Het regeerakkoord spreekt voortaan van discriminatietoetsen in plaats van mystery calls of praktijktesten. ‘We vrezen dat de verbeteringen van Vivaldi aan het huidige instrument ter bestrijding van discriminatie op de arbeidsmarkt niet volstaan om een einde te maken aan het structurele probleem van discriminatie. En aan de straffeloosheid’, stelt Sarah Scheepers, woordvoerder van het Platform Praktijktesten Nu. ‘Aan de grootste uitdaging, de proactieve inzet van het instrument, komt het akkoord niet tegemoet. Dat is echt een gemiste kans, gezien dat de wetsvoorstellen die op dit moment voorliggen in de Kamer (CD&V en Sp.a), wél verder gaan’. 

Vivaldi versoepelt weliswaar een aantal van de voorwaarden waaronder de federale arbeidsinspectie een praktijktest mag uitvoeren: een klacht hoeft voortaan niet langer eerst gestaafd te worden door datamining vooraleer de inspectie een praktijktest mag inzetten. Maar, de inspecteur moet voorafgaandelijk nog steeds het akkoord krijgen van een arbeidsauditeur. Een proactieve inzet blijft zo uitgesloten. ‘Daarmee blijft discriminatie het enige strafbare feit waarvoor de arbeidsinspectie voorafgaandelijk het fiat van het parket nodig heeft. Een vreemde anomalie’, stelt Scheepers.   

‘In een rechtstaat moet elke inspectiedienst proactief kunnen controleren of democratisch gestemde wetten worden nageleefd. Het is pas nadien dat het aan de rechtbank is om te oordelen of het bewijs op een geoorloofde manier werd verkregen. Dat principe omkeren is vragen om inefficiënties en een gebrek aan slagkracht’, waarschuwt Scheepers. ‘Het is als een politieagent die eerst het akkoord moet krijgen van de politierechter om een automobilist in het zakje te laten blazen. Zo dwing je geen nultolerantie af’, vergelijkt Scheepers.  

‘Er worden stappen vooruit gezet maar het lijkt erop dat de strijd tegen discriminatie nog steeds wordt gevoerd met de handrem op’, concludeert Scheepers. ‘We blijven dus waakzaam’.