“Racisme is voor mij ’s morgens mijn krant gaan halen, goedemorgen zeggen tegen de verkoper en geen bonjour meer terug krijgen omdat ik Afrikaanse roots heb”, zegt Karim.

Karim, is geboren in Algerije en woont nu vijfendertig jaar in Lyon. Zijn kinderen werken er, of volgen er onderwijs. Hij betaalt er belastingen en heeft door zijn arbeid de Franse samenleving mee opgebouwd. Zijn vrouw werkt er al jaren in de kinderopvang.

Op vakantie in Marrakech lazen wij in Le Monde over de stijgende populariteit van Marine Le Pen en haar Front National. Een peiling zegt dat actueel een op de vier Fransen extreemrechts stemt. Ze wordt met voorsprong de grootste partij. Deze evolutie in hun land maakt Karim en zijn echtgenote ongerust en bang voor de toekomst.

Een paar dagen later lezen wij het artikel van Jan Jaap De Ruiter over het bezoek van Marine Le Pen aan Nederland en Geert Wilders (1). ‘Het doel, een islamloos Nederland, heiligt de middelen : een samenwerking met het antisemitische Front National’ schrijft de auteur.

Voor De Ruiter zijn Wilders en Le Pen ‘niets ontziende politici die het weinig kan schelen dat ze welbewust de ene doos van Pandora na de andere openen. Zij staan garant voor het verspreiden van de uiterst kwalijke gifideologie van de xenofobie (2)’.

Het is die kwalijke vorm van racisme en rassendiscriminatie, deze ziekelijke angst die Karim terecht bang maakt. ‘Het toppunt is dan nog dat ik me eigenlijk even goed Fransman voel’, voegt Karim er fijntjes aan toe.

Racisme is strafbaar, zo leert ons artikel 14 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (3).  Het ‘verbod van discriminatie vermeldt dat de rechten en vrijheden van het Europees Verdrag moeten worden verzekerd zonder enig onderscheid op welke grond ook, zoals geslacht, ras, kleur, taal, godsdienst, politieke of andere mening, nationale of maatschappelijke afkomst, het behoren tot een nationale minderheid, vermogen, geboorte of andere status’.

Dus zal Marine met haar forse uitspraken zich wel hoeden voor strafbare feiten, fijntjes net binnen het grote speelveld van de vrije meningsuiting. Ook al verspreidt zij volgens De Ruiter ‘een gif dat, eenmaal in de genen van de Europeanen, er lastig uit te krijgen is, zo leert ons onze al te gewelddadige geschiedenis’.

Het zou een zware fout zijn deze evolutie te onderschatten of te vergoelijken. Vanuit een comfortabele positie is het gevaar immers groot om werkloos toe te kijken, te beweren dat het wel op zijn pootjes terecht komt, of te bezweren vooral niet te overdrijven.

Vraag is hoeverre het gif reeds in brede kringen is doorgedrongen. In politiek en media bijvoorbeeld als gevolg van de honger naar betere verkiezingsuitslagen, of de must van mooie oplage- of kijkcijfers.

Of in onderwijs dat wij zelf zeer hoogstaand noemen maar waar kinderen uit gezinnen met een lagere sociaaleconomische status vaker afdalen in het ‘watervalsysteem’ en vaker schoolse achterstand oplopen (4). Waar scholen onvoldoende middelen aangereikt krijgen om pijnpunten en ongelijkheid terdege aan te pakken.

Op de arbeidsmarkt tenslotte waar de resultaten van de Socio-Economische Monotoring duidelijk de achterstelling aantoont van etnische minderheden op de arbeidsvloer (5).

Het stelt ook de vraag in hoeverre de financiële crisis van 2008 argumenten heeft aangereikt om discriminatie te laten toenemen, klassen en groepen tegen mekaar op te zetten met andere woorden.

Het is dus niet voldoende alleen in woorden te spreken over ‘de warme samenleving’. Met woorden alleen brandt de stoof niet. Meer dan ooit zijn radicale sociaal-economische keuzes noodzakelijk die leiden tot minder discriminatie, meer gelijkheid en solidariteit. Europees, federaal én regionaal.

Stad Gent heeft alleszins al een paar interessante hints gegeven. Al is uiteraard ook daar het werk verre van af. Omdat één zwaluw de lente niet maakt. Blijven proberen dus.

(1) De Morgen van donderdag 14 november.

(2) Volgens het woordenboek : ‘Haat of angst voor vreemdelingen en buitenlanders. Dit verschijnsel gaat vaak samen met gevoelens van nationalisme’.

(3) Dit Europees verdrag van 1950 (in navolging van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, aangenomen door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in 1948) regelt de mensen- en burgerrechten voor alle inwoners van de verdragsluitende staten.

(4) Armoede en sociale uitsluiting, jaarboek 2012, Univeriteit Antwerpen,  Faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen.

(5) Artikel DWM 5 september : ‘Discriminatie arbeidsmarkt : na sensibiliseren nu ook sanctioneren’.