Daarbij zie ik, ondanks de kleinschaligheid van één miljoen inwoners, deze kleine grootstad veranderen in een kosmopolitische hoofdstad van betekenis. En dat levert verrassende dingen op.

Zo’n 62% van de Brusselaars heeft de roots niet in België liggen en dit brengt een lappendeken aan culturen, nationaliteiten en talen met zich mee. Daar waar deze in andere Europese steden weinig of geen contact met elkaar hebben, ontstaat hier iets nieuws: een mix tussen verschillende culturen. Zo heb ik nog nooit zoveel gemengde koppels en kinderen uit gemixte huwelijken gezien als in Brussel. Ook heb ik nergens anders zoveel gemixte gerechten op menukaarten in restaurants zien staan.

Vier religies in één kerk

Hoewel enkele individuen hier radicale geloofstrekkingen volgen, is er ook dialoog tussen culturen. Zo wordt de kerk van Onze-Lieve-Vrouw van Goede Bijstand in het stadscentrum niet enkel gebruikt voor christelijke diensten, maar ook voor islamitische, joodse en zelfs boeddhistische. Het fijne is dat deze ook zichtbaar aanwezig zijn in dit van oorsprong christelijk gebedshuis.

Wijken zijn geen eilanden

Brussel is voor mij een ratatouille van wijken met verschillende identiteiten. Buurten met rijke, middenklasse en arme bewoners vloeien vaak in elkaar over zonder dat je de grens duidelijk kan zien. Het volkse laag Sint-Gillis gaat bijvoorbeeld langzaam over in het chique hoog Sint-Gillis. Deze twee werelden ontmoeten elkaar op het Sint-Gillisvoorplein, waar volkse en hippe cafés elkaar afwisselen.

Enorm veel variatie

Ik hoef maar een paar honderd meter te wandelen om vanuit mijn wijk Sint-Gillis een heel andere wereld te zien. Aan de Louizalaan kan ik wandelen tussen de madammen in bontjassen, terwijl ik, 10 minuten verderop in Matongé, naar een Afrikaans concert kan gaan. Weer een tiental minuten veder waan ik mij in de kantoorwereld van de Europese Wijk die op een Noord-Amerikaanse downtown lijkt. En weer 10 minuten verderop kan ik de beste Turkse restaurants van de Benelux in het volkse Sint-Joost-ten-Node en Schaarbeek uitproberen. Zoveel afwisselende buurten op wandelafstand van elkaar vandaan ben ik alleen tegen gekomen in heel grote steden, zoals Londen of Bogota.

Flexibele taalhouding

Hoewel de officiële talen Frans en Nederlands zijn, hoor ik ook veel Engels, Arabisch, Italiaans, Portugees en Turks om me heen. En in toenemende mate Spaans. Dat is voor mij geen enkel probleem, want de gemeenschappelijke taal blijft wel Frans. En of ik nu Nederlands, Frans of Engels met mensen moet spreken, maakt mij echt niet uit. En het switchen tussen de talen gaat mij steeds beter af. Verder kan ik hier op straat en op feestjes ook mijn Spaans en Duits oefenen.

Onduidelijke identiteit

Brussel heeft in tegenstelling tot Parijs of Amsterdam een onduidelijke identiteit. Daar waar beide steden zich profileren als achtereenvolgens Frans en Nederlands, doet Brussel dat totaal niet. Er wordt niet van je verwacht dat je je aanpast aan een duidelijke, afgebakende identiteit. En dit maakt Brussel voor mij zo open minded: het maakt niet uit wie of wat je bent, je kan jezelf zijn. Wat de acceptatie van radicale figuren betreft: misschien waren we wel te open minded. En wat het aanvaarden van mensen met een andere geaardheid betreft: hier is nog volop werk aan de winkel.

Directe democratie

Door de traagheid van de verschillende besturen, nemen burgers steeds meer zelf het heft in handen, waarna de politiek de ideeën institutionaliseert. Burgerbeweging Picknick the streets hield meerdere malen ludieke acties aan het Beurs- en Schumanplein, waarna politici besloten om de daad bij het woord te voegen. Het Beursplein werd onderdeel van een veel grote autovrij stadscentrum, het Schumanplein gaat samen met een deel van de Wetstraat een wandelcentrum in de Europese Wijk worden. Verder zijn er ook groepen die ‘s nachts of gewoon overdag op clandestiene wijze fietspaden schilderen op de weg. Niet veel later zien we soms op die plaats een echt fietspad liggen.

Nieuwe wereldstad

Ik heb Brussel de voorbije twintig jaar zien veranderen van een wat slaperige grootstad in een bruisende, kleine wereldstad. Twee decennia terug hoorde ik vooral Frans in de straten, tegenwoordig teveel talen om op te noemen. Daarnaast heb ik de indruk dat er hier steeds meer te doen is, waardoor ik iedere week een selectie van activiteiten moet maken. De invloed van de EU en de NAVO is ook merkbaar: er vestigen zich steeds meer welgestelde families uit andere Europese lidstaten in Sint-Gillis en de Europese school haalt steeds meer van haar leerlingen op de hoek van mijn straat op met een bus.

Ach, Brussel valt niet te vangen in enkele woorden. Zoals dat ook niet gaat met de muziek van ketje Stromae. De stad is immers volop aan het veranderen. Nieuwe torens worden gebouwd en oude huizenblokken worden vervangen door nieuwe. En de samenleving verandert mee: naar één van de meest diverse ter wereld. Naar een ratatouille à la bruxelloise. Dat we hier maar zoveel mogelijk kansen in zien en die willen benutten.

Ik wens Brussel een kansrijk 2016 toe.