reaffirming Rio principles and past actionsplans

4 art. 5 art.

Bijkomend: Bevestiging van Stockholm 1972 en van de Millennium doelstellingen voor ontwikkeling tegen 2015

B Assessing the progress … B Advancing Integration, implementation and…

7 art. 23 art.

Begint met een erkenning van de kloof met de doelstellingen en de onvoldoende vooruitgang. Nieuw is de vermelding van de nood aan tewerkstelling en waardig werk. Nieuw is het afwijzen van eenzijdige maatregelen van landen die niet overeenkomen met het charter van de VN. Het recht op zelfbeschikking. Tegen koloniale praktijken. Erkenning dat velen afhangen van de ecosystemen. Opnoeming van alle soorten landen in moeilijkheden. Erkenning dat de planeet Aarde en haar ecosystemen ons huis zijn en dat het begrip Moeder Aarde een begrip is bepaalde landen di ook opkomen voor de rechten van Moeder Aarde.

C Engaging major groups C Engaging major groups and other stakeholders.

5 art. 14 art.

Bijkomend wordt de rol van de vrouwen onderlijnd. In art46 wordt het belang van zowel de publieke als de private sector gesteld, in tegenstelling met art 19 in de zero draft dat enkel over de private sector spreekt. Nieuw is de vraag naar duurzaamheidsrapportering. Verder wordt in aparte artikels het belang genoemd van techniekers en wetenschappers, inheemse volkeren, jeugd, werkers en vakbonden, boeren en herders en vissers, NGO’s, de VN en andere internationale organisaties.

D Framework for action Deze titel valt hier weg.

De hoofdidee is opgenomen in het laatste artikel van hoofding C:we engageren ons zelf tot een nieuwe start van wat besloten werd in Rio1992.

III Green economy in the context of systainable development and poverty eradication III idem

A Framing the context of the Green economy, challenges and opportunities

7 art: ophemelen van de groene economie

B Toolkits and experience sharing

5 art en een speciale oproep naar de industrie

C Framework for action

9 art idem

Geen onderverdeling in de nieuwe tekst

19 artikelen: Erkenning dat er verschillende benaderingen mogelijk zijn en dat de groene economie één van de belangrijke instrumenten is, maar géén rigide verplichting.. Nogmaals herinnering aan de principes van Rio92. Dan een opsomming waarmee de groene economie moet rekening houden of tot wat het moet lijden. Eigenlijk een opsomming van alle deelkritieken en waarschuwingen die geuit werden. Erkenning van de verschillende omstandigheden in de landen. Erkenning van informatie en technologie transfer. Geen speciale oproepen meer naar de industrie.Enkel vermelding publiek-private samenwerking. Wel kritiek op onduurzame productie en consumptiemodellen. Oproep om de sociale, milieu en economische factoren te evalueren.

IV Institutional framework for sustainable development IV idem

A Strengthening/reforming/integration the three pillars A strengthening the three dimensions

of sustainable development

1 art. 2art.

Bijgevoegd: goed beheer op alle niveaus dat de stem en het belang van alle betrokkenen vertegenwoordigt

 

B GA, ECOSOC, CSD, SDC proposal B Streghtening intergovernemental arrangements for

sustainable development

GA = general Assembly ECOSOC = Economic and Social Council

CSD = Commission on Sustainable Development

SDC = Sustainable Development Council

8 art 10 art

Meer pleidooi voor coördinatie en uitwisseling met steeds verwijzing naar de drie pijlers of drie dimensies en de millenniumdoelstellingen.

C UNEP, specialized agency on environmental proposal,…

C Environmental pillar in the context of sustainaible development.

10 art. 4 art.

Iedereen dient vertegenwoordigd te zijn in de algemene raad van UNEP. Sterke uitwisseling met de wetenschap en technologie. Verhuis naar Nairobi. Weglaten van de vermelding van de Wereldbank en het IMF. Bevestigen van de noodzaak van een regelmatige opmaak van de staat van de planeet.

D International financial institutions and UN operational activities

Dit is een nieuwe titel en hoofdstuk met 6 artikels

Oproep om de nodige aandacht te geven aan de financies onder het mandaat van de VN en haar organisaties. Erkenning dat de ontwikkelingslanden beter moeten kunnen participeren en mee de normen bepalen. Oproep om de drie dimensies te integreren in de financies.

D Regional, national, local. E Regional, national, sub-national, local

4 art. 7 art.

Meer onderlijnen van noodzaak op alle regeringsniveaus actief te zijn. Toevoegen van inter-regionale samenwerking.

V Framework for action and follow-up V Framework for action and follow-up

A Priority…cross-sectoral issues and areas A Thematic areas and cross-sectoral issues

42 artikelen en 15 ondertitels 131 artikelen en 26 ondertitels

Food security Poverty eradication

Water Food security and nutrition and sustainable agriculture

Energy Water and sanitation

Cities Energy

Green job-social inclusion Sustainable tourism

Oceans and Seas, SIDS Sustainable transport

Natural disasters Sustainable cities and human settlements

Climate Change Health and population

Forests and biodiversity Promoting full and productive employment, decent work

Land degradation and desertification for all, and social protection

Mountains Oceans and seas

Chemicals and waste Small island developing States (SIDS)

Sustainable Consumption and production Least developed countries

Education Landlocked least developed countries

Gender equality Africa

Regional efforts

Disaster risk reduction

Climate Change

Forests

Biodiversity

Desertification, land degradation and drought

Mountains

Chemicals and waste

Sustainable consumption and production

Mining

Education

Gender equality and women’s empowerment

 

“Poverty eradication” is nieuw. Men stelt duidelijk dat drie jaar voor de einddatum 2015 van de milenniumdoelstellingen men ver van een resultaat is. Dan spreekt men van economische groei om de armoede uit te bannen, wat uiteraard een illusie is zolang de eigendomsverhoudingen niet veranderen. Om het te doen slikken werden de woorden “sustained, inclusive and equitable” toegevoegd. Het begrip “Inclusive” is een uitvinding van de VSA, die absoluut niet het begrip “sociaal rechtvaardig” op die plaats wilden zien. In de volgende paragraaf wordt dan wel terecht de universele toegang tot sociale zorgdiensten.

 

“Food security and nutrition and sustainable agriculture” is nieuw en hier wordt gesproken van het recht voor iedereen tot veilig, voldoende en voedzaam voedsel en het recht voor iederren om vrij te zijn van honger. En dat voor de huidige en toekomstige generaties. Volgt nog de erkenning van het belang van de traditionele duurzame landbouw en inzameling van zaaigoed. Duurzame landbouw dient te steunen op de natuurlijke ecologische processen met behoud van de biodiversiteit en ecosystemen. Een beetje verder pleiten ze voor open handelssystemen die niet mogen discrimineren en billijk moeten zijn en dat kleine boeren, vrouwen, enzovoorts moeten kunnen participeren in die handel, wat weerom een illusie is.

Bij “water and sanitation” erkennen ze het recht op veilig drinkwater en waterreiniging. Ze erkennen de sleutelrol van de ecosystemen in de waterbevoorrading.

Bij “energy” spreekt men van toegang voor iedereen tot moderne duurzame energie. Dat is een doelstelling gelanceerd door de secretaris Generaal van de VN. Dat het nog geen “recht” is komt door het verzet van de rijke landen.

Bij “health and population” spreekt men over gezondheid als een voorwaarde voor duurzame ontwikkeling. Ook nog géén recht. Wel een oproep om toegang tot ziekenzorg betaalbaar te houden voor iedereen.

 

Bij “Promoting full and productive employment, decent work for all, and social protection” wordt begonnen dat armoede bestrijding gepaard gaat met volle tewerkstelling, waardig werk voor allen, sociale integratie en bescherming. Met een oproep om dit te promoten op alle niveaus. Wel wordt weer tweemaal “groei” voorgesteld als noodzaak voor nieuwe jobs. Al moet die groei “duurzaam, inclusief en billijk” zijn. Verder is ook nieuw, naast de sociale bescherming, de oproep om de mensenrechten van migranten te beschermen, ongeacht hun status.

Bij “Oceans and Seas” Opnieuw vermelding van het behoud van de ecosystemen en biodiversiteit, ook buiten de territoriale wateren. Een oproep voor voorzichtigheid tegen overbemesting van de oceanen. Een oproep om de visbestanden te herstellen tot een duurzaam productief peil, als het enigszins kan tegen 2015.

Bij “forests” wordt de marktbenadering enigszins afgezwakt door de toevoeging van het belang van de bossen voor de lokale bevolking.

De “Zero Draft” gaat verder met: De eindtekst opent een nieuw hoofdstuk:

B Accelerating and measuring progress VI Means of implementation

C Means of implementation A Finance 16 art.

(Finance) 7 art

Art 116 spreekt hier over de sleutelrol van de private sector

Art 268 stelt dat een “dynamische, inclusieve, goed functionerende, sociaal en ecologisch verantwoorde” private sector een valabel instrument is dat een cruciale bijdrage kan leveren aan…

(science and technology) 3 art B Technology 8 art

Dit begint met het belang van technologie transfer te onderlijnen en de noodzaak dat alle landen toegang hebben tot milieu gezonde technologie. De verspreiding ervan moet bevorderd worden.

(Capacity Building) 3 art C Capacity Building 4 art

Voor versterking van de technische en wetenschappelijke samenwerking tussen Noord-Zuid én Zuid-Zuid. Hernieuwing van ondersteuning aan het UNEP Bali strategisch plan (de zogenaamde Bali roadmap was sterk in het voordeel van de ontwikkelingslanden)

(Trade) 4 art. D Trade 2 art

Internationale handel is een instrument voor groei. Dat multilateraal handelssysteem moet open, op regels steunen, niet discriminatoir, en billijk zijn. Om een duurzame ontwikkeling te hebben blijven we focussen op vooruitgang in een aantal punten zoals , onder andere(cursief ook in de tekst), handel verstorende subsidies en handel in milieu goederen en diensten. De liberale illusie blijft hier dus bestaan, maar is afgezwakt.

(Registry/ compendium of commitments) E Register of commitments 1 art

Vraag aan de secretaris-generaal om alle vrijwillige toezeggingen op te lijsten en volledig transparant te maken

Eindbesluit:

De Zero draft promootte onverbloemd een neoliberaal kapitalistisch wereldbeeld en wilde dit aan de hele wereld opleggen. Door de strijd ertegen is dit fameus afgezwakt. De neo-liberale denkbeelden zijn niet uit de tekst verdwenen, maar hun dwingend karakter wel. Tegelijk zijn heel wat meer correcte benaderingen met name genoemd en erkend. Half verloren, half gewonnen…