We
slagen er bijzonder goed in om de koopkracht te vrijwaren door
de inkomens uit arbeid behoorlijk te herverdelen, maar vermogens
blijven buiten schot. Het bericht dat 10 procent
van
de 500 rijkste Franse families in België gedomicilieerd is om aan
‘vermogensoptimalisatie’ te doen, maakt deze vaststelling alleen
maar concreter.

Arm
Vlaanderen?!

De
grote democratiseringsgolf van de afgelopen decennia heeft geleid tot
een breed uitgestrekte middenklasse. Een groep die niet onder de
noemer arm of rijk valt. Mensen die zich, al dan niet met steun van
thuis uit, financieel steeds uit de slag hebben weten trekken. Maar
het is ook een categorie die meer en meer voelt dat het leven duur
is. De (onder)grenzen van een klasse komen langzaam dichterbij. Veel
blijft er immers niet over om van te leven na aftrek van de huur of
de lening, de kinderopvang en de vaste rekeningen. Maar ook onze
materiële verlangens worden steeds groter. We willen almaar meer.
Wie niet de nieuwste smartphone op tafel kan leggen of niet mee is
met de laatste nieuwe rage, ervaart dat als frustrerend. Bovendien
maken de huidige naschoolse avondprogramma’s opgejaagd wild van het
modale gezin.

Het
is, met andere woorden, niet vanzelfsprekend om alles gefinancierd te
krijgen, laat staan gebolwerkt. Door de druk en het hoge tempo van
het leven verliezen we het bredere plaatje uit het oog. Het valt op
dat we steeds meer op onszelf terugplooien: ik moet die televisie ook
helemaal zélf betalen, ik woon tijdens onze verbouwingen toch óók
in een kleine studio en ik ontvang géén financiële tussenkomst
voor het kot van mijn zoon. We beschouwen onze eigen situatie als
norm en kijken niet verder dan onze eigen bankrekening.

Dat
die frustratie leidt tot een beeld met oogkleppen, is niet
onbegrijpelijk. Staan we er bij stil dat 10 procent van de Vlaamse kinderen
opgroeit in échte armoede? Dat volgens de armoedebarometer een kwart
van de Vlaamse kinderen in een huis woont met een gebrekkig comfort
bv. zonder sanitair, warm water of centrale verwarming? Beseffen we
voldoende dat het gros van onze middenklasse zich bij gratie van de
(herverdelende) samenleving “dik kan maken”?

Dat
de huidige regeringsmeerderheid ervoor kiest om forse besparingen
door te voeren die vooral de middenklasse treffen, zal velen van ons
niet alleen naar de armoedegrens jagen op het einde van de maand,
maar ons er helemaal overheen duwen. Iedereen moet zijn plaats
kennen, heet het dan, terwijl de grote vermogens ongemoeid blijven.
Het principe? Als je de rijken nog rijker maakt, wordt iedereen daar
beter van.

Besparingsdrang

Laten
we een ondergrens in onze samenleving varen, zodat we de rijken nog
meer kunnen geven? Gaan we, zoals in Duitsland en Zweden, eerst de
ongelijkheid fors laten toenemen voordat we beseffen dat we terug
moeten kneden aan een op solidariteit gedreven systeem?

Er
wordt niet voor niets massaal opgeroepen om binnenkort ‘hart boven
hard’ mee te stappen in een mars tegen een overdreven rechtse
besparingsdrang die iedere vorm van gemeenschappelijke groei fnuikt.
Verenigingen allerhande verzamelen in verschillende steden om tot een
alternatieve septemberverklaring te komen. Een die zich afzet tegen
de besparingsdrang die ervoor zal zorgen dat onze jongeren
levenslang achtervolgd zullen worden door een crisis waar ze geen
schuld aan treffen. Bovendien roepen ook de verenigde vakbonden op om
op 23 september samen op straat te komen in Brussel.

Armoede
is geen karaktergebrek

In
tegenstelling tot wat Margaret Thatcher verkondigde, is armoede geen
“karaktergebrek”. Integendeel: voor armoede zijn we met z’n
allen verantwoordelijk. Dat het huidige beleid de armoede in
Vlaanderen zal vergroten, zal vooral af te leiden zijn aan het
dalende aantal middenklassers. De democratiseringsgolf die de
middenklasse ooit verbreedde, moet het afleggen tegen een gerichte en
brutale besparingstsunami die alles tussen arm en rijk met zich
meesleurt.

Is
het trouwens niet opmerkelijk dat de Schotten uit angst voor een
herhaling van het thatcheriaanse besparingstrauma de
onafhankelijkheid overwegen, terwijl we in Vlaanderen nooit dichter
bij de onafhankelijkheid stonden dánkzij een starre besparingsdrift,
vanuit de idee dat we onze centen liever voor onszelf houden? Dat
heet “poennationalisme”.

Ongelijkheid

Als
basisvoorzieningen zoals openbaar vervoer, kinderopvang, gas en
elektriciteit, onderwijs en de zorgverzekering duurder worden en
bovendien belastingen verschoven worden naar consumptie, dan zal
enkel de hoogste middenklasse het nog even kunnen volhouden – samen
met de superrijken, natuurlijk. Maar ook zij zullen snel voelen dat
hun levensstandaard aangetast wordt en beseffen dat het systeem van
herverdeling er ook voor hen was.

Daarom
moeten we durven investeren in en kiezen voor welvaart die we samen
verzekeren. In de eerste plaats door rechtvaardige fiscaliteit
waarbij de lasten eerlijk verdeeld worden en bepaalde groepen in de
samenleving niet bevoordeeld worden. Daarnaast moeten we
hoogstaande, kwalitatieve en betaalbare basisvoorzieningen aanbieden:
zo mogen bijvoorbeeld kinderopvang, onderwijs en de zorgverzekering
niet duurder worden.

Waarom
blijven we trouwens vasthouden aan de idee dat inkomsten uit arbeid
belast mogen worden, maar dat dit niet het geval is voor inkomsten
die je verwerft zonder dat je er iets voor moet doen? In plaats van
eenzijdig te besparen en alles in te zetten op de investeringen van
de allerrijksten, moeten we naar een beleid dat de overheidsinkomsten
rechtvaardig maximaliseert en onze sociale zekerheid aanpast aan
noden van vandaag.

Dit opiniestuk vind je ook hier.