In oktober 2018 publiceerde ik een boek “Zijn naam was Youssef”, en een maand later verscheen “Jungle: berichten uit transitland” van Ann Lamon. Beide boeken beschrijven de schrijnende toestanden in de vluchtelingenkampen in Calais en Duinkerke in Noord-Frankrijk waar Ann en ik als vrijwilliger werkten.
Ann Lamon beschuldigt mij op haar Facebookpagina en in interviews in Het Nieuwsblad (7 en 8 augustus 2019), Sceptr (7 augustus 2019), P-Magazine (8 augustus 2019) en het persagentschap Belga (7 augustus) van plagiaat. Ann Lamon zegt in Het Nieuwsblad dat ik “twee volledige pagina’s gewoon gekopieerd heb” of dat ik “de tekst van de bladzijden 31-33, mits kleine aanpassingen, nagenoeg volledig overgenomen heb uit haar boek. Ik verklaar graag het één en ander.
Ik heb zeker geen passages rechtstreeks uit haar boek overgenomen. Maar het is wel duidelijk dat er grote gelijkenissen zijn tussen de aangehaalde passages. Dat valt niet te ontkennen. De verklaring daarvoor is dat ik tussen 2015 en 2018 passages heb opgeslagen van Facebookberichten van mezelf, als leidraad van mijn boek, maar ook berichten van Ann waren er tussen gekropen. Hoe kan dat?
Ik heb zinsneden overgenomen van een tekst die op 9 februari 2018 gepubliceerd werd op de Facebookpagina van Peter Terryn. In dat Facebookbericht stond een fragment uit het boek van Ann Lamon (dat toen nog de werktitel ‘De Belgische Tsunami’ had). Het bericht van Peter Terryn werd overgenomen op de Facebookpagina van Solidarityforall.be (en nog 5 andere Facebookpagina’s) als reclame voor de ‘Externet Solidarity for all’ meeting in Leuven en Antwerpen.
Als ik de regels nu naast elkaar leg, moet ik erkennen dat de gelijkenissen treffend zijn en dat dat geen toeval is. Bij het opzoeken van mijn eigen dagboekfragmenten en mijn research, heb ik nagelaten te onderzoeken welke notities van mij waren en welke ik zonder bronvermelding van Facebook heb gekopieerd. Ik ben er foutief van uitgegaan dat alle opgeslagen teksten van mijn hand waren. Dat is niet professioneel en ik besef nu dat deze slordigheden het hele verhaal én mijn eigen geloofwaardigheid in vraag stellen.
Ik heb algemeen jaren de gewoonte gehad om sterke teksten die ik af en toe tegenkwam te kopiëren en in tekstdocumenten op te slaan als geheugensteuntje en inspiratie. Op mijn laptop staan zo verschillende gesprokkelde teksten die ik belangrijk vind. Vaak heb ik die inspiratie achteraf als aanzet of als documentatie gebruikt. Het probleem is dat ik voor dat archief niet de gewoonte had om te vermelden waar die fragmenten vandaan komen. Dat is duidelijk een fout. Sinds ik professioneel aan de slag gegaan ben in de journalistiek, heb ik echter geleerd om zorgvuldig om te gaan met bronnen, inspiratie en citeren. Ik zie in dat dit erg belangrijk is en hier zal ik niet meer mee in de fout gaan.
Mijn bedoelingen waren echter eerbaar: de zaak van de vluchtelingen en de schrijnende situatie in de kampen aankaarten en tastbaar maken. Benadrukken dat er een humane oplossing moet komen voor deze mensen en het indrukwekkende vrijwilligerswerk in de verf te zetten. Ik heb aan mijn boek dan ook geen eurocent verdiend. Het geld van de verkoop gaat integraal naar vrijwilligersorganisaties in Duinkerke en Calais. Zelf hou ik er niets aan over. Dat was ook nooit mijn bedoeling.
Ik zit met de hele zaak erg in. Ik ben nog niet zolang professioneel als schrijfster bezig en de confrontatie met deze fouten zijn bijzonder pijnlijk voor wie zich inzet voor betere journalistiek én voor een betere wereld.
Ik vind het ook pijnlijk omdat de hele zaak tot onnodige discussies leidt binnen de kleine groep mensen die zich sinds 2015 onafgebroken inspant om het leed van de vluchtelingen te verzachten. De kwestie zorgt voor spanningen onder die mensen die ik enorm bewonder en waardeer omwille van de solidariteit die ze betonen, mensen zoals Ann Lamon zelf of andere mensen die ik vernoem in mijn boek. Beide boeken hebben geen ander doel, daarvan ben ik overtuigd, dan deze mensen én de kwetsbare vluchtelingen onder de aandacht te brengen en hen een hart onder de riem te steken en hen te sterken in hun strijd. Daarom raakt de kwestie me ook emotioneel erg hard.
Een begin is mijn fout erkennen: ja, die regels zijn duidelijk van de hand van Ann Lamon, ik heb ze overgenomen zonder bronvermelding. Ik zal er ook alles aan doen om herhaling te voorkomen. Er zijn vandaag professionele journalisten en redacties die daar mee over waken. Ik heb dat nodig, en ik beloof dat ik de deontologie van de auteur en de journalistiek zal laten primeren op de gedrevenheid van de activist en de sociale media.
Aan Ann Lamon en de mensen die ik hiermee gekwetst heb en onrecht berokkend heb, bied ik dan ook mijn verontschuldigingen aan. Haar boek is een bijzonder sterke getuigenis van wat zich in de kampen afspeelt, vertelt de verhalen van de vluchtelingen en maakt het engagement van de vrijwilligers zichtbaar. Zeker ook aan zij die ik wilde vertegenwoordigen:mensen op de vlucht die ik hiermee onbedoeld in een slecht daglicht plaats en onbedoeld hun lot mee beïnvloed heb.
Ik hoop tot slot dat we in respect en solidariteit samen verder kunnen met onze inspanningen: een humane oplossing voor het vluchtelingenprobleem en voor mensen op de vlucht. Dat verdienen ze.
