‘Er is geen
twijfel mogelijk: onze ‘Marokkanen’ blijken in Marokko Nederlanders te zijn!
Vanaf de terrassen en via gesprekken met Marokkaanse gasten neem ik waar hoe de
vakantiegangers elkaar per emigratieland opzoeken. Ze herkennen hun eigen
nationaliteit. Vrouwen uit
Nederland met een hoofddoek worden onmiddellijk herkend aan de manier waarop
zij hun hoofddoek schikken. De meisjes uit België doen het dan weer anders: de
stof valt over hun schouders. Franse meisjes verraden zich op het strand door
hun tattoos en hun wufte optreden (drank, roken). Men herkent de
gemeenschappelijke nationale afkomst van de diaspora vakantiegangers aan hun
kleding, kapsel en manier van bewegen.’ Zo stelde Frank Bovenkerk vast toen hij
een kijkje ging nemen op de Marokkaanse stranden. Ze zijn zo lief, meneer!
In zijn vlot geschreven boek gaat het helaas over veel minder fraaie dingen: de
betrokkenheid in verschillende Europese landen, Nederland in het bijzonder, van
kut-Marokkanen bij buurtoverlast, bedreiging, agressie tegen hulpverleners,
straatrellen en -roof, homobashing, straatterrorisme zoals Wilders c.s. het
noemt, seksuele agressie tegen vrouwen, huiselijk geweld, loverboy-praktijken,
groepsverkrachtingen, drugshandel, georganiseerde criminaliteit en dies meer.
Een cijfer: ‘Niet minder dan de helft of twee derde van alle jonge mannen met
een Marokkaanse achtergrond zijn voor het bereiken van de 23-jarige leeftijd
genoteerd in het Herkenningsdienstsysteem van de politie als verdacht van ten
minste één serieus crimineel feit.’
Op basis van participerende observatie, gesprekken met bevoorrechte getuigen en
de studie van een omvangrijke hoeveelheid geschreven (internationale) bronnen
gaat Bovenkerk op zoek naar de oorsprong van dit gedrag. Het is de verdienste
van dit boek dat het de verschillende antwoorden op een rij zet en evalueert,
ook al zal niet iedereen het eens zijn met de bewijskracht van die
interpretaties van de wereld achter de koele cijfers.
Misschien moeten de wortels van het kwaad wel worden gezocht in het land van
herkomst zelf, waar de criminele carrière kan begonnen zijn. Het gros van de
inwijkelingen is afkomstig uit het gebied in en rond het Rif-gebergte in het
noorden des land met het Berbers als voertaal. Het is een minder ontwikkelde
regio met een laag niveau van opleiding. Door de Marokkaanse overheid zelf
wordt deze bevolking dikwijls omschreven als awbash, uitschot. Maar ook als
immigranten hebben ze hier een lager sociaal-economisch status, wat zich
bijvoorbeeld manifesteert in hun grote aanwezigheid in achterstandsbuurten.
Recente gebeurtenissen – weliswaar na het onderzoek – zoals de quasi-dagelijkse
berichtgeving over de wreedheden van de aanhangers van de Islamitische Staat
(IS), de raids op de redactiekantoren van het Franse satirische weekblad
Charlie Hebdo en een superette in de Parijse regio – gepleegd door personen met
Algerijnse roots die niet zijn opgegroeid in een islamitisch milieu! – zijn
ongetwijfeld koren op de molen van degenen die, zoals Wilders en zijn
volgelingen, menen dat het Westen in oorlog is met de islam, een cultuur van de
haat en geweld. Weshalve, aldus de simplistische redenering, zijn personen die
in deze cultuur zijn opgegroeid en/of deze belijden, sowieso criminelen.
Bovenkerk: ‘De theorie waarbij criminaliteit wordt verklaard als het resultaat
van cultuurconflict of culturele dissonantie wordt in dit onderzoek niet
bevestigd. Het criminaliteitsprobleem zit hem niet in een bijzonder
delictsprofiel, maar in de veelzijdigheid van de criminaliteit en de grote
omvang. Er vindt ook sociale integratie plaats door middel van deelname aan de
criminaliteit. Dit blijkt uit de versmelting met andere Nederlandse deelnemers
aan de wereld van de misdaad. Voorts zijn “Marokkaanse” jongens met hun
overlast gevend gedrag in ruime mate vertegenwoordigd in de Nederlandse
‘straatcultuur’. Die is niet exclusief etnisch. De normen en opvattingen die
daar gelden zijn Nederlands en niet Marokkaans, en voor een deel van eigen
makelij (bricolage). Verder geeft deze theorie geen antwoord op de vraag waarom
de culturele dissonantie juist bij Marokkanen optreedt en niet of minder bij
andere immigratiegroepen.’
In het huidige tijdsgewricht, waarin identiteit als hoofdtoon klinkt in de
debatten, is deze vaststelling ongetwijfeld stof voor een zoveelste
welles-nietes-discussie. Maar hoe dan ook, deel mijn genoegen dat ik smaakte
bij het lezen van dit boek.
Frank Bovenkerk, Marokkaan in Europa, crimineel in Nederland; een
vergelijkende studie, Boom Lemma, Amsterdam, 2014, €26
De recensie van dit Nederlandse boek verscheen zopas op www.crimelink.nl. Het boek bevat heel veel informatie over de toestand in talloze Europese
landen, België incluis. Het sluit naadloos aan bij de discussie op www.dewereldmorgen.be/artikel/2015/O2/02/de-logica-van-marion-van-san
