Geen transparantie

Van transparantie is op dit moment maar weinig sprake. 44 procent van het geld dat ontwikkelingslanden ontvangen voor ziektebestrijding is nu niet meer terug te vinden in de begroting van die landen. Dat betekent niet dat er daarom wordt gefraudeerd met het geld. Er wordt gewoon nergens opgetekend wanneer en waaraan het geld wordt besteed.

De onderzoekers van het Instituut voor Tropische Geneeskunde schreven hun commentaarstuk als reactie op een voorgaand artikel in The Lancet. Daarin wordt gesteld dat voor elke dollar die een ontwikkelingsland ontvangt voor medische hulp, het zijn eigen uitgaven voor gezondheidszorg doet dalen met gemiddeld 0,43 tot 1,14 dollar. 

Veralgemening

Maar de onderzoekers waarschuwen voor veralgemening. Het is volgens hen te eenvoudig om te stellen dat voor elke dollar die de donorlanden uitgeven, de ontwikkelingslanden een dollar minder uitgeven. Het is juist dat de eigen inbreng soms daalt wanneer de buitenlandse inbreng verhoogt, maar het gebeurt ook dat de eigen inbreng verhoogt ten gevolge van een verhoogde buitenlandse inbreng. Die onderlinge verschillen gaan verloren wanneer enkel naar de gemiddeldes wordt gekeken.

Een onderzoek in 15 landen naar de geldstromen wees nogmaals uit dat elk geval apart dient bekeken te worden. Landen kunnen geld verschuiven uit hun gezondheidsbudget naar andere posten na het ontvangen van hulpgeld. Anderen zetten geld opzij voor het geval dat de wisselvallige buitenlandse steun opnieuw wegvalt. Nog een andere manier is om het geld uit te smeren over een langere periode om kortstondige pieken in het aanbod aan gezondheidszorg voor de bevolking te vermijden. 

Te wisselvallig

In het commentaarstuk geven de onderzoekers de kritiek dat de huidige internationale hulp te wisselvallig is. Daardoor daalt ook haar efficiëntie. En dat terwijl het anders kan. Het Global Fund to fight AIDS, Tuberculosis and Malaria toont aan dat een hele reeks aparte programma’s kunnen worden samengebracht tot één stabiele en voorspelbare hulpbron.

De auteurs pleiten er dan ook voor om het mandaat van dat fonds uit te breiden tot alle basisgezondheidszorg. Zo zou een soort van wereldwijde sociale zekerheid ontstaan waaraan ieder land bijdraagt volgens zijn mogelijkheden en ontvangt volgens zijn noden. Ontvangende landen moeten dan alvast niet meer met geld gaan schuiven om onvoorspelbare liefdadigheid aan te passen aan hun noden.