Het wordt een afgezaagd verhaal. Op sociale media mag Hitler niet ter sprake komen of er wordt stellig geopperd dat de Führer en zijn partij socialisten waren. Laat ons van met af aan duidelijk zijn. Dit klopt. Althans voor de helft van het verhaal. Om dit te kaderen moet er eerst eens duidelijk gemaakt worden wat socialisme in zijn algemeenheid eigenlijk inhoudt.
Er zijn namelijk twee vormen van socialisme. De enge egocentrische vorm en de bredere internationalistische vorm. Het eerste staat voor solidariteit binnen de in-group, “het eigen volk eerst” principe. De tweede gaat voor een universele solidariteit, over landsgrenzen en culturen heen.
In deze context kan je op bepaalde vlakken het Vlaams Belang een socialistische partij noemen. Een partij die opkomt voor de kleine man. De eigen kleine man wel te verstaan. Een partij die de menige vroegere socialistische cafés heeft ingepalmd. Als symbool kan dat tellen. Ik denk zo maar aan café “de Volksvriend” in Deurne. De Vlaamse socialisten hoeven zich daar niet meer te vertonen. De Filip De Winters des te meer.
Bovendien hebben Vlaams Belangers handig ingespeeld op de grote hiaten die de Vlaamse socialisten overal gelaten hebben. Even terug in de geschiedenis.
De socialistische partij was de partij bij uitstek voor de arbeiders. Veel van verworven rechten komen voort uit de strijd van de toenmalige socialistische partij. De partij stond dan ook op de barricades en veel van hun leden en leiders kwamen voort uit de arbeidersklasse zelf. De leiders van de partij stonden te midden het volk. Onder de volkse cafés bestond een gezonde concurrentie tussen de rooie en de katholieke.
Die tijd is over. Bij de socialistische partij is het zoeken naar een arbeider die ergens zetelt in een of ander bestuur. De partij is overgenomen door hooggeschoolden waaronder heel wat advocaten en andere grootverdieners. De band met de onderkant van de samenleving is onherroepelijk verbroken.
Vandaar ook het succes van de vernieuwde PVDA. Met het afwerpen van de zware ideologische communistische (tot stalinistische) slogans en het betreden van de weg der volkse thema’s zit de partij duidelijk in de lift. En net als het Vlaams belang staat ze tussen het volk en bestuurt met het volk. Alleen dat internationalistische ligt wat moeilijk.
Het dient gezegd. De internationale klonk goed en meeslepend. De idee er achter was fenomenaal: “arbeiders aller landen verenig u”. De uitvoering kreeg een eerste gigantische opdoffer tijdens de 1ste Wereldoorlog. Arbeiders aller landen gingen massaal in opdracht van het kapitaal elkaar overhoop gaan schieten.
De grote denkfout bij de socialisten is de idee dat een laaggeschoolde arbeider of anderen die aan de onderkant van de samenleving verkeren echt geïnteresseerd zijn in wat er mondiaal gebeurt. De strijd om den brode, in modernere termen “de basisbehoeften”, staat voorop. Er is geen areaal aan kennis om de bredere context te zien als de basisbehoeften niet vervuld zijn.
Het ziet er niet goed uit voor het socialisme. Partijen die de kunst beheersen de noden van de onderklasse uit te buiten: succes verzekerd. Eigen volk eerst, profiteurs buiten. En andere populistische slogans zijn veel begrijpelijker voor de onderkant dan al die hoogdravende theorieën over mondialisering, internalisering, etc. …
Vindt de juiste zondebok en het schieten kan beginnen. Van daar dat racisme aan de onderkant eigenlijk eerder een uiting is van de strijd om de schaarse middelen. En die wil men in de eerste plaats voor het eigen volk. En dan nog liefst op de eigen tafel.
Stemmen voor rechtse partijen is bijgevolg een logisch gegeven indien men voor “het eigen volk eerst” principe gaat. Op zich een vorm van collectief egoïsme. Niets nieuws onder de zon. Eigenlijk slechts een herhaling van de eeuwenoude geschiedenis.
Ware het niet van de grote gevaren van dit enge “eigen volk eerst” principe, men zou er zowaar begrip voor kunnen opbrengen. Het verleden heeft echter meermaals aangetoond dat dergelijke principes breuken veroorzaken in de samenleving. Polarisering en denken in termen van “de vijand”. Op sociale media groeien beide politieke uitersten steeds verder en dieper uit elkaar. De ander wordt ontmenselijkt, het eigen volk beklaagd en verheerlijkt. Stilaan gaan de deuren open voor een nieuwe strijd.
Nee! Geen clash van culturen of religies. Dit is net wat de elite de onderkant wil laten geloven. Maar een clash aan de onderkant. Een strijd tussen de verschillende meerder- en minderheden die allemaal schoffelen in dezelfde voorraad basisbehoeften. En net als vroeger wordt dit aangestuurd door een elite van hoog verdienende hooggeschoolden. Zowel lokaal, nationaal als internationaal.
Als afsluiter een treffend voorbeeld: mensen stemmen voor Trump uit afkeer voor een elite waar Trump meer dan wie ook toe behoort. Alleen kan hij met zijn populistisch geraaskal de kiezer overtuigen dat hij eigenlijk voor hen de enige hoop betekent. America great again. Eigen volk eerst. En geen kat die zich nog zorgen maakt om de wereldvrede. Collectief egoïsme! Of zou het beter collectieve waanzin genoemd worden?
Marc Vercoutere (1/06/2020)
