Regimewijzigingen onvermijdelijk in Centraal-Azië
Nieuws, Wereld -

Regimewijzigingen onvermijdelijk in Centraal-Azië

BISJKEK -- De kans lijkt groot dat ook de bevolking van Centraal-Azië in opstand komt tegen de dictators die er al jarenlang heersen. De vraag is niet of, maar wanneer, zeggen experts.

maandag 28 februari 2011 17:12
Spread the love

“Er zijn parallellen tussen Egypte en Centraal-Azië”, zegt Alisher Ilkhamov, een Oezbekistankenner van de Open Society Foundation in Londen. “In sommige landen komen er meer mogelijkheden om te protesteren. In andere landen kan de revolutie morgen beginnen, of over vijf jaar, maar in elk geval zit de regimeverandering eraan te komen.” Met Kirgizië hebben de inwoners van Centraal-Azië ook een plaatselijk voorbeeld dat illustreert dat maatschappelijke omwentelingen mogelijk zijn; het land maakte de voorbije zes jaar al twee revoluties mee.

Centraal-Azië heeft geen gebrek aan dictators. Oezbekistan kent één van de wreedste regimes op deze planeet: er is sprake van ernstige religieuze en politieke vervolging en de staat gedoogt folteringen – tot het levend koken van gevangenen toe. De toestand in Turkmenistan is nauwelijks beter. De regimes in Tadzjikistan en Kazakhstan zijn minder wreed maar even autoritair.

Angst

De meeste experts achten de kans klein dat er meteen volksopstanden komen in Centraal-Azië. Daarvoor zit de angst die decennia van keiharde repressie heeft veroorzaakt te diep. Niet-gouvernementele organisaties zijn er bovendien heel zwak en groepen die de machthebbers gevaarlijk leken, werden de voorbije jaren systematisch geëlimineerd. In Oezbekistan werden in 2005 in de stad Andizahn bijvoorbeeld honderden betogers vermoord door de ordediensten.

Vooral islamitische organisaties kregen het de voorbije tijd zwaar te verduren in Cnetraal-Azië, zodat ze niet de kans kregen uit te groeien tot een factor van belang, zoals de Moslimbroederschap in Egypte. Het lijkt er ook niet op dat eventuele protestbewegingen zouden kunnen profiteren van verdeeldheid binnen het leger of de politie.

De Centraal-Aziatische regimes hebben verder ook een bijna volledige greep op de traditionele media en het schaarse internetgebruik van de bevolking. “Oezbekistan bestaat in een virtueel vacuüm”, zegt Sherzod Azimov, een fotograaf in de Oezbeekse hoofdstad Tasjkent. “Weinig mensen gebruiken Twitter, Facebook en andere sociale netwerken. De internetverbindingen zijn slecht en de internationale media zijn afwezig.”

Op het eerste gezicht lijkt ook de economische uitzichtloosheid die jonge betogers op straat bracht in Tunesië en Egypte, afwezig in Centraal-Azië. Oezbekistan heeft een bijzonder snel groeiende economie, Turkmenistan is gezegend met de op drie na grootste aardgasreserves ter wereld en Kazakhstan heeft drie procent van alle ontginbare aardoliereserves in zijn ondergrond zitten.

Armoede

Maar veel inwoners van de landen in Centraal-Azië zijn arm, en er is niet veel nodig om het dagelijkse gevecht om het bestaan te doen omslaan in onvrede tegenover de overheid. De Wereldbank waarschuwde vorige week al dat de stijgende voedselprijzen die alle ontwikkelingslanden met extra problemen opzadelen, in de regio voor onrust kunnen zorgen. Veel mensen in Centraal-Azië besteden meer dan de helft van hun inkomen aan eten. Nogal wat gezinnen moeten het al sinds 2009 met minder doen omdat de talrijke emigranten uit de regio door de crisis minder geld naar huis sturen. De situatie zou nog moeilijker worden als Rusland, het belangrijkste opvangbekken voor migranten uit Centraal-Azië, de instroom van gastarbeiders aan banden legt.

“De mogelijkheid om naar Rusland te emigreren hield altijd een deksel op de problemen in Centraal-Azië, vooral op de sociaal-economische spanningen”, zegt Ilkhamov. “Als die optie er niet was, dan zou de situatie gewoon exploderen, vooral in Oezbekistan.”

Experts vrezen ook dat de regimes in Centraal-Azië zullen reageren op de onrust in Noord-Afrika en het Midden-Oosten door de repressie in hun eigen land op te drijven. Op termijn dreigt dit de spanningen alleen maar te doen toenemen. “Zelf in Oezbekistan, waar de angst alomtegenwoordig is, zullen de autoriteiten toch een antwoord moeten vinden op eisen rond fundamentele mensenrechten en vrijheden en problemen als massale werkloosheid en corruptie”, zegt Sukhrobjon Ismoilov van de Expertenwerkgroep, een Oezbeekse denktank. “Anders moeten ze er rekening mee houden dat Oezbekistan binnenkort ook het toneel wordt van opstanden op de schaal van die in Egypte.”

 

take down
the paywall
steun ons nu!