Gisteren te lezen in de krant die ons altijd op het verkeerde been zet: volgens Jens Weidmann, de Duitse gouverneur van de Europese centrale bank, is een schuldkwijtschelding pas een optie als Griekenland ‘alle economische hervormingen’ heeft doorgevoerd. ‘Je kunt je afvragen of zo’n teken van vertrouwen op dit moment de juiste prikkels geeft en of het niet zinniger is om een afschrijving in het vooruitzicht te stellen als alle hervormingen zijn doorgevoerd.’ Aldus Weidmann. Elders in de krant was te lezen dat de penibele situatie in perifere Europese landen ertoe leidt dat we éindelijk iets beginnen te zien in de eurozone dat begint te lijken op arbeidsmobiliteit zoals in Amerika. Allicht gaat het ook om de “juiste prikkels”.
Weidmann is een economist en heeft het uiteraard over “incentives” die Grieken en andere armoezaaiers in Zuid-Europese landen moeten aanporren in de – volgens Weidmann – juiste richting. Maar de term ‘prikkels’ doet ongetwijfeld bij psychologen ook een belletje rinkelen. Bij mij is psychologie helaas niet veel meer dan een vage herinnering – de cursus ‘inleiding tot de psychologie & sociale psychologie’ (Jef Nuttin) is ondertussen alweer bijna twee decennia geleden voor mij.
Het zou echter interessant zijn om, naast de alomtegenwoordige economen, eens wat vaker psychologen, politieke psychologen en sociaal-psychologen (of hun meer perfide/manipulatieve broertjes uit de reclamewereld) aan bod te laten komen in de media en op opiniepagina’s, om de Europese crisis, beleidsmaatregelen en reactie van moegetergde bevolkingsgroepen te laten analyseren met behulp van hun wetenschappelijke toolbox en begrippenkader. De grenzen tussen economie en psychologie vervagen de jongste tijd, net zoals die tussen veel andere wetenschappelijke disciplines, maar toch ben ik er vrij zeker van dat mensen met een basisopleiding in de psychologie een extra meerwaarde zouden kunnen betekenen in het publieke debat over de Eurocrisis. Allicht kunnen ze nogal wat parallellen vinden met experimenten uit de literatuur, kunnen ze reacties van groepen duiden of zelfs anticiperen hoe de bevolking gaat reageren op bepaalde pakketten beleidsmaatregelen, hoe groepen mensen tegen elkaar opgezet kunnen worden via de “juiste” prikkels, hoe mensen eerst opstandig worden en daarna moedeloos, hoe ver je mensen kunt drijven zonder een bepaalde grens te overschrijden, etc.
Alles in functie van een “ever more transparent Union”. Dan kan de hele Europese publieke opinie ook meegenieten van wat je zonder de waarheid veel geweld aan te doen kunt omschrijven als “één groot psychologisch experiment uitgevoerd over de hele eurozone”.
Terzake, Kruitfabriek, hallo?
