In veel Latijns-Amerikaanse landen stimuleerden de Wereldbank en de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank in de jaren tachtig en negentig de toekenning van waterconcessies aan Amerikaanse en Europese multinationals. Maar de slechte dienstverlening en de prijsstijgingen leidden al snel tot ontevredenheid.
Wateroorlog in Cochabamba
De “wateroorlog” in Cochabamba was een keerpunt. De derde stad van Bolivia kende in 2000 zware protesten toen de drinkwatervoorziening geprivatiseerd werd. Het consortium Aguas del Tunari, met daarin het Amerikaanse Bechtel, had de minimumprijs opgetrokken naar 14 euro per maand, wie niet kon betalen dreigde zonder water te vallen. De staat van beleg werd afgekondigd, er viel een dode en tientallen mensen raakten gewond. De regering trok het contract uiteindelijk in.
Een ander belangrijk moment was 2006, toen de Argentijnse regering van Néstor Kirchner de 30-jarige waterconcessie van het Franse Suez introk. Suez leverde sinds 1993 drinkwater aan de hoofdstad Buenos Aires. De regering-Kirchner richtte een eigen waterbedrijf op, Agua y Saneamiento Argentinos (AySA), dat nu voor de watervoorziening van zeventien miljoen inwoners in Buenos Aires en omgeving instaat.
Verenigde Naties
In juli 2010 verklaarden de Verenigde Naties de toegang tot water tot universeel mensenrecht. Verscheidene landen in Latijns-Amerika stonden toen al verder, ze hadden het recht op water in hun grondwet opgenomen.
Uruguay was in dit opzicht een pionier. Parallel aan de nationale verkiezingen van 2004 had het een referendum georganiseerd over een grondwetswijziging die water als een publiek goed definieerde.
Ecuador heeft in 2008 in zijn grondwet vastgelegd dat alleen openbare of gemeenschapsentiteiten voor de drinkwatervoorziening mogen instaan. In 2009 volgde Bolivia met een gelijkaardige bepaling.
Buenos Aires
Openbare maatschappijen leveren vandaag grote inspanningen om zoveel mogelijk mensen drinkwater te bezorgen in Latijns-Amerika. Maar de weg is nog lang.
In het Boliviaanse Cochabamba bijvoorbeeld heeft de helft van de bevolking nog steeds geen water. De armste inwoners moeten water kopen dat met tankwagens wordt verdeeld. Het stedelijk waterbedrijf kampt met enorme schulden, een gevolg van corruptie en cliëntelisme.
In Buenos Aires hoopt AySA tegen 2020 iedereen drinkwater te kunnen geven. Vandaag bereikt het waterbedrijf aan 87 procent van de inwoners.
In Ecuador is er drinkwater voor 96 procent van de stedelijke bevolking en voor driekwart van de mensen in landelijke gebieden. Maar die netwerken vertonen twee problemen, die men ook in andere landen ziet. In de helft van de stedelijke kernen kent de watervoorziening onderbrekingen, en in de rijke zones zijn er veel meer mensen aangesloten die in armere gebieden.
Ook in Mexico, waar 10 procent van de bevolking nog niet over drinkwater beschikt, is de grootste uitdaging het water tot in de armste wijken en tot op het platteland te krijgen. Bovendien zijn sommige watervoorraden er vervuild en bestaat er een grote druk om het water ook voor waterkrachtcentrales te gebruiken.
