We ervaren allemaal dagelijks in het professionele leven,
in de buurt of bij de familie, of tijdens onze hobbyactiviteiten, dat alles
beter kan. Natuurlijk focussen we daartoe op risico’s en hopen we te
voorzien en te remediëren. Om ons blijvend te motiveren is het belangrijk om
onze kerntaak en om de meerwaarden positief in te schatten. Daarmee vermijden
we cynisme of het afhaken op termijn.

Vernieuwend zijn en blijven is nauw verbonden met de manier
waarop de eigen motivatie en kwaliteit, of deze van de organisatie worden
onderbouwd. Iedereen die een huis bouwt weet dat de verschillende bouwbedrijven
zelf nauwkeurige kwaliteitsnormen hanteren, maar soms weinig respect tonen voor
het werk van hun collega’s op dezelfde werf. Indien dit beperkt blijft tot onzorgvuldigheid
of een te gerichte focus op het eigen resultaat, is dit geen onoverkomelijk
probleem. Het wordt pas problematisch indien dit gebrek aan respect een eigen
leven gaat leiden en kan uitgroeien tot een strategie die de eigen kwaliteiten
op de achtergrond manoeuveren.

Eigen aan een vijandbeeld is dat de kracht van de
ontwikkelde activiteit niet langer in haar omgeving wordt gesitueerd, maar wordt
gemeten aan de gebreken waarvoor men niet kan verantwoordelijk gesteld worden.
Op termijn bouw je daarmee de eigen kwaliteitsnormen af en dus ook de geloofwaardigheid van het eigen product op
de markt. Je loopt dus het risico om minder producten te verkopen, zou je
denken …

Nu weten we ook allemaal dat imago en merchandising met de
dag in belangrijkheid groeien. In heel wat sectoren koop je (lees: betaal je)
vandaag geen product meer, maar kies je voor een levensstijl die je zelfbeeld
kan versterken. Als het over ingewikkelde of hoogtechnologische producten gaat
is deze verpakking moeilijker hanteerbaar en de klant minder vatbaar voor
verkooptrucjes. Zo hopen we toch.

De meest complexe sector in dit verband lijkt wel het werken
aan beleidsvisie voor de samenleving zelf: in een maatschappij van belangen focussen
op ontwikkeling. De complexiteit is dermate dat je bijna gedwongen wordt om op
enkele items te focussen en om te trachten die in de publieke opinie te agenderen. Er
is echter zoiets als een ijzeren wet die stelt dat vijandbeelden makkelijker
toegang krijgen tot de verbeelding van het doelpubliek. Eenvoudiger dan visie
op de toekomst en de manier waarop je op eigen kracht wil bijdragen aan de
realisatie van je programma. Het is niet onmogelijk om een goed electoraal
resultaat te behalen waarbij uitgewerkte en herhaalde vijandsbeelden de eigen
visie ondersteunen, maar indien je bij de eindmeet gedwongen wordt externe samenwerking
te zoeken om het programma concreet te realiseren, kan dit wel knap lastig
worden. Het resultaat zal immers afhangen van de sterkte van alle beschikbare partners.

Het beste criterium om te meten in welke mate vijandbeelden
hebben bijgedragen tot het eigen resultaat is de herkomst van de nieuwe klanten
te achterhalen. Komen zij van concurrenten die met een sterk product op de
markt staan, of wordt het marktaandeel overwegend uitgebreid door klanten die
in onvrede leven over de levensvatbaarheid en daadkracht van hun vorige keuze?