De Palestijnse raketaanvallen op bevolkingscentra in Israël zaaien angst en richten schade aan, terwijl Israëlische bombardementen op de Gazastrook opnieuw burgerslachtoffers veroorzaken. Israël maakt zich op voor een grote militaire expeditie in een overbevolkt gebied dat het al jaren op illegale wijze van de buitenwereld afsluit. Palestijnse gewapende groeperingen, waaronder Hamas, voeren intussen hun raketaanvallen op Israël op.
Hoe startte deze nieuwe spiraal van geweld?
Op 12 juni verdwenen drie Israëlische tieners. Ze liftten van de Israëlische nederzetting Goesh Etzion bij Hebron naar de Israëlische stad Modi’in. Hun lichamen werden op 30 juni gevonden. Israël beschuldigde Hamas ervan achter de kidnappings te zitten. Hamas ontkende dit, maar juichte de kidnappings toe. Het Israëlische leger startte een grootschalige operatie in de Palestijnse gebieden: het arresteerde meer dan 300 Palestijnen, vernielde huizen en onderwierp burgers aan collectieve bestraffing. Op 2 juli doodden Israëlische extremisten een Palestijnse tiener in de Palestijnse wijk Shuafat bij Jeruzalem. Hierop braken rellen uit in Jeruzalem, op de Westoever en in Noord-Israël. Daarna namen de raketaanvallen van Palestijnse gewapende groeperingen op Israël toe. Ook Hamas voerde voor het eerst sinds november 2012 raketaanvallen uit. Op 7 juli startte Israël de militaire campagne Protective Edge. Hiermee kwam de wapenstilstand tussen Israël en Hamas ten einde.
Waarom drijven Israël en Hamas het geweld zo ver op?
Noch Israël, noch Hamas is gebaat bij dit conflict. De Israëlische regering wil, mede door publieke druk en interne spanningen, een sterk signaal geven en de strijd met Hamas aangaan. Israëlische veiligheidsdiensten wijzen echter al lang op het feit dat een militaire campagne tegen Hamas contraproductief kan zijn. Op korte termijn brengen de raketten van Hamas en andere Palestijnse gewapende groeperingen de veiligheid van Israëlische burgers in het gedrang. Israël kan ook onmogelijk alle infrastructuur zoals raketinstallaties uitschakelen zonder de inzet van grondtroepen. Maar zelfs al mocht het hierin slagen, dan zou de uitschakeling van Hamas niet zonder risico’s zijn.
Er staan nog radicalere jihadi-salafistische groeperingen klaar om het roer over te nemen. Zo vuurt de groep Islamitische Jihad nu de meeste raketten af. Hamas op zijn beurt, is geïsoleerd en staat politiek en financieel zwak. De groep geniet niet langer de steun van Egypte, aangezien president al-Sisi tegen de Moslimbroeders gekant is. De vernieling van tientallen illegale smokkeltunnels droogde ook één van de voornaamste bronnen van inkomsten van Hamas op. Ook de regering van nationale eenheid met Fatah, komt verder onder spanning door deze escalatie. Zo bekritiseert Hamas de samenwerking van de Palestijnse Autoriteit met Israëlische veiligheidsdiensten. Toch weigert Hamas publiek te pleiten voor een staakt-het-vuren, onder druk van de jihadistische groeperingen en na de dood van verschillende militanten door Israëlische aanvallen.
Wat is de impact van het conflict op burgers?
De escalatie van het geweld heeft een zware impact op burgers in Gaza. Ten eerste veroorzaken de Israëlische bombardementen op het overbevolkte gebied heel wat rechtstreekse burgerslachtoffers en schade aan infrastructuur. Op een paar dagen tijd vielen al meer dan twintig doden en honderden gewonden. Ten tweede is de burgerbevolking in Gaza erg kwetsbaar door de afsluiting die Israël na de machtsovername van Hamas in 2007 instelde. De meeste burgers zijn afhankelijk van humanitaire hulp, er is geen vrij verkeer van personen en goederen, en de toegang tot basisdiensten als onderwijs en ziekenzorg is moeilijk.
Onze partnerorganisatie Gisha bericht ook dat Israël de toevoer van humanitaire hulp via de grensovergang Kerem Shalom nog verder beperkt. In Israël moeten honderdduizenden burgers schuilen voor de raketten van Palestijnse gewapende groeperingen. Het Iron Dome raketafweersysteem kan niet alle raketten onderscheppen, die nu ver noordwaarts reiken. Er werden gebouwen geraakt en verschillende personen zijn gewond.
Wat moet er gebeuren?
Er moet zo snel mogelijk een staakt-het-vuren komen tussen het Israëlische leger en de Palestijnse gewapende groeperingen. De Europese Unie en de lidstaten moeten bij beide partijen ook aandringen op het respect voor het internationaal humanitair recht. Eerst en vooral moeten ze afzien van aanvallen tegen burgers. Bovendien moet Israël ook zijn verplichtingen als bezettende macht naleven. Het moet instaan voor de bescherming en welzijn van de burgerbevolking en een einde stellen aan de afsluiting van de Gazastrook.
Brigitte Hermans is medewerkster bij Pax Christi Vlaanderen
