Absolute meerderheid voor rechtse coalitie

Bij de parlementsverkiezingen van 7 september haalde de door oppositieleider Tony Abbott (Liberal Party) aangevoerde rechtse coalitie van de Liberal Party of Australia (57), Liberal National Party of Queensland (21), de Nationalists (9) en de Country Liberal Party (1) een absolute meerderheid in de Kamer van Volksvertegenwoordigers, met een totaal van 88 van de 150 zetels.

De Labour-partij van eerste minister Kevin Rudd viel terug van 72 naar 57 zetels. Naast de al in 2011 opgerichte Katter’s Australian Party en nieuwkomer Palmer United Party, die elk 1 zetel in de wacht sleepten, behouden de Groenen hun ene zetel van de vorige legislatuur. De twee resterende zetels gaan naar onafhankelijke kamerleden.

Voor de Senaat waren 40 van de 76 senaatszetels te verdelen^[1]: 17 zetels gingen naar de rechtse coalitie (15 voor Liberal Party, 1 voor de Liberal National Party en 1 voor de Nationalists), 12 naar de regerende Labour-partij en 4 naar de Australische Groenen. De overige 7 senaatszetels werden ingevuld door 6 partijen die tijdens de vorige legislatuur niet in de senaat vertegenwoordigd waren. Van deze partijen is nieuwkomer Palmer United Party de grootste met 5,06% van de directe voorkeurstemmen, wat hen twee senaatszetels opleverde.

Nationaal haalde de WikiLeaks Party 0,62% van het totaal van 9.927.006 uitgebrachte stemmen, waarmee de partij de tweede grootste was van de nieuwkomers na de Palmer United Party, zonder echter een zetel te kunnen binnenrijven.

Assange grijpt naast senaatszetel

In de staat Victoria – waar Assange zich verkiesbaar stelde – waren 6 senaatszetels te verdelen, waarvan zoals verwacht de regerende Labour-partij en de oppositie van de Liberal Party er elk 2 binnenrijfden. Daarnaast sleepten ook de Groenen een zetel in de wacht. De laatste senaatszetel – waarop Assange zijn zinnen had gezet – ging naar de Australian Motoring Enthousiast Party.

Deze rechts-liberale partij haalde een senaatszetel binnen met 0,51% van het totale aantal uitgebrachte directe voorkeurstemmen in de staat Victoria. Dit is minder dan de helft van de 26.941 directe voorkeurstemmen (1,15% van het totale aantal) die de WikiLeaks Party^[2] haalde. Enkele eigenheden van het complexe Australische kiessysteem bieden hiervoor een verklaring.

Zolang een senaatskandidaat in de deelstaat Victoria het quotum van 14,3% van het totale aantal uitgebrachte directe voorkeurstemmen niet haalt, wordt de toewijzing van de zetels afhankelijk gemaakt van de verdeling van de lagere voorkeurstemmen op de kiesbiljetten van de kandidaten die het quotum wel bereikt hebben. Anders dan bij de kamerverkiezingen het geval is, wordt aan de kiezer niet verplicht zelf een volledige rangschikking van de kandidaten te maken. Er kan ook ‘boven de lijn’ gestemd worden voor een partij, die dan zelf de voorkeursverdeling bepaalt.

Partijen kunnen een voorkeur vastleggen voor wat met hun reststemmen, bovenop de nodige voor een zetel, gebeurt. Ze kunnen die aan een andere partij toewijzen. De grotere partijen in de staat Victoria gaven de voorkeur aan de Australian Motoring Enthousiast Party. Dit verklaart waarom deze partij met minder eigen stemmen dan de WikiLeaks partij, toch de overblijvende senaatszetel verwierf.

In een gesprek met Barbara Miller, Europese correspondente voor de Australian Broadcasting Corporation – de Australische openbare omroep – verklaarde Assange tevreden te zijn over het resultaat van de partij. Hij haalt aan dat zijn WikiLeaks Party het tweede grootste stemmenaantal behaalde van de nieuwe partijen, ondanks het feit dat de partij slechts 3 maanden geleden werd geregistreerd.

Enkel de Palmer United Party van zakenman Clive Palmer deed het beter onder de nieuwkomers, wat volgens Assange te wijten is aan de enorme middelen waarop de partij beroep kon doen. In de context verwijst hij ook naar de rol van de Bank of America die volgens hem zijn financiële bijdragen aan zijn eigen politieke partij blokkeerde.

Besluitend geeft Assange aan resoluut verder te gaan met de partij, en vooral met wat hij ‘the real work’ noemt: het publiceren van overheidsdocumenten op de WikiLeaks-website.

Voetnoten

• [1]In Australië wordt de andere helft alternerend verkozen in de helft van de termijn van de reeds verkozen zetels (en vice versa).
• [2]De partij profileerde zich als senaatspartij door geen lijst in te dienen voor de kamerverkiezingen.