Op een betrokken zaterdagochtend  midden juni 2012 stapte de Australische journalist Julian Assange, de ambassade van Ecuador te Knightbridge Londen, binnen.

Hij was een opgejaagde man. De afgelopen twee jaar had hij, samen met werelds grootste kranten, de geheimen, rond  de zogenaamde oorlog tegen het terrorisme van de VS, en de buitengewone uitbarsting van geweld die daarmee gedurende meer dan een decennium gepaard ging, aan het licht gebracht.

Enkele dagen ervoor had het Britse Hoogste gerechtshof zijn uitlevering aan Zweden goedgekeurd om hem te ondervragen over beschuldiging van aanranding, waarvoor hij nooit werd aangeklaagd. In 2019 heeft men, na het herbekijken van de bewijslast, de zaak laten vallen.

Deze kleine ambassade in Londen had in haar geschiedenis amper de aandacht getrokken in de media. Maar in de volgende zeven jaar zou het wereldgeschiedenis worden inclusief moordcomplotten, bewaking op grote schaal en uiteindelijk in april 2019 de gewelddadige uitzetting van Assange.

Toen Assange de ambassade binnen wandelde was Rafael Correa de president van Ecuador, die vijf jaar daarvoor in 2007 aan de macht was gekomen, als een in de VS geschoolde economist. Hij was een sleutel figuur in de “pink tide”[1] van linkse regeringen die in 2000 en volgende aan de macht kwamen in latijns America en een decenium lang de dienst uitmaakte.

Rafael Correa, de ex-president van Ecuador. © Cancillería del Ecuador

Correa woont nu in Brussel, België nadat hij zelf politiek asiel verkreeg om een vervolging door Ecuador, het land waarvan hij ooit staatshoofd was, te vermijden.

Een ironische gril van het lot maken dat Correa en Assange, die drie en een half jaar in de hoog beveiligde Belmarsh gevangenis zat, nu een advocaat delen, aangezien ze beide tegen een uitlevering vechten.

In een donkere met hout beklede kamer met uitzicht op de straat, vertelt Correa me over die dag in Juni toen zijn minister van buitenlandse zaken hem meldde dat Assange in de ambassade in Londen was.” We begonnen de zaak te bestureren” vertelt Correa.

“Na twee maanden zijn dossier bestudeerd te hebben” verleende in augustus 2012 de regering van Correa,  Assange asiel om hem te beschermen tegen vervolging door de regering van de VS voor zijn activiteiten als jounalist.

“Er was geen enkele mogelijkheid voor hem om een eerlijk proces te krijgen, dat was niet mogelijk” stelt Correa. “Ik bedoel de Verenigde Staten, er was daar te veel publieke druk, regerings druk en druk van de media tegen hem”

Onderhandelingen van de Britten

De volgende vijf jaar, zou zijn regering langdurige onderhandelingen  voeren met de Britse autoriteiten, die een geheime campagne voerde met als codenaam Operatie Pelican, om Assange uit de ambassade te krijgen. Correa is vernietigend over de houding van de UK tav deze onderhandelingen.

“Historisch waren ze een imperium en soms geloven ze nog over die macht te beschikken” zegt hij over de Britten, ”Hoe dan ook met ons werkt dat niet. En ja ze waren erg grof. Zij wilde hun wetten en criteria aan ons opleggen, en we hebben dat niet aanvaard.”

”Als een soevereine staat hebben wij het recht asiel te verlenen aan iedereen zonder dat wij enige uitleg verschuldigd zijn”

”Als een soevereine staat hebben wij het recht asiel te verlenen aan iedereen zonder dat wij enige uitleg verschuldigd zijn. Maar we hebben een verklaring gegeven omdat we rekening hielden met de Britse, de Amerikaanse regering, de Zweedse regering, maar we moesten dat niet doen.”

Correa zegt dat de Britse druk toenam snel nadat Assange in de ambassade was.

“Op een bepaald moment dreigde de Britse autoriteiten dat ze in de ambassade zouden komen” zegt Correa. “ Maar dat is in strijd met het internationaal recht en absoluut illegaal, maar ook dom…Waarom? Omdat ze veel meer ambassades hebben dan wij in de wereld. Hij pauzeert. “Dus door zo’n slecht voorbeeld te geven zou de ergste gevolgen tegen hen zijn. Omdat daarna, iedereen, in ieder land zonder enige pretext of enige rede hun ambassade zouden kunnen betreden.”

Ironisch, was de Britse druk die Correa onderging veel plomper dan die hij van de Amerikanen kreeg.

“Eerlijk gezegd, kan ik me niet herinneren door de Amerikaanse regering  te zijn behandeld zoals de Britse regering toen deze stelde dat ze onze ambassade kunnen betreden.” Zegt Correa.”We kregen van de Amerikaanse regering, voor zover ik me kan herinneren nooit zo’n bedreiging”.

Wanneer een vriendelijk land als Ecuador Assange asiel verleende zouden we toelating tot veilige doortocht hebben moeten krijgen uit de UK.

“Natuurlijk zijn de Britten gewoon dat ze gehoorzaamd worden en niet om te onderhandelen met een derde wereld land” zegt Correa. “Zij trachtte om ons als een ondergeschikt land te behandelen.”

Geen mogelijkheid op een eerlijk proces

Correa vertelt me dat hij slechts één keer met Assange sprak, toen hij door hem geïnterviewd werd  in “The Julian Assange Show”, een  reeks van interviews die een kort leven beschoren was en die voor het merendeel opgenomen waren voor hij naar de ambassade kwam.

“Ik ken Julian Assange niet”, stelt Correa. “Ik telefoneerde nooit met hem of ontmoette hem nooit. Wil je mijn oprechte persoonlijke mening? Ik ga niet akkoord met alles wat Julian Assange deed, maar dat is niet relevant.”

Hij gaat verder: “De hoofdzaak is dat hij geen enkele mogelijkheid had op een eerlijk legaal proces in de Verenigde Staten. Dus hadden wij een soeverein recht om Julian Assange politiek asiel te verlenen.”

Maar Correa is niet optimistisch gestemd over het ultiem doel van de Amerikanen en de Britten nu ze hem in hun greep hebben.

“Ze willen hem doden,” zegt hij. “Ze vernietigen hem. Ze hebben hem al vernietigd. Mijn advocaat, die ook de advocaat van Assange is, kan u vertellen dat hij reeds als mens absoluut vernietigd is. Dus hebben ze Julian Assange reeds vernietigd.”

Correa gaat verder: “Ze willen een voorbeeld stellen met Julan Assange: kijk wat er met iemand gebeurd die het aandurft onze geheimen naar buiten te brengen. Maar welke geheimen heeft Julian Assange bekend gemaakt? Oorlogsmisdaden. We moeten hem dankbaar zijn. In plaats daarvan vermoorden ze hem.”

“Ze willen een voorbeeld stellen met Julan Assange: kijk wat er met iemand gebeurd die het aandurft onze geheimen naar buiten te brengen”

Zal Assange ooit nog vrij komen? “Ik ben zeer pessimistisch. Ik geloof het niet. Ze willen een voorbeeld stellen met Assange:  deze rode lijnen kun je niet overschrijden, je kunt niet met ons afrekenen, je kunt onze geheimen niet bekend maken. Dat is de boodschap.”

“Ik was tien jaar president en realiseer me heel goed dat landen vertrouwelijke informatie moeten hebben. Maar er zijn limieten. Je kunt geen oorlogsmisdaden  verbergen. En meer nog je kunt geen dubbele standaards hanteren  hier. Waarom ? Omdat strikt genomen Julian Assange de informatie niet gepubliceerd heeft.

“De informatie werd gepubliceerd door de New York Times, door Der Spiegel in Duitsland, door El Pais in Spanje, de Guardian in de UK. Waarom worden zij niet gestraft of vervolgd ? Omdat zij het sterkste deel van de ketting zijn. Zij kozen voor de zwakste schakel: Julian Assange.”

Gevangen door de CIA

Toen Assange in de ambassade van Ecuador was, werd het waarschijnlijk het meest bewaakte gebouw in de wereld. In Juni gaf de Britse regering toe dat Jennifer Robinson, die al lang advocaat van Julian Assange was, waarschijnlijk het onderwerp was van een  “schaduw operatie die haar mensenrechten heeft geschonden”. Onvermijdelijk hebben ook Ecuadoraanse ambtenaren dezelfde behandeling ondergaan.

“We wisten toen al dat we geschaduwd werden” zegt Correa. “Meer zelfs, we hebben een speciale beveiligingsfirma UC Global uit Spanje  aangesteld,  om onze ambassade te beschermen, om Assange te beschermen.  Ze hebben ons verraden. Zij verkochten de informatie aan de CIA.  Als je wil kun je stellen dat ze gevangen waren door de CIA.”

Later kwam aan het licht dat het erger was dan schaduwen. In september 2021, publiceerde Yahoo News  een verhaal gebaseerd op 30 de getuigenis van gewezen US ambtenaren  die aantonen dat de CIA plannen had ontworpen om Assange te kidnappen of te vermoorden in Londen. Correa zegt het artikel gelezen te hebben. Heeft het hem gechoqueerd?

“Natuurlijk, maar het heeft me niet verbaasd omdat we dat gewoon zijn. Dat is de geschiedenis van Latijns Amerika. Een ding is erg duidelijk: voor de Amerikaanse regering is Julian Assange een vijand, en ze willen zijn vrijheid vernietigen, zijn reputatie en misschien zijn leven”.

Het was opvallend hoe de Latijns Amerikaanse leiders gedurende de laatste jaren de strijd voor de vrijheid voor Assange geleid hebben, van Christina Kirchner in Argentinië tot Evo Morales in Bolivia.

De Mexicaanse president Andrés Manuel López Obrador heeft in zijn presidentiële persconferentie de beroemde ‘Collateral Murder’ video getoond, Assange asiel aangeboden en bij zijn ontmoeting met president Biden heeft hij een brief die pleitte voor de vrijlating van Assange  overhandigd.

Waarom speelt dit continent een leidende rol in deze persvrijheid zaak die van wereld historisch belang is ?

“Hierop heb ik geen antwoord,” zegt Correa,  “Ik ben verrast , gechoqueerd, omdat Julian Assange door journalisten van over de wereld, door regeringen van over de wereld, door zijn eigen regering, de Australische regeringen verraden werd.”

“Als een inwoner van Ecuador aan dit soort druk, vervolging, illegale situatie, zou zijn bloot gesteld dan zou het onze plicht geweest zijn hem te verdedigen, maar de Australische regering kon het niets schelen.”

Persvrijheid

Toen Assange asiel kreeg van Ecuador ging een deel van de Britse pers naar wegen zoeken om aan te vallen. Een belangrijke was dat Correa een aanval had ingezet op de persvrijheid in Ecuador.

De Financial Times bijvoorbeeld schreef : ”Assange zag Correa’s verslechterende toestand met betrekking tot de persvrijheid over het hoofd”.

“Dat is propaganda,” stelt Correa. “Kun je me een voorbeeld geven van zo’n aanval op de persvrijheid? Maar omdat we altijd op zoek waren naar de waarheid, omdat het een gebruik was om te reageren op de leugens van journalisten, waren we tegen persvrijheid… Het is  omdat we tegen leugens, tegen manipulatie zijn.”

Correa’s administratie trachtte de oligarchische controle over de media te breken, die in Latijns America uitdrukkelijk aanwezig is.

Eén voorbeeld dat de FT citeerde met betrekking tot de aanval op de persvrijheid  was een anti-monopolie wet die voorstelde dat aandeelhouders en directeurs van media ondernemingen, met een belang van meer dan 6% in nationale media ondernemingen  zouden desinvesteren ten voordele van niet media belangen.

“Je moet je absoluut realiseren dat het instrument om het status quo in Latijns Amerika  te handhaven de media zijn,” vertelt Correa me. “ Je moet je deze vraag stellen: wie bezit  die media ? De elite, om verder ons land onder controle te houden. En ze gaan tegen ieder regering zijn, die tracht de moeilijke, lastige Latijns Amerikaanse situatie te veranderen. Bijvoorbeeld, blijven we een van de meest ongelijke regio’s in de wereld te zijn.”

Notes

[1]  De Draai naar Links (of roze getij) is een term die wordt gebruikt in de 21e-eeuwse politieke analyse in de media en elders om de groeiende invloed van linkse partijen te beschrijven in Latijns-Amerika

Dit interview verscheen op Declassified UK. Vertaling: Willem Royaards.