Bericht aan alle reizigers

Open brief aan mijn generatie (dertigers, veertigers, vijftigers)

Deel 6: Generatie GSM

G.S.M. stond in 1982 voor ‘Groupe Spécial Mobile’. ….

Op 2 augustus 1990 viel Irak binnen in buurlandje Koeweit, waarna de V.S. opriep om Koeweit te bevrijden: het begin van de Golfoorlog.

In 1991 werd 2G ingevoerd.

In september 1996 verzamelde België zich tijdens de Witte Mars. Ons land bevond zich in een morele crisis: politie en justitie hadden gefaald en moesten dringend beter gaan samenwerken. Een hervorming drong zich op.

In september 2007 brak in de Verenigde Staten een financiële crisis uit, die wereldwijde gevolgen had en ook een aantal Europese landen aan het wankelen bracht. De politieke leiders trachtten te doen alsof dit hen overkwam, alsof ze niet jarenlang een strenger toezicht op de financiële wereld hadden tegengehouden. Nu moest dat toezicht er wel komen en in bepaalde mate is dat er gekomen, maar of dat echt voldoende is om een volgende financiële crisis af te wenden, dat is twaalf jaar later nog maar zeer de vraag.

In oktober 2008 kozen de Amerikanen hun eerste zwarte president. Hij won met een positieve campagne van geloof in samenwerking en hoop in de mensheid. Obama erfde van zijn voorganger Bush heel wat buitenlandse oorlogen en binnenlandse sociale ongelijkheid. Schrijnend was het om te merken dat het land met het grootste leger ter wereld, niet eens basisgezondheidszorg wist aan te bieden aan hun veteranen. Met Obamacare zou alles veranderen.

Als dat Amerikaanse parlement het nu maar eens ergens over eens zou worden. De polarisering blokkeerde daar meer dan eens de besluitvorming. In oktober 2013 werd de Amerikaanse federale regering voor 16 dagen gesloten. Bill Clinton had het bij de jaarwisseling van 1995-1996 ook al eens meegemaakt. Bij Donald Trump in 2018-2019 duurde de shutdown zelfs 35 dagen.

“Ik ben die oorlog elke dag beu, tijd voor verzoening met links” zijn de woorden die ons bijblijven van de verkiezingsavond van 14 oktober 2018. Bart De Wever sprak ze uit vanuit de zelfverklaarde ‘warroom’ in Antwerpen. Wie dacht dat hij het einde van de polarisering preekte, bleek goedgelovig. Er ging misschien een heel klein beetje druk van de ketel, voldoende voor sp.a om voor een Antwerps avontuurtje met de absolute vijand van 2012 te kiezen.

De hamvraag is echter niet welke politici het met elkaar kunnen vinden en wie met wie in bed belandt. De vraag van de eeuw is of wij als samenleving naar de stemmen van iedereen kunnen luisteren en of wij die kloven langzaam kunnen overbruggen. Een brug steunt aan beide zijden van een kloof of een rivier. Er zijn aan beide zijden inspanningen nodig om actief te luisteren.

De sociale media zijn een vloek en een zegen. Iedereen kan er wat zeggen, maar echt luisteren naar elkaar doen er maar weinigen. We luisteren vooral naar de echo’s van onze eigen meningen. Zo krijgen we elke dat steeds meer gelijk, virtueel dan toch. Op de dag van de verkiezingen, blijkt dat degene met de meeste facebookadvertenties een sprong voorwaarts maakt. Of de inhoud van die tsunami aan reclameboodschappen nog iets met de werkelijkheid heeft te maken, schijnt slechts ter zijde relevant.

En toch blijven we scrollen en liken, terwijl de barsten in onze samenleving intussen diepe kloven worden. Want er is niet enkel een kloof tussen radicaal links en radicaal rechts. Er zijn ook kloven aan het ontstaan tussen generaties. De buurman die klacht indient tegen het ‘lawaai’ van spelende kinderen, met als gevolg dat het speelpleintje moet verhuizen. Hoe kan dat?

Heeft de politiek de wijkbemiddelaars wegbespaard? Of zijn wij verleerd om zo’n bemiddeling te aanvaarden om samen naar oplossingen te zoeken?

Hier en daar in het land zien we gemeenten hier toch weer werk van maken. Bemiddeling is helemaal geen teken van zwakte. Luisteren is een kwaliteit die ons elke dag wat kan bijleren. Luisteren is de school van het leven.

Eerlijk, het cliché van de verzuurde, blanke, oudere man, dat is ook een cliché. Wie wat ouder wordt, mag best wat mopperen, maar moet tegelijk leren dat het niet meer kan dat hij steeds zijn zin krijgt.

#wiebenjijeigenlijk?

Deel 7: Free hugs for my generation

Als er iets de volgende generatie kenmerkt, meer nog dan hun oeverloze lattes, energiedrankjes en hummus, dan zijn het misschien wel hun onvermoeibare ‘free hugs’. Ze merken dat wij iets ontbreken. Wij kopen seks of proberen met dure etentjes en cadeaus onze dates te imponeren. We zijn na Woodstock thuisgekomen in onze gezinswagens met veel kofferruimte en met beide partners lange dagen beginnen werken. De rekeningen gaan zichzelf niet betalen. Maken we tijd voor elkaar en voor onze kinderen? Relatietherapeuten en kinderpsychologen zitten alleszins niet verlegen om werk. Onze biologische voeling met intimiteit en de gezonde grenzen daarvan, zijn we als samenleving grotendeels kwijt. Sommigen gaan yoga doen of mediteren. Prima als die dingen je goed doen. Misschien vind je er de kracht om te breken met je gewelddadige partner en begin je een romance met je yoga-leraar.

‘Luisteren voelt als een massage.’ Dat zinnetje heb ik wat ingekort. De persoon die deze vergelijking maakte, had het over ‘echt luisteren’ of ‘deep listening’. Als je voelt dat iemand echt naar je luistert, zonder te oordelen, dan voelt dat als een massage voor je geest.

Behalve de voeling met ons lichaam, vergeten we soms ook te luisteren naar de gezondheid van onze geest. Voor de jongeren zijn er rode neuzen. Voor mijn generatie bestaat er de campagne met boegbeelden en concernten van Te Gek. Zijn we er ons langzaam van bewust dat onze grijze massa’s niet onze enige menselijke grondstoffen zijn?

We kunnen ons verstand voeden met grote hoeveelheden kennis en weetjes, we kunnen een groot netwerk van zakelijke contacten uitbouwen of onze eigen fanbase op instagram en ons toch eenzaam voelen. Want wie luistert er echt? Wie kent wie voldoende om elkaar echt vertrouwen te schenken? Of een knuffel te geven? Daar hebben wij het lastig mee. Daarom: een welgemeende knuffel aan mijn generatie van dertigers, veertigers en vijftigers. Een virtuele knuffel is natuurlijk niet genoeg, soms kan de bedoeling ervan al deugd doen. Maar mijn wens is dat jij mensen vindt aan wie je oprechte knuffels mag geven en van wie je hartverwarmende knuffels mag krijgen.

#freehug

Deel 8: Potdoof voor hun toekomst

Dat jongeren radicaliseren wanneer ze merken dat hun toekomst op het spel staat, dat valt hen moeilijk kwalijk te nemen. Spijbelen om te gaan betogen zou zoiets zijn als door het rode licht rijden: het mag niet en daarmee gedaan. Typisch mijn generatie om met een vergelijking over auto’s af te komen. Die klimaatjongeren hebben nog niet eens hun rijbewijs. Sommige willen er niet eens een. Stel je voor: gevangen zitten op je fiets of in het openbaar vervoer, elke dag opnieuw. Dat moet verschrikkelijk zijn.

Wel, ons openbaar vervoer en onze fietswegen zijn net niet verschrikkelijk. Dat het beter kan, bewijzen enkele van onze buurlanden. Uiteraard kunnen we niet alles tegelijk verbeteren. Maar alles tegelijk laten verrotten zal ons nog dieper doen zinken in het moeras van eindeloze files en uitlaatgassen. Waar blijft die klimaatambitie? Een bloem, wat gras dat nog groen is, een boom, het zicht op de zee. Nee hoor, de mooie dromen van de klimaatjongeren zijn helemaal niet nieuw.

Hun actiemiddelen zijn dat misschien wel. Spijbelen deden wij vroeger om even aan een lastige toets te ontsnappen of omdat we echt geen zin hadden om naar die saaie proffen te luisteren.

Jongeren die zich zorgen maken over hun toekomst, over onze gezamelijke toekomst. Wetenschappers die hen daarin gelijk geven. Wetenschappers die ons immers al meer dan veertig jaar waarschuwen dat we met onze planeet niet eender wat kunnen doen.

Wanneer gaan we naar hen luisteren? Wanneer gaan we inzien dat ons leven beter kan worden, wanneer we meer met minder doen.
Niet meer werken met minder geld, wel meer levenskwaliteit met minder verspilling.

Als u dat radicaal vindt, hou u dan maar vast aan de takken van de laatste Vlaamse bomen.

Een aantal van die jongeren zijn vatbaar voor radicalisering. Daar is dat woord weer, dat we ook gebruikten voor Syriëgangers en voor jonge aanhangers van het Vlaams Belang.

Het valt me op dat die golven van radicalisering gevoed worden door campagnes via sociale media. Het Vlaams Belang en I.S. hebben er miljoenen voor over. Extinction Rebellion groeit ook erg sterk in die online campagnes. Vindt u dat wel heel erg kort door de bocht om het V.B., I.S. en X.R. met elkaar te vergelijken? Hun doelen liggen ver uit elkaar. Hun motivatie vinden ze in verschillende deelgebieden van onze samenleving. Toch ontwikkelen ze een taal en een wervingsmethode die hier en daar gelijkenissen vertoont. Het V.B. en X.R. zullen argumenteren dat ze nog nooit iemand de keel oversneden. I.S. zal zeggen dat ze de westerse kolonialisten uit hun regio willen verdrijven. Alledrie zullen ze schreeuwen dat ze strijden voor het behoud van wat hun dierbaar is. Alledrie verleiden ze jongeren om voor de utopie van hun idealen te ijveren en daarbij radicale tot extreme actiemiddelen te hanteren.

Ik mag hier op het linkse medium van De Wereld Morgen schrijven dat Extinction Rebellion, opgericht in 2018, jongeren radicaliseert en polariseert. Professor milieukunde Pieter Leroy schreef dat in De Standaard ook al. Hij maakte niet de vergelijking met Vlaams Belang en I.S.

Onze generatie vindt dat we radicalisering moeten bestrijden, er zeker niet aan toegeven, want dan is het hek van de dam. Professoren mogen de oorzaken van radicalisering onderzoeken. Politici nemen daar de tijd niet voor. Want als ze dat doen, dan zouden ze eventueel moeten erkennen dat zij meewerkten aan polarisering.

Ik roep niemand op om te radicaliseren. Het is voor niets een oplossing. Je overtuigt daarmee enkel gelijkgestemden. Misschien vindt je het fijn om in je eigen club lekker stoer en geradicaliseerd te zijn.

Ik vind het dapperder en waardevoller om te luisteren en mogelijke samenwerkingen te zien. Echte samenwerkingen, geen wurgcontracten. Dit is vooral een oproep aan de Vlaamse ministers om naar alle jongeren te luisteren en hun bezorgdheden niet te bestrijden met loze uitspraken en strafstudies.

Want het zijn wij, de generatie van dertigers, veertigers en vijftigers, die blijven door rood rijden telkens wanneer wetenschappers ons waarschuwen.

#luisterendoe