Zij die al moeilijk een plaats op de arbeidsmarkt konden veroveren door drempels zoals gezondheidsproblemen, armoede, laaggeletterdheid, kortgeschoold, beleid, … kregen – geholpen door de hoogconjunctuur – tussen 2017 en 2019 net meer kansen volgens het trendrapport van Steunpunt Werk rond ‘Kwetsbare groepen op de Vlaamse arbeidsmarkt’. Deze positieve evolutie lijkt nu door de langdurige negatieve en onzekere impact van de coronacrisis mogelijks te stagneren.

In het VESOC akkoord ‘Alle hens aan dek’ van de Vlaamse Regering en de Vlaamse sociale partners streeft men naar een veerkrachtige en inclusieve arbeidsmarkt. De focus ligt op het versterken van opleiding en levenslang leren, het digitaal ondersteunen van dat levenslang leren en iedereen duurzaam aan het werk krijgen en houden. Terechte en mooie beleidsintenties waarbij in ‘Speerpunt 14’ aandacht is voor de meest kwetsbaren maar we vanuit de praktijk willen waarschuwen voor enkele klassieke valkuilen:

Wie opleiding volgt, krijgt een vrijstelling vanaf een opleiding/stage van minstens 4 weken van minstens 20u per week, maar je uitkering blijft wel zakken zolang je geen voltijdse stage doet. Om drempels voor de meest kwetsbaren op de arbeidsmarkt weg te werken en iedereen alle kansen op levenslang leren te geven, zou degressiviteit van uitkering bij minder uren opleiding en stages moeten stoppen.

Voor digitaal minder actieve mensen – in Vlaanderen gaat het over ruim 1 op de 3 – die vaak ook moeilijk te bereiken zijn, is het niet evident in de huidige wereld waar er nog weinig offline geconnecteerd wordt. Uit onderzoek van de KBS blijkt bijvoorbeeld dat personen in België met een laag inkomen het vaakst te maken krijgen met digitale uitsluiting. Opleiden is meer dan het digitale leren. Voor de meest kwetsbaren zijn en blijven face-to-face coaching, werkplekleren en stages hét middel bij uitstek om competenties te ontwikkelen. Ze helpen om op een duurzame manier vooroordelen weg te werken, netwerken uit te bouwen, drempels te overwinnen en kansen te creëren. Laten we ook in deze digitale tijden elkaar en het leren op de werkvloeren niet loslaten.

In tijden van crisis wordt er terecht ingezet op het blijvend nastreven van een inclusieve arbeidsmarkt door drempels naar (betaald) werk weg te werken. Hierbij is het cruciaal om de mensen om wie het gaat te betrekken en de volledige context te zien. Hun kennis en ervaringen zijn nodig om het beleid te laten aansluiten op hun noden. Volgens het rapport van Steunpunt Werk mogen we ons hierbij ook niet enkel blindstaren op de groepen die af te bakenen zijn en de gekende cijfers. Uit onderzoek blijkt dat meer inclusieve werkvloeren zorgen voor aantoonbare betere bedrijfsresultaten. Laten we werkgevers maximaal ondersteunen via gespecialiseerde coaching om na te gaan wat zij nodig hebben om deze te creëren.

Daarom een oproep om proactief iedereen met grote drempels naar de arbeidsmarkt niet terug achteraan in de rij te laten belanden, maar hen prioriteit te geven bij het besteden van het relancebudget voor de Vlaamse arbeidsmarkt. Laten we in 2021 samen verder bouwen aan een inclusieve arbeidsmarkt waar #ongewoontalentwerkt!