Vandaag is het één jaar geleden dat Mehdi om het leven kwam. De familie organiseert een wake op de plaats van het delict. Voor de ouders is het de eerste keer dat ze terugkeren naar de plaats waar hun zoon stierf. De beweging #justicepourmehdi is al 365 dagen oud en voert al even lang een strijd om de precieze omstandigheden te achterhalen. Terwijl de familie probeert het rouwproces af te sluiten, voelen zij zich verplicht om wakes te organiseren. Vorig jaar hielden ze ook een mars.

Het collectief probeert al 365 dagen te onderzoeken wat er juist gebeurd is. Zij zijn ook de stem van de nabestaanden. Een belangrijke stem. Want er is nog steeds geen duidelijkheid over de juiste omstandigheden waarin een jonge Brusselse ket met veelbelovende toekomstperspectieven brutaal omver werd gereden door een politiewagen die onderweg was voor een interventie.

Dat is bijzonder cynisch. In het kader van het beschermen van burgers, verloor een andere burger, die er niets mee te maken had, zijn leven. Eén leven voor een ander. De politiemensen die achter het stuur zaten kregen, volgens de woordvoerder van de politie, ook klappen. Deze waren in hun geval mentaal. Maar laten we even stilstaan bij de grootste slachtoffers. Zij die tot op heden geen enkele rechtvaardigheid hebben gekend.

Disproportioneel politiegeweld

Mehdi stierf tijdens een interventie waar hij niets mee te maken had. De politie was niet op zoek naar hem, maar hij liep in de weg. Letterlijk dan. En toch kan je deze case klasseren onder disproportioneel politiegeweld. De laatste tijd volg ik verschillende zaken van slachtoffers die gestorven zijn aan disproportioneel politiegeweld of tijdens interventies van de ordediensten. Wat ik uit die gesprekken met nabestaanden haal is dat politiegeweld niet altijd zwart/wit is. Wij kennen de voornaamste vertaling van dat soort geweld. En dat is het fysieke geweld tussen personen. Maar politiegeweld omvat meerdere dimensies en aspecten.

Wat mij vooral is bijgebleven uit die gesprekken is het feit dat bijna alle nabestaanden aangeven dat het pijnlijkste aspect het gebrek aan communicatie was. Elk van die families kan momenteel het rouwproces niet afsluiten omdat ze gewoon geen enkele excuses hebben gekregen. De stad Brussel heeft nog altijd niet persoonlijk zijn medeleven overgebracht aan de familie van Mehdi. Dat is een basis van communicatie die gewoon ontbrak. Ook de slachtofferhulp die aangeboden wordt vanuit de politie hielp het pijnproces van de familie niet. Bij de familie van Mehdi was het de pers die hen op de hoogte bracht van het overlijden van hun jongste zoon.

Kan je je inbeelden dat je dochter van 11 ’s morgens de deur opent voor een meute journalisten, gevolgd door agenten van de recherche in burger die haar de vraag stellen of haar broer gestorven is in een ongeval met een politiewagen? Ze werd ook aangemaand om snel een foto te zoeken van haar broer zodat de politie hem kon identificeren.

Kan je je inbeelden dat je in volle rouwperiode plots de factuur van het ziekenhuis ontvangt?

Geen communicatie

De advocaten die de familie verdedigen geven aan dat er een gebrek is aan wil om te communiceren met de families. Dat is ook politiegeweld. Het is gewelddadig om mensen die net hun zoon verloren hebben af te sluiten van ieder communicatie. Om hen het recht te ontnemen om vragen te stellen. In het geval van de familie van Mehdi zou het net een grote stap in hun proces van healing zijn om gewoon onder vier ogen een gesprek te hebben met de ordediensten en de bevoegde overheden. Maar er was geen enkele wil om dat gesprek aan te gaan.

Men staat zelden stil bij het feit dat het leven van de nabestaanden volledig overhoop wordt gehaald door zo’n gebeuren. Vechten voor rechtvaardigheid is een duur proces. Naast het financiële aspect heb je ook het sociale aspect. Verschillende familieleden hebben hun levens on hold moeten zetten. Studies en huwelijken werden uitgesteld. Dit alles om voldoende draagvlak, maar vooral kracht te vinden om de strijd verder te zetten.

De solidariteit is groot, maar is zeker niet oneindig.

In september worden de politieke instellingen uit de zomerslaap gehaald. Hier in Brussel hebben ze besloten om op initiatief van Els Rochette van one.brussels hoorzittingen te organiseren over de relatie tussen de burgers en de politie. Begin oktober zullen die van start gaan onder de naam ‘thematische commissies’.

Een initiatief dat ik van harte aanmoedig. Want ik geloof oprecht dat er naast een doortastende justitie ook een politiek debat nodig is. Voor het eerst in de geschiedenis gaat het Brussels parlement getuigenissen horen van de verschillende partijen. Het parlement wil het debat aangaan. Een positief signaal, hopelijk nemen ze daar op federaal niveau een voorbeeld aan.

Mijn enthousiasme gaat gepaard met de nodige voorzichtigheid. Het lijkt me een ideaal moment om deze keer ook de stem van de slachtoffers formeel een plaats te geven. Om niet, zoals het nu altijd gaat, de ordediensten een megafoon te geven, maar om echt te luisteren naar de slachtoffers.

En deze keer niet alleen via woordvoerders van de gekende instituten. De nabestaanden en de collectieven die dagdagelijks met de familie in contact staan en die de legitimiteit hebben om het woordvoerderschap op te nemen, moeten ook centraal staan. De stem van de nabestaanden uitsluiten van deze hoorzitting zou bijdragen aan het lijden van de nabestaanden. Het zou een zoveelste vorm zijn van politiegeweld.

De wake gaat door donderdag 20 augustus om 21u30 aan de galerij Ravenstein, Cantersteenstraat in Brussel (vlakbij het Centraal station).