Støjberg was van 2015-2019 minister voor Migratie in de toen centrumrechtse regering van het land, onder eerste minister Lars Løkke Rasmussen. Ze was zelf lid van de Liberale Partij van Denemarken ‘Venstre’, en voerde de strengste migratiewetten in die Denemarken tot dan toe gekend had.

Illegaal scheiden van echtparen op de vlucht

De zaak tegen Støjberg werd opgestart naar aanleiding van een klacht van een Syrisch koppel bij de Deense ombudsman, zo bericht de Volkskrant. Het koppel getuigde dat ze bij de opstart van hun asielprocedure van elkaar gescheiden werden, waarna ze beiden in aparte asielcentra werden geplaatst. In 2016, schrijft The Guardian, gebeurde dit bij 23 echtparen, van wie bij de meeste duo’s sprake was van een klein leeftijdsverschil. Dit is een belangrijk detail, omdat Støjberg haar anti-migratiemaatregels verantwoordde op basis van het beschermen van minderjarigen die tot zogenaamde ‘kindhuwelijken’ gedwongen zouden zijn voordat ze naar Denemarken kwamen.

Ondanks deze aanname van de minister, werd op voorhand niet individueel nagegaan in welke situatie elk afzonderlijk koppel zich bevond. The Guardian meldt dat deze – door de migratiediensten uitgevoerde – scheidingspraktijken nu onwettig worden verklaard, omdat de onmenselijke maatregel zonder uitzonderingen en individuele onderzoeken toegepast werd. De parlementaire commissie verantwoordelijk voor het onderzoek naar het beleid van de minister, oordeelde dat haar beleid overduidelijk illegaal was.

Schending ministeriële verantwoordelijkheid

Op basis van een onderbouwde aanklacht van een parlementaire meerderheid, werd de zaak daarom doorgestuurd naar de Rigsretten, een hof voor impeachment waarin 15 rechters van het Hooggerechtshof samen met 15 verkozen politici oordelen over het traject van de minister, schreef De Standaard in februari.

Støjberg loog ook over de redenen achter haar beleid tegen de andere parlementsleden. “De minister zou misleidende of foutieve informatie hebben gegeven aan het parlement toen ze de scheidingsmaatregel verantwoordde, wat als verzwarende omstandigheid geldt in Denemarken”.

Het hof voor impeachment is van oordeel dat de voormalige minister haar ministeriële taken opzettelijk of door grove nalatigheid heeft verwaarloosd. “Inger Støjberg is schuldig bevonden aan een opzettelijke schending van de wet op de ministeriële verantwoordelijkheid (the Ministerial Responsibility Act)”, zei het Deense Afzettingshof in het vonnis.

Berucht voor restrictief anti-migratiebeleid

Maar de praktijken waarvoor Støjberg recent werd veroordeeld, zijn nog maar het topje van de ijsberg. Door de Danish People’s Party (de Deens nationalistische en extreemrechtse volkspartij, hierna DPP genoemd) wordt Støjberg gezien als potentieel toekomstig leider van de partij. Dit terwijl ze voor het publiek internationaal bekend – of laten we zeggen ‘berucht’ – werd, toen ze de invoering van haar vijftigste anti-migratiemaatregel feestelijk vierde met een taart.

De voormalig minister verstrengde tijdens haar ambtstermijn het- toen al restrictieve – migratiebeleid van Denemarken. Zo heeft ze 110 amendementen – voorstellen tot wetswijzigingen – aangenomen om de rechten van nieuwkomers met een migratieachtergrond in te perken. “Støjberg kwam met een reeks harde initiatieven om asielzoekers te ontmoedigen naar Denemarken te komen.”

Het gaat bijvoorbeeld over de controversiële regeling die grenswachters de bevoegdheid gaf om waardevolle spullen zoals juwelen en geld van mensen op de vlucht, eens aangekomen in Denemarken, af te nemen om de kosten voor hun opvang en zorg te dekken, schrijft Politico. Ook verstrenge Støjberg de regels rond gezinshereniging, en maakte ze de valse bewering over een Deense kleuterschool, die kinderen zou verboden hebben producten met varkensvlees mee te nemen als lunch, aldus de Financial Times. In 2015, toen veel mensen naar Europa vluchtten, plaatste de minister zelfs een advertentie ter afschrikking van ‘gelukszoekers’, voerde Denemarken grenscontroles in en kreeg Støjberg een van de strengste asielwetten door het parlement.

Niet menselijker sinds nieuwe, sociaaldemocratische regering

Vanaf 2019 kwam in Denemarken een sociaaldemocratische regering aan de macht, die veel wetten van het anti-migratiebeleid van Støjberg, met als doel zoveel mogelijk migratie te vermijden, liet voor wat ze waren. De afgelopen maanden heeft de regering zelfs nog strengere maatregelen ingevoerd om migratie terug te brengen tot nul. Een voorbeeld: in april werden verblijfsvergunningen voor Syrische vluchtelingen in Denemarken ingetrokken. Een ander voorbeeld is dat asielzoekers volgens een Deense wet nu verplicht kunnen worden hun asielaanvraag in een Afrikaans land af te wachten, voor zij naar Denemarken mogen komen. “Volgens de regering helpt het plan mensensmokkel te bestrijden en voorkomt het dat mensen op weg naar Europa verdrinken in zee.” Die wet is nog niet van toepassing, momenteel moeten mensen op de vlucht nog naar het land zelf gaan om asiel te kunnen aanvragen.

Derde afzettingsproces sinds 1910

De zaak tegen Støjberg is nog maar de derde van dat genre sinds 1910, dat een politicus wordt doorverwezen naar een speciale rechtbank. De laatste zaak voor de impeachment court was in 1993. Die zaak ging over het illegaal stopzetten van gezinshereniging van Tamil-vluchtelingen in 1987 en 1988, waarvoor voormalig conservatieve minister van Justitie Erik Ninn-Hansen terechtstond voor zijn wanbeleid. Hij kreeg een voorwaardelijke gevangenisstraf van vier maanden. Het hof is al in werking sinds 1849, er werden sindsdien nog maar vijf zaken behandeld. Het is derde keer dat een minister schuldig werd bevonden.

Støjberg, een van de meest controversiële politici in Denemarken, nam in februari ontslag uit de Liberale Partij van Denemerkane Venstre, toen de rechtszaak van afzetting tegen haar op gang kwam. Ze zetelt nu als onafhankelijke in het parlement. De DPP probeert Støjberg te overhalen om haar volgende partijleider te worden, met als voornaamste doel de neergang van de extreemrechtse partij een halt toe te roepen en hen weer populair te maken onder de bevolking.

Migratiebeleid Denemarken: “retorische race to the bottom van de twee grootste partijen (links én rechts)”

Het migratiedebat in Denemarken is langs alle kanten van het politieke spectrum verzuurd, aangezien zelfs de centrumlinkse sociaaldemocraten sinds enkele jaren ook een meer ‘anti-migratie’-beleid volgen, door bijvoorbeeld als eerste Europese regering Syrië als veilig genoeg land te verklaren om vluchtelingen naar terug te sturen.

Emrah Tuncer, een lokale politicus van de sociaal-liberale pro-immigratiepartij, maakte zich naar aanleiding van het Boerkaverbod van de toen centrumrechtse regering, toen al zorgen over de uiteindelijke bestemming van wat hij de “retorische race to the bottom van de twee grootste partijen” noemt. “Het lijkt alsof ze vechten om de meest extreme ideeën.” Hij voegde er nog aan toe dat de verschuiving van de retoriek en beleid van de sociaaldemocratische partij van Mette Frederiksen er vermoedelijk als reactie komt op een verandering in de publieke opinie, beïnvloed door het voorafgaande centrumrechtse beleid. “Ze hebben stemmen geroken,” zei hij. “In Holbæk, net als in heel Denemarken, is de publieke opinie verschoven van: ‘Laten we mensen helpen, ook al zijn het moslims of immigranten’, naar: We moeten eerst voor de Denen zorgen’.”

Op het gevelde vonnis kan men niet meer terugkomen. Het Deens parlement zal wel nog beslissen over de terugtrekking van de zetel van Støjberg in het parlement, een strafbepaling die nog maar vier keer eerder werd toegepast in Denemarken.