Pukkelpop 2011 doet weer maar eens de gemoederen oplaaien. Niet langer door de doden en vele zwaargewonden die er gevallen zijn, niet langer door de vernietigende natuurkracht waar vele tienduizenden ter plekke getuige van waren, niet langer door het feit dat het voortbestaan van een internationaal gerenommeerd festival bedreigd wordt. Wel door vingerwijzen, de niet aflatende zoektocht naar een zondebok en de honger naar geld en het grote gelijk. Tel daarbij de vele mensen die – veelal anoniem – op talrijke fora de man (lees: Chokri en bij uitbreiding zijn partij) spelen en niet de bal en je begrijpt dat een organisator van minder moedeloos zou worden.

De essentie

Pukkelpop werd op 18 augustus getroffen door een in onze contreien ongeziene natuurramp. Dat zeggen zowel weerkundige als juridische bronnen. Maar vooral wie er bij was zal nooit ofte nooit het tegendeel beweren. Ik was er die dag. Wie mij op voorhand had gezegd dat zoiets mogelijk was, had ik voor gek verklaard.

Er vielen 5 doden en tientallen gewonden. De balans had nog veel erger kunnen zijn.

Deze ramp was niet te voorzien, hoewel de organisatie er volgens vele bronnen alles aan gedaan heeft om het festival zo veilig mogelijk te laten plaatsvinden. Ook over de afwikkeling van de ramp werden vooral positieve commentaren gehoord. Er was geen paniek en de veiligheidsdiensten, overheden en organisatie werkten onder moeilijke omstandigheden goed samen.

Er werd beslist het festival af te lassen / stop te zetten. Het onderscheid zou niet ter zake mogen doen, jammer genoeg doet het dat wel. Moreel gezien was dit de enige juiste beslissing.

Er werd een hulpfonds opgericht voor de slachtoffers. In tegenstelling tot beweringen op vele fora is dit hulpfonds onafhankelijk van Pukkelpop en wordt het fonds nauwgezet gecontroleerd. Lees: het geld voor dit fonds is niet bestemd voor het festival maar gaat rechtstreeks naar de slachtoffers. Kwestie van een en ander in een juist perspectief te plaatsen.

De vragen

Had Pukkelpop zich beter kunnen verzekeren en waren zij hierin nalatig? Zo ja, wat waren de redenen om dit niet te doen (te duur?) en wat kan hieruit worden geleerd voor de toekomst.

Wat met de beweringen van het KMI dat zij op voorhand weet hadden van de storm in Hasselt? Hoe komt het dat deze informatie dan niet tijdig in Kiewit geraakte? Wie is daarvoor verantwoordelijk? En had dit iets uitgemaakt?

Kon de communicatie beter? Zowel de communicatie naar de Pukkelpoppers tijdens en na de ramp als de nogal melige oproep tot solidariteit in de mails in verband met de tegemoetkoming in de vorm van drank- en eetbonnen. Wellicht wel, maar niet de essentie, eerder iets om lessen uit te trekken.

Wat kan Pukkelpop financieel nog aan? Volledige terugbetaling van tickets zou Pukkelpop ruïneren. De organisatie beschikt naar eigen zeggen over een reserve, maar niet groot genoeg om iedereen terug te betalen en de toekomst van het festival te verzekeren. Dit zal ongetwijfeld kloppen, maar het is begrijpelijk dat mensen dit niet zomaar aannemen. Transparantie en een onafhankelijke stem hierin zouden veel twijfels wegnemen.

De mening

Mensen die er niet bij waren hebben weinig recht van spreken over wat daar dat bewuste kwartier gebeurde. Blijkbaar is iedereen plots expert in natuurfenomenen en rampen, hoewel ze die bewuste dag mijlenver van de Pukkelpopweide waren.

De man spelen in plaats van de bal is altijd grof, gemakkelijk en laag-bij-de-gronds. Net alsof de Pukkelpoporganisatie in het algemeen en Chokri in het bijzonder deze ramp over zichzelf hebben afgeroepen. In een ernstig debat gaat het over de feiten, niet de mensen, laat staan de toorn van God.

Pukkelpop is niet zomaar een festival, maar een jaarlijkse thuishaven voor tienduizenden jonge en niet meer zo jonge muziekliefhebbers maar ook van vele honderden medewerkers die zich met hart en ziel inzetten voor hún festival. Het is niet de commerciële organisatie Pukkelpop die op het spel staat, wel dat unieke festival waar die vele tienduizenden zich jaarlijks aan laven. De gewaagde en zeer diverse programmatie is niet alleen hun keurmerk in het internationale festivallandschap, maar tevens een bewijs dat zij geen op-en-top commercieel festival nastreven. Met een bredere mainstream programmatie zouden ze ongetwijfeld al vele jaren geleden jaarlijks uitverkocht zijn. Het is op zijn minst hun verdienste dat zij jaar na jaar hebben gebouwd aan een programma met grote kleppers, maar vooral met vele zijpodia waar je als muziekliefhebber van de ene ontdekking in de andere rolt.

Maar we zijn natuurlijk ook niet naïef, Pukkelpop draait op geld en er worden ongetwijfeld mensen beter van. Maar dat is zo voor elke organisatie en staat los van de ramp. Net alsof Pukkelpop, omdat het een commerciële organisatie is, meer of minder recht van voortbestaan zou hebben dan een festival zonder winstoogmerk.

Zijn de drank- en eetbonnen een goede compensatie? Wellicht niet. Maar als het zo is dat Pukkelpop juridisch gezien niet tot compensatie verplicht zou zijn, dan is dit niet alleen een enorme geste maar ook een goede strategische zet om het voortbestaan van het festival toch een beetje veilig te stellen. Een win-win situatie, zoals dat marketingtechnisch heet, waarbij de Pukkelpoppers toch nog een deel van hun geld terug kunnen zien (de bonnen kunnen gebruikt maar ook doorverkocht worden) en Pukkelpop de volgende 3 jaren ten minste een aantal zekere bezoekers ziet terugkeren.

Er zijn wetten die de afhandeling van dit soort gebeurtenissen regelen. Als iemand juridisch gezien aanspraak kan maken op een terugbetaling, dan is daar geen speld tussen te krijgen. Wie dat wil, mag dat doen. Lees ‘MAG’ want het blijft een individuele keuze. Dan is het kiezen tussen je zuurverdiende centjes (die je toch kwijt zou zijn als het festival door ging) terugkrijgen met als risico dat het festival niet meer kan plaatsvinden, gebruik maken van het voorstel van de organisatie om voor de volgende edities drank- en eetbonnen in ruil te krijgen, of hier helemaal van af te zien. Een morele keuze, die ieder voor zichzelf moet uitmaken en die iedereen moet respecteren, punt. Wat niet wegneemt dat wie voor deze keuze staat, wegwijs mag worden gemaakt in de verschillende gevolgen van die keuze.

Tot slot is het, zoals ook in de politiek en bedrijfswereld gangbaar is, misschien geen slecht idee mocht de grote roerganger een stapje opzij zetten en zich anoniemer met de organisatie bezig houden. Dat zou hem en zijn partij, maar vooral het festival Pukkelpop, uit de wind zetten en zo plaats maken voor nieuwe mensen, een nieuwe wind?

De noodkreet

Laat ons deze disccussies aub in alle ernst en gestoffeerd met de juiste informatie voeren, en niet vanuit de buik en vanuit plat-commerciële motieven. En laat ons vooral de essentie niet vergeten: deze ramp kende verschillende doden en zwaargewonden, om van de vele getraumatiseerde bezoekers en medewerkers nog maar te zwijgen. Levens uitgewist of voor altijd veranderd, dat is de essentie. De rest is bijzaak.

Stijn Corthals, Pukkelpopmedewerker maar eerst en vooral muziekliefhebber