Kaczynski werd als president opgevolgd door Bronislaw Komorowski, de voorzitter van het Poolse parlement Sejm. Hij laat er geen twijfel over bestaan: “De Poolse staat moet en zal functioneren.”

Komorowski kondigde als eerste beleidsdaad een verandering aan van de reisvoorschriften voor het overheidspersoneel. Hij wil daarmee voorkomen dat zoveel kopstukken in één crash tegelijk om het leven kunnen komen. De details van het plan moeten wel nog worden uitgewerkt.

Het politieke leven in Polen moet hoe dan ook verder. Dat is te horen bij zowel interim-president Komorowski als premier Donald Tusk. Het is bij grondwet bepaald dat de parlementsvoorzitter de president opvolgt. Daarnaast is een interim-directeur voor de Poolse Nationale Bank aangeduid.

De partijvoorzitters gaan nu ook volop op zoek naar vervangers voor de omgekomen viceministers, staatssecretarissen en parlementaire topfunctionarissen. Tot slot moet een bijna volledig nieuwe legerleiding worden aangesteld.

Nieuwe presidentsverkiezingen

Volgens de grondwet moet de waarnemende president binnen de veertien dagen na het overlijden van de president een nieuwe verkiezingsdag aankondigen. De verkiezingen moeten binnen de zestig dagen na die aankondiging plaatsvinden. Komorowski is hier volop mee bezig.

Hij zal ook zelf verschijnen op de lijst van Burgerplatform als kandidaat. Dat is evenwel niet omdat hij nu zelf interim-staatshoofd is. Zijn burgerlijk-liberale partij Burgerplatform, ook de partij van premier Tusk, schoof hem eind maart al naar voren als kandidaat voor de verkiezingen die normaal dit najaar zouden plaatsvinden.

Komorowski zou het in de verkiezingen opgenomen hebben tegen Lech Kaczynski, die hoopte zichzelf te kunnen opvolgen. Opiniepeilingen wezen echter op een voorsprong voor de meer Europees gezinde Komorowski.

Of de vliegtuigcrash van afgelopen weekend hierin verandering zal brengen, valt nog af te wachten. De kans bestaat dat tweelingbroer Jaroslaw Kaczynski zich kandidaat zal stellen om zijn broer op te volgen. Jaroslaw is momenteel voorzitter van de conservatieve partij Recht en Rechtvaardigheid, waarvan ook zijn broer lid was.

Poolse gemeenschap in België geschokt

“De Poolse gemeenschap in België reageert, net als in Polen zelf, diep geschokt op de crash”, reageert Artur Flis van AntwerpiaPolska, een organisatie die de Poolse gemeenschap in Antwerpen wil verenigen. “Het gaat om de ergste ramp voor Polen sinds de Tweede Wereldoorlog.”

President Kaczynski was bij zijn verkiezing in 2005 heel erg populair. Maar die populariteit begon ook hier in België sterk af te nemen. Dat is volgens Artur Flis te wijten aan zijn heel conservatieve houding. “Maar Kaczynski was wel een man die veel belang hechtte aan waarden. Hij stond bekend als een heel eerlijke man die veel belang hechtte aan het gezin en aan rechtvaardigheid. Dat zorgde ervoor dat hij wel altijd veel respect bleef genieten.”

Zenders liggen plat

De Polen in België volgen het nieuws over hun land op de voet via de gemakkelijk te ontvangen Poolse televisiezenders. Die hebben al hun gewone uitzendingen onderbroken en geven continu beelden, nieuws en duiding over de crash. De bevolking wordt non-stop ingelicht over de situatie in het moederland.

Flis verwacht dat de politieke gevolgen van het plotse overlijden van de president beperkt zullen blijven. “Het was voor de crash al heel onwaarschijnlijk dat Kaczynski zou worden herverkozen. De peilingen wezen allemaal in de richting van de regeringspartij van premier Tusk. Er komt dus waarschijnlijk een meer Europees gezind beleid, maar dat zat er al aan te komen. Het enige verschil is dat het nu iets vroeger komt dan verwacht. Een aantal wetten zal nu makkelijker worden goedgekeurd, want de president blokkeerde veel.”

_________________________________________

Wie was Lech Kaczynski?

Lech Kaczynski was al sinds de jaren 1980 heel actief in de Poolse politieke wereld. Hij begon zijn carrière als adviseur van de vrije vakbond Solidarnosc. In 1988 werd hij verkozen in het Poolse parlement Sejm en in 2000 schopte hij het tot minister van Justitie.

Voordat Kaczynski in 2005 verkozen werd tot Pools president was hij burgemeester van Warschau (2002-2005). Tijdens dat ambt liet hij zich opmerken door betogingen van homoseksuelen voor gelijke rechten te verbieden. Kaczynski had een uiterst conservatief imago als politicus. Hij sprak zich uit tegen de invoering van de euro en een te nauwe samenwerking met de Europese Unie in het algemeen. Hij was tot slot ook voor de herinvoering van de doodstraf.