foto: Jonas Vincken
Nieuws, Samenleving, Feminisme, Man -

Portret van Remco

Remco Van Hauwermeiren (°1988) is historicus. Zijn masterproef ‘The Ogaden war: Somali women’s roles and the psychological ramifications.’ werd bekroond met de Johanna Naberprijs voor het beste eindwerk in gendergeschiedenis in België en Nederland.

donderdag 7 maart 2013 14:36
Spread the love

Noem jij jezelf een feminist? En waarom?

Ik moet eerlijk bekennen dat ik mezelf vaak uit als feminist om mijn gesprekspartners wat uit te dagen. Enerzijds wil ik mensen met een eerder eng, klassiek beeld over feminisme aan het denken zetten. De vraag ‘Hoezo, een man als feminist?’ wordt dan een opstapje om uit te leggen wat ik versta onder feminisme. Anderzijds noem ik mijzelf feminist omdat ik weet dat ik daarmee vaak op radicale, feministische tenen trap. Ik wil graag benadrukken dat het belangrijk is dat feminisme ook door mannen ondersteund wordt. De feministische beweging hoeft heus niet getrokken te worden door mannen maar als je écht iets wil veranderen moet er wel een breed maatschappelijk draagvlak voor feminisme gecreëerd worden.  

Is dat iets wat je al lang doet, jezelf als feminist outen?

Nee, dat is eigenlijk een vrij recente evolutie. Sinds mijn masterjaar geschiedenis, een jaar of twee dus. Ik was mij als student wel altijd zeer bewust van het feit dat heel wat facetten in de geschiedschrijving onderbelicht blijven. Ik wou mijn thesis dan ook absoluut toespitsen op ondergerepresenteerde groepen en gebieden. Dat werden dan vrouwen en Afrika. Pas tijdens het schrijven kwam ik echt in aanraking met feminisme door veel te lezen, keuzevakken over gender te volgen… En telkens als een feministisch project beschreven werd dacht ik ‘Ja! Daar ga ik eigenlijk helemaal mee akkoord!’

Kijk, wanneer je ongelijkheid in de samenleving onderzoekt, dan blijven heel wat mensen hangen bij de –vaak moeilijk te bestrijden- symptomen: hebzucht, een gebrek aan kennis of empathie. Als je verder wil gaan moet je analyseren hoe onze maatschappij gestructureerd is, moet je nadenken over vastgeroeste machtsverhoudingen die voortdurend nieuwe vormen aannemen. Feminisme brengt daarin voor mij een hele duidelijke en praktisch werkbare analyse: It’s the patriarchy, stupid!

Mocht ik nu tegen je zeggen ‘Maar Remco, hoezo een man als feminist”? Welke uitleg geef je me dan?

Ik geef meestal een redelijk ruime basisdefinitie: feminisme is een beweging die als doel heeft gelijkheid tussen mannen en vrouwen te bewerkstelligen in onze maatschappij. Met zo’n brede definitie kan iedereen die pleit voor een verbetering van de huidige situatie, zichzelf feminist noemen. Maar feminisme gaat ook een stuk dieper dan dat: het is een heel kritische manier om onze maatschappij en onze persoonlijke situatie te benaderen. Dat feminisme tot op zo’n diep persoonlijk niveau gaat, vind ik er net zo straf aan. Tegelijkertijd wordt feminisme hierdoor ook als als lastig, beangstigend zelfs, ervaren door heel wat mensen. Als je feminisme écht toepast, dan worden al je persoonlijke relaties voortdurend bevraagd. Niet alleen die met je partner maar ook die met je familie, je vrienden, je collega’s. En wie wil er al die persoonlijke relaties nu voortdurend met een kritische loep bekijken? Zoiets is niet gemakkelijk en daar word je als feminist eigenlijk toe verplicht.

Waarom vind je feminisme dan nodig in je persoonlijk leven?

Voor mij persoonlijk is feminisme belangrijk omdat ik moeite heb met het dominante manbeeld. Ik voel me helemaal niet aangetrokken tot het lichtjes machistische streven naar het bezitten van van alles en nog wat, inclusief vrouwen. Misschien ook omdat ik altijd ben opgegroeid tussen vrouwen en nooit bijster veel verschillen heb opgemerkt; niet tussen mannen en vrouwen onderling, noch in de manier waarop ik met mannen en vrouwen omga. Toen ik ouder werd, rees plots de verwachting dat ik mij als man op een andere manier zou gedragen ten opzichte van vrouwen. Als je weigert daaraan mee te doen, blijf je afgeschilderd worden als jongensachtig. Ik hoop dat er andere manieren zijn om mijn mannelijkheid te uiten en ik denk dat feminisme mij daarbij kan helpen. De lange traditie die feminisme heeft met het ondersteunen van niet-genderstereotiep gedrag is een legitimatie voor mijn eigen ‘afwijkend’ mannelijk gedrag. Anderzijds merk ik dat feminisme ook ergens een rol speelt in de keuze voor mijn partner en vriendinnen. Ik wil echt geen brave meisjes die op alles wat ik zeg maar jaknikken. Al zijn er vandaag de dag gelukkig niet zo heel veel vrouwen meer die dat doen (lacht). Toch merk ik dat die verwachting nog wel leeft, zeker wat jonge vrouwen betreft. Nee, ik wil iemand die minstens even koppig is als ik en die, als ik iets doms of ongevoeligs zeg, mij daar luid en duidelijk op wijst.

En waarom is feminisme dan nodig op een breder, maatschappelijk vlak?

Omdat onze maatschappij, ons economisch systeem, volledig op ongelijkheid gestoeld is! Feminisme is voor mij een van de meest duidelijke theorieën én praktijken om met ongelijkheid om te gaan. Door een op het eerste gezicht heel eenvoudige vraag te stellen ‘Hoe zit het met meer dan 50% van onze wereldbevolking?’ worden zoveel vormen van ongelijkheid zichtbaar. Vrouwen vind je immers terug in alle economische, sociale en culturele lagen van de maatschappij. Zij zijn vaak de kanaries in de koolmijn waaraan je zeer snel kunt aflezen hoe goed het gaat met de sociale gelijkheid. Het is belangrijk om ongelijkheden tussen mannen en vrouwen te bekijken in relatie tot andere ongelijkheden. Patriarchale structuren zijn voor mij sterk verbonden met andere economische en politieke structuren die ongelijkheid in de hand werken. Zolang er een patriarchaat bestaat zal er op geen enkel vlak echte gelijkheid zijn.

In de toekomst, wat zou jij nog graag doen met feminisme?

Als ik gewoon carte blanche krijg dan zou ik heel graag verder werken rond gemilitariseerde vrouwen in de Hoorn van Afrika. Deels vanuit het idee dat mijn werk iets zou kunnen betekenen voor Somalische vrouwen maar ook omdat het voorbeeld van gemilitariseerde vrouwen voor West-Europeanen een spiegel kan zijn. Het benadrukt de specifieke manieren waarop wij nadenken over migratie, over seksualiteit en over de rol van man en vrouw. Gewapende vrouwen zijn een vrij onbekend fenomeen in de hedendaagse Westerse maatschappij. Als ik zou kunnen tonen hoe vrouwen op bepaalde plekken in het centrum van een militair-politiek conflict staan, kan dat niet alleen iets betekenen voor de Hoorn van Afrika maar ook voor de vastgelopen dominante Westerse manieren van denken.

Je krijgt nogmaals carte blanche. Waar zie jij in de toekomst feminisme dan graag naartoe evolueren?

Oh, ik zou willen dat feminisme evolueert naar meer eenheid, meer slagkracht. Nu is feminisme verdeeld over zoveel verschillende definities, meningen en organisaties. Dat is zeer goed voor de kritische reflectie maar het leidt ook tot verdeling. Je kunt geen maatschappelijk kwesties aan de kaak stellen vanuit verdeeldheid, dat gaat gewoon niet. Versplintering verzwakt de claim van elke sociale beweging. Er moet meer coördinatie komen om er voor te zorgen dat feminisme geen marginaal element blijft dat gemakkelijk opzij geschoven kan worden.

Is het net niet een van de sterke punten van het feminisme dat er niet voor een uniform model gepleit wordt maar dat diversiteit centraal staat?

Ik zeg ook niet dat er uniformiteit moet zijn, maar wel vereniging. Een structuur die eenheid brengt naar buiten toe en goed communiceert. Daarvoor hoef  je echt niet allemaal dezelfde doelen na te streven maar je moet wel strategische allianties durven aangaan, ook tussen middenveld, activisme en universiteit. Een duidelijk feministisch verhaal hoeft niet simplistisch of populistisch te zijn maar het moet wel een bepaalde slagkracht hebben. Als je echte verandering wil, geloof ik dat je een pragmatisch blok moet kunnen vormen.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!