(slogan van het Financieel Actie Netwerk FAN)
ABVV, Financiële transactietaks -

Proficiat FAN (en laat die Financial Transaction Tax nu maar komen!)

vrijdag 20 juli 2012 11:17
Spread the love

Het Financieel Actienetwerk (FAN) krijgt morgen op de Gentse Feesten de ‘Prijs voor de democratie’ uitgereikt. Terecht, want het netwerk zet zich al 12 jaar in om eerlijke belastingen op de politieke agenda te krijgen. Eén van die moeilijk in beweging krijgende muilezels waaraan het FAN moedig blijft sleuren is de Financial Transaction Tax (FTT, financiële transactietaks). Het thema lijkt een beetje van de agenda te zijn verdwenen, maar op de achtergrond broeit er wel degelijk wat.

Die FTT, hoe zit het daar nu mee?

Een wereldwijde FTT is momenteel uitgesloten. Het onderwerp stond zelfs niet op de laatste G20 Top in Mexico.

De EU dan maar? Jammer, maar helaas: ook daar liggen de meningen te ver uiteen. Een land als het Verenigd Koningrijk, dat 10% van zijn BBP uit de financiële sector haalt, krijgt koude rillingen bij het idee alleen al.

Maar dat is niet het einde. Negen Europese landen hebben besloten om toch verder te gaan met het idee: het gaat behalve om België ook om Frankrijk, Duitsland, Oostenrijk, Griekenland, Italië, Portugal, Spanje en Slovenië. Deze landen willen een ‘procedure voor versterkte samenwerking’ opstarten, waardoor ze – los van de EU-besluitvorming – een initiatief kunnen nemen in het dossier.

Indien niet al te veel landen ‘njet’ zeggen tegen deze procedure (de overige lidstaten moeten akkoord gaan) zou de coalition of the willing vrij snel tot de invoering van een FTT kunnen komen.

Geweldig! Toch?

Dat is inderdaad goed nieuws, maar er zitten enkele addertjes onder het gras. Twee belangrijke vragen moeten bij zo’n voorstel gesteld worden:

  • Hoe breed zal de FTT toegepast worden (op welke financiële instrumenten)?
  • Waar gaan de mogelijke opbrengsten naartoe?

Verschillende landen, waaronder vooral Frankrijk, willen dat de FTT beperkt wordt tot aandelentransacties. Duitsland wil dan weer dat de FTT breder zou worden toegepast, zoals bijvoorbeeld op munttransacties.

In ieder geval zijn de voorstellen zoals ze nu op tafel liggen te beperkt.

Een FTT past in de wereldwijde strategie om de financiële wereld te ‘herreguleren’ en zo de impact van de financiële wereld op de reële economie in te perken. Een FTT moet eerst en vooral speculatie inperken. Een FTT die zich niet richt op derivaten (afgeleide producten) of obligaties, gaat zijn doel voorbij.

De wereldwijde totale waarde van verhandelde derivaten bedraagt ongeveer 800 triljoen dollar (een triljoen is een 1 met 18 nullen…), oftewel 11 (!) keer de waarde van de wereldeconomie.

De totale waarde van verhandelde aandelen bedraagt ongeveer 36 triljoen dollar.

De cijfers spreken voor zich. Het merendeel van de transacties wordt bovendien uitgevoerd door supercomputers die binnen milliseconden aan- en verkopen uitvoeren.

Ook met onze centen?

Speculatie gebeurt niet alleen met het geld van miljardairs die hier een daar een miljoentje te veel hebben. Het gebeurt ook met geld van u en ik, van alle werknemers.

Het geld van werknemers staat niet enkel op een spaarboek, maar ook bij pensioenfondsen. Sommige pensioenfondsen hebben zich de afgelopen jaren het vak van speculant eigen gemaakt. Het is daarom belangrijk dat pensioenfondsen niet vrijgesteld zouden worden van de verplichting om de FTT te betalen, hoewel bepaalde stemmen (ook in vakbondskringen) tot een uitzonderingsregime oproepen.

Een FTT zal het kortetermijndenken afstraffen en de portfolio’s van pensioenfondsen in de richting van duurzame (risicoschuwende) producten duwen en moet daarom op alle fondsen worden toegepast. De dag dat pensioenfondsen worden vrijgesteld van een FTT, zullen vele hedge fund beheerders zich snel omvormen tot beheerder van een pensioenfonds…

En waar naartoe met dat geld?

In de afdeling “het vel van de beer verkopen voor hij is gevangen” zou deze alinea niet misstaan, maar we moeten het toch proberen.

De FTT is een middel om de schade die is aangericht door financiële wereld aan de reële economie (dat zijn de productieve u en ik) op een rechtvaardige manier te vergoeden. De mogelijke opbrengsten uit de FTT moeten dus voornamelijk ingezet worden om de sociale gevolgen van de crisis in te dijken: investeringen om jeugdwerkloosheid tegen te gaan, sociale zekerheidssystemen te versterken en om de economie een echte relance te geven.

Waar het geld niét naartoe moet is ook duidelijk. Het geld moet niet naar overheidsbudgetten stromen om zo opnieuw het hachje van de banken te redden.

De komende maanden kunnen wel eens belangrijk zijn voor de Financial Transaction Tax. Laat ons hopen dat de beleidsmakers er een doeltreffend en rechtvaardig instrument van maken. Zonder de druk van organisaties als het FAN zou dit thema misschien al een tijdje van de radar verdwenen zijn. Alleen al daarvoor verdienen ze een prijs op de kast en een figuurlijk duwtje in de rug.

Lars Vande Keybus, adviseur studiedienst federaal ABVV

take down
the paywall
steun ons nu!