Israël zit meer en meer verveeld met het toenemende succes van de Boycott-Divest-Sanction-campagne (BDS) tegen de bezetting door Israël van Palestina en tegen de anti-Palestijnse apartheid in Israël. Meerdere instellingen, universiteiten studentenverenigingen, gemeentes, persoonlijkheden hebben zich sinds de start van de BDS-campagne aangesloten.

Analogie met Zuid-Afrika

Deze campagne evolueert net als de toenmalige anti-apartheidsboycot tegen Zuid-Afrika op een zeer gelijkaardige manier. Ook die boycotactie begon met ontkenning en verzwijging door westerse media, werd gevolgd door denigrerende commentaren, waarna pogingen kwamen om de acties wettelijk te veroordelen.

Israël poogt nu bij bevriende regeringen gedaan te krijgen dat het promoten van BDS-acties onwettelijk wordt verklaard. In Frankrijk is dit reeds strafbaar. Groot-Brittannië heeft plannen in die richting. In de VS lobbyen zionistische organisatie voor gelijkaardige maatregelen, maar zonder succes (hierover meer verder in dit artikel).

De EU heeft recent na jarenlang uitstellen onder zware druk van de publieke opinie uiteindelijk de aparte labeling van producten uit de koloniale nederzettingen in Palestina verplicht. Tot nu worden die gewoon verkocht onder het label ‘made in Israël’. De motivering voor deze aparte labeling is gebaseerd op het internationaal recht: aankoop van producten uit de koloniale nederzettingen in Palestina is een vorm van actieve steun aan de bezetting.

De bezetting van Palestina is inderdaad onwettig volgens het internationaal recht, zoals bevestigd door talloze VN-Resoluties. Volgens de Conventies van Genève over het oorlogsrecht mag een bezettende macht geen economisch profijt halen uit de door haar bezette gebieden, tenzij dat uitsluitend ten goede komt aan de bezette bevolking.

Stop the Boycott

Op 28 maart 2016 organiseerde Israël de conferentie Stop the Boycott in Jeruzalem. Ondanks meerdere oproepen om niet in te gaan op de uitnodiging heeft ambassadeur Lars Faaborg-Andersen, hoofd van de EU-delegatie in Israël, er toch het woord gevoerd. 

“Producten van de nederzettingen zijn welkom op de EU-markt… Laat me iets 100 procent duidelijk maken: de EU is tegen BDS. Ons beleid is totaal het omgekeerde van BDS, ons beleid is er een van betrokkenheid (‘engagement’) met Israël.”

Faaborg-Andersen deed deze uitspraken in een panel op de conferentie waar ook een prominent leider van de Israëlische beweging voor de nederzettingen in Palestina aan deelnam. Op deze manier zet hij het reële beleid van de EU verder dat er in bestaat in daden exact het omgekeerde te doen van wat met woorden wordt gezegd.

De EU erkent de illegaliteit van de koloniale nederzettingen in Palestina volgens het international recht. In de praktijk doet de EU er echter alles aan om elke maatregel te saboteren of onmogelijk te maken die Israël ter verantwoording kan roepen voor de bezetting en de kolonisering en het land tot verandering te verplichten. Ambassadeur Faaborg-Andersen volgt daarmee een zeer lange consistente EU-lijn om over Israël en Palestina één ding te zeggen en iets anders te doen.

Op de conferentie impliceerde hij bovendien dat de BDS-campagne onwettelijk zou zijn: “Er is een groot verschil tussen legitieme kritiek op het beleid van Israël en BDS.” Daarmee keurt hij impliciet de initiatieven goed van een aantal Europese regeringen om BDS-activisten gerechtelijk te vervolgen. 

VS meer consequent over burgerrechten dan VS

Deze uitspraken staan in fel contrast met die van de Amerikaanse ambassadeur Dan Shapiro op de conferentie: “Het is waar dat er stemmen opgaan in de VS, op universiteitscampussen en op andere plaatsen, die de BDS-campagne tegen Israël promoten. In onze democratie kan hun recht op vrijheid van meningsuiting echter niet worden beperkt. Geen Amerikaans burger moet er aan twijfelen dat het beleid van de Amerikaanse regering resoluut gekant is tegen dergelijke initiatieven.”

Mahmoud Nawajaa, woordvoerder van het Palestijnse BDS National Committee, reageerde op deze uitspraken: “Deze schaamteloze medeplichtigheid van de EU bestaat er in Israël’s regime van bezetting, kolonisering en apartheid verder te ondersteunen. Het bevestigt de noodzaak om de BDS-campagne van de civiele maatschappij te intensifiëren, zowel tegen het regime zelf als tegen de bedrijven en instellingen die medeplichtig zijn aan deze schendingen van de mensenrechten.”

“De EU weigert nog steeds het vrijhandelsakkoord met Israel op te zeggen ondanks de voortdurende schendingen van de clausules over mensenrechten (in dit akkoord) door Israël… Net als tijdens de strijd tegen de apartheid in Zuid-Afrika, wanneer regeringen weigeren recht te laten gelden, moeten burgers daar dus voor ageren.”

De EU-lidstaten hebben tevens geweigerd de VN-resolutie te steunen in de VN-Mensenrechtenraad voor een database van de bedrijven die zaken doen in en met koloniale nederzettingen in Palestina. Deze resolutie werd aanvaard door een meerderheid van de leden van de Raad, zonder één Europese positieve stem.

Pogingen tot repressie bewijzen succes BDS

Er komt voorlopig dus geen einde aan de hypocriete houding van de Europese instellingen tegenover de bezetting van Palestina en de apartheid in Israël. De initiatieven om BDS-activisme strafbaar te maken zijn een zoveelste aanval op fundamentele burgerrechten in de EU. Tegelijk wijst deze pogingen tot delegitimering echter op een aantal positieve evoluties.

Eerst en vooral, ondanks het tweeslachtige EU-beleid en ondanks de zo goed als unaniem eenzijdig negatieve berichtgeving in de Europese media over BDS, blijft de campagne steun winnen bij de bevolking. De conferentie in Jeruzalem erkent dat ook in zoveel woorden op zijn eigen website. Bovendien bevestigt de Stop the Boycott-conferentie dat het om een pacifistisch burgerinitiatief gaat en dat BDS wel degelijk een bedreiging is voor het huidige beleid van Israël:

“Zonder messen of raketten… wint de BDS een groeiend aantal steunpunten (strongholds) in Europa en de VS… en wordt een tastbare bedreiging voor de internationale status van de staat Israël.” Verder: “(BDS) veroorzaakt zware schade aan de staat Israël en aan zijn burgers.” Voorbeelden worden gegeven zoals Caterpillar, het bedrijf dat gespecialiseerde militair gepantserde bulldozers levert voor de vernietiging van Palestijnse woningen en stakingen van havenarbeiders die weigeren Israëlische producten uit te laden.

De conferentie in Jeruzalem wijdde ook een panel aan de toenemende academische boycot van alle Israëlische universiteiten die banden hebben met of samenwerken met instellingen in bezet Palestina en een panel aan de culturele boycot, waar meer en meer bekende muzikanten zich bij aansluiten, door te weigeren in Israël op te treden. Verder heeft de conferentie nog een aantal sprekers aan het woord gelaten die expertise hebben op vlak van methodologie van debatteren tegenover ‘vijandig publiek’ en van gerichte acties op de sociale media.

Uit dit alles blijken twee zaken. De BDS-campagne is veel succesvoller dan wat de berichtgeving in de mainstream media suggereert en blijft nog steeds aangroeien én Israël is niet van plan hier lijdzaam op toe te zien. BDS-activisten doen er dus goed aan hier rekening mee te houden. Zij mogen echter vooral niet vergeten dat ze één groot voordeel hebben: de feiten. Israël kan het niet meer gedaan krijgen die te ontkennen en is verplicht zich volledig te concentreren op een terugvalstrategie, de framing, een andere definitie van die feiten.

De vraag is ‘wanneer’

Er zijn best heel wat verschillen met de historische context van Zuid-Afrika, maar er kan niet naast gekeken worden: BDS gaat dezelfde richting uit als de boycot tegen Zuid-Afrika. Het enige wat Israël kan nastreven is uitstel. Daarvoor heeft Israël nog steeds zeer machtige handlangers in de de EU en de VS.

Het voornaamste effect van BDS is echter niet zozeer de directe schade die de huidige regeringen van Israël daar van ondervinden – ook al is die al merkbaar en substantieel – maar de informerende invloed op de publieke opinie hier. De vraag is niet of BDS zal slagen in zijn opzet, maar wanneer.

Bron: Israeli settlement goods “welcome” in Europe, says EU envoy