“Terwijl hier de rode loper wordt uitgerold voor president al-Sisi, willen we de Belgische autoriteiten eraan herinneren dat hun gast zijn land leidt met ijzeren hand en de mensenrechten van de Egyptische bevolking op gewelddadige en grootschalige manier schendt. Zo worden mensen die als dissident worden beschouwd, zoals verdedigers van de mensenrechten vervolgd en opgesloten”, aldus Wies De Graeve, directeur Amnesty International Vlaanderen.

Student Ahmed Samir Santawy zit al meer dan een jaar vast omwille van zijn academisch onderzoek naar vrouwenrechten en religie.

Tijdens de actie namen verschillende mensen het woord die de Egyptische repressie ondervonden hebben. Ramy Shaath zat meer dan twee jaar vast wegens zijn activisme. Hij nam het woord samen met zijn echtgenote Céline Lebrun-Shaath die actief campagne voerde voor de vrijlating van haar man. Souheila Yildiz is de Gentse partner van Ahmed Samir Santawy, een student die al meer dan een jaar vastzit omwille van zijn academisch onderzoek naar vrouwenrechten en religie.

Koning Filip ontvangt president al Sissi van Egypte. Foto: @MonarchieBe

Alle sprekers riepen in het bijzonder op tot de vrijlating van Ahmed Samir Santawy. Eerder al lanceerde een groep van ruim 70 organisaties en alle rectoren van de universiteiten in België een oproep voor zijn vrijlating.

“Het lot van Ahmed Samir is een treffend voorbeeld van de repressie in Egypte. Hij was simpelweg student antropologie en wordt vastgehouden zonder dat daar ook maar de minste aanleiding toe is.

Zijn grootste misdaad lijkt te zijn dat hij onderzoek deed naar seksuele en reproductieve rechten in Egypte. Ook door zijn nauwe band met België, drongen we er bij premier De Croo en vicepremier Wilmès op aan om de ontmoeting met president al-Sisi te gebruiken om zijn vrijlating te bepleiten.”

“We dringen er bij koning Filip, Alexander De Croo en Sophie Wilmès op aan om president al-Sisi te vragen deze jongeman vrij te laten die niets in de gevangenis te zoeken heeft”, aldus nog Wies De Graeve.

Zyad el-Elaimy, Hossam Moanis en Hisham Fouad kregen tussen 3 en 5 jaar omdat zij de schending van de mensenrechten, het economisch beleid en de levensstandaard aanklaagden. Foto: ©Amnesty International

Amnesty richtte ook oproepen naar de andere EU-leiders die op de EU-Afrika top aanwezig zijn. Volgens de organisatie is er sprake van een ernstige mensenrechtencrisis in Egypte, met in het bijzonder de voortdurende aanvallen op verdedigers van de mensenrechten, die dringend aangepakt moet worden. Amnesty wil dat Egypte die boodschap duidelijk krijgt in de marge van deze top.

“De EU-leiders mogen president al-Sisi niet de kans geven om het zeer repressieve beleid van Egypte te verdoezelen.”

“Ondanks de schijn die de Egyptische regering probeert hoog te houden, gaan flagrante mensenrechtenschendingen in Egypte onverminderd door. De EU-leiders mogen president al-Sisi niet de kans geven om het zeer repressieve beleid van Egypte te verdoezelen”, aldus Eve Geddie, directeur van het Europese kantoor van Amnesty International.

“Zij die achter de tralies zitten omdat ze op vreedzame wijze hun mensenrechten hebben uitgeoefend, verwachten van de EU-leiders dat zij het voor hen opnemen en erop aandringen dat de situatie verandert.”

“Doen zij dit niet, dan suggereren zij dat de EU het aanhalen van de banden met Egypte belangrijker vindt dan de bescherming van de fundamentele rechten van de bevolking in Egypte.”

Amnesty is eveneens bezorgd over pogingen van de Egyptische overheid om onafhankelijke mensenrechten-ngo’s uit het land te verdrijven. In januari 2022 kondigde het Arab Network for Human Rights Information dat het na 18 jaar zijn activiteiten stopzet, omdat het zijn werk niet kon voortzetten in een dergelijk repressief klimaat.

Onderdrukking verdedigers van de mensenrechten

Verdedigers van de mensenrechten en andere actoren van het maatschappelijk middenveld worden nog steeds het slachtoffer van politiek gemotiveerde strafrechtelijke onderzoeken, reisverboden, bevriezing van tegoeden, buitengerechtelijke probatiemaatregelen en andere vormen van intimidatie.

In de afgelopen maanden heeft overheid tevens ten minste 28 verdedigers van de mensenrechten en vreedzame vertegenwoordigers van de politieke oppositie voor speciale rechtbanken gedaagd op grond van ongegronde beschuldigingen van “nepnieuws”.

De Egyptische overheid heeft ook vrouwenrechtenactivisten gestraft voor het melden van seksuele intimidatie.

In 2021 werden ten minste zeven personen na een manifest oneerlijk proces veroordeeld tot gevangenisstraffen van drie tot vijf jaar omdat zij kritiek hadden geuit op de mensenrechtensituatie, het economisch beleid of de levensstandaard in Egypte.

Ondanks beweerde inspanningen om de discriminatie van vrouwen te bestrijden, blijft de Egyptische overheid vrouwen, waaronder slachtoffers van seksueel geweld, onderdrukken op grond van absurde beschuldigingen van “immoraliteit” of “inbreuken op het fatsoen”. Zij hebben ook activisten voor vrouwenrechten gestraft voor het melden van seksuele intimidatie.

Oproep Amnesty International

Het bezoek van president al-Sisi aan Brussel komt kort na het nieuws dat de EU voorstelt om samen met Egypte het voorzitterschap op zich te nemen van het Global Counterterrorism Forum, een invloedrijke internationale organisatie die zich bezighoudt met terrorismebestrijding.

Een groep van 16 vooraanstaande ngo’s bekritiseerde deze aankondiging omdat Egypte de strijd tegen terreur en de wetgeving die het land daarvoor heeft opgezet misbruikt om dissidenten het zwijgen op te leggen, om het recht op een eerlijke rechtsgang te ondermijnen en duizenden mensen voor onbepaalde tijd in voorlopige hechtenis te houden.

Foto: © Amnesty International

Amnesty International roept de EU-lidstaten en de lidstaten van de Afrikaanse Unie op hun verplichtingen op vlak van mensenrechten na te komen, en om de rol van het maatschappelijk middenveld en van verdedigers van de mensenrechten expliciet te ondersteunen.

“Door haar betrekkingen met Egypte op de oude voet voort te zetten, dreigt de EU haar eigen geloofwaardigheid te ondermijnen. De ontmoeting met president al-Sisi mag Egypte niet de gelegenheid geven om de verschrikkelijke schendingen van de mensenrechten in het land te verdoezelen. De pesterijen, intimidatie en willekeurige detenties van verdedigers van de mensenrechten in Egypte moeten stoppen”, besluit Eve Geddie.