Wat ziet u twee jaar na het Klimaatakkoord (COP21 van december 2015) van Parijs als de belangrijkste thema’s in de strijd tegen de klimaatverandering?

“De voorbije twee jaar zagen we nog meer opvallende technologische veranderingen in de productie, opslag en transport van energie, met name een verdere prijsdaling van hernieuwbare energie. In opkomende economieën, waaronder China en India, is er heel wat gaande. Die landen verkrijgen nu een centrale positie in de wereldeconomie en tonen aan dat een sterke en inclusieve groei en de transitie naar een schone economie hand in hand gaan. Ook steden nemen de leiding. De transitie naar een groene economie en de bezorgdheid om luchtvervuiling leidden er tot meer aantrekkelijke en productieve werkplekken.”

“De politieke ontwikkelingen in Washington DC hebben de inspanningen elders in de wereld niet kunnen vertragen. Integendeel: de aankondiging dat Donald Trump de VS wil terugtrekken uit het Klimaatakkoord van Parijs lijkt andere landen juist vastberadener te maken, net als veel Amerikaanse staten en steden.”

In die strijd is de CO2-prijs een centraal thema geworden. Kunt u uitleggen waarom?

“Het is cruciaal dat markten een signaal geven over de echte kosten als ze economische actie op een positieve manier willen sturen, en grondstoffen op een efficiënte manier willen toewijzen. Dat impliceert dat de prijs van goederen en diensten hun volledige economische kosten moet weergeven, inclusief de kosten die ze op anderen afwentelen door de schade die ze toebrengen.”

“Als fossiele brandstoffen een prijs krijgen die hun echte kost reflecteert, kunnen markten beter functioneren. De kosten van de klimaatverandering zijn potentieel enorm en de berekening van de sociale kosten van CO2 moet rekening houden met de impact over de hele wereld, ook voor toekomstige generaties. Zij kunnen immers geruïneerd worden door ons gebrek aan inspanningen.”

In uw meest recente rapport, in mei 2017, voert u aan dat die CO2-prijs in 2020 tussen 40 tot 80 dollar moet liggen en in 2020 tussen 50 en 100 dollar. Hoe komt u tot die cijfers?

“De Hoge Commissie voor Koolstofprijzen, waar ik samen met professor Joseph Stiglitz voorzitter van was, werd in november 2016 samengeroepen op de Klimaatconferentie COP23 in Marrakesh. Die commissie had als taak te onderzoeken welke rol een CO2-prijs kan spelen in het behalen van de doelstellingen van Parijs. De commissie stelde vast dat die prijzen, samen met andere stimuli en beleidsmaatregelen, de beste manier zijn om die doelstellingen te halen.”

“Deze prijzen zijn gebaseerd op ons onderzoek van de industrie, beleidservaringen en wetenschappelijk onderzoek. We hielden rekening met het effect dat ze kunnen hebben op de beslissingen van bedrijven. De commissie erkende dat de meest aangewezen CO2-prijs kan variëren tussen de verschillende landen. In armere landen bijvoorbeeld kan de CO2-prijs lager zijn dan wat we voor stellen, bijvoorbeeld omdat andere klimaatingrepen goedkoper kunnen zijn en de ethische aspecten complexer zijn.”

Het idee van een CO2-taks vertaalt zich vandaag voornamelijk in belasting of in een emissiehandel. Waarom bent u voorstander van een CO2-belasting?

“Er zijn voor beide systemen goede argumenten. Emissiehandel laat toe een welbepaalde vermindering van de uitstoot op te leggen, maar laat de CO2-prijs moeilijker vastleggen. Een belasting laat dat wel toe maar maakt de precieze vermindering van de uitstoot dan weer onzeker. In sommige gevallen moeten de beleidsmakers ook rekening houden met het verschil in perceptie tussen een belasting en een op de markt gebaseerd systeem bij gezinnen en bedrijven.”

“Een explicite CO2-prijs kan complementair zijn met schaduwingrepen in de publieke sector en een interne prijszetting in bedrijven. Er moet overigens ook rekening gehouden worden met subsidies voor fossiele brandstoffen, omdat ze eigenlijk het equivalent zijn van een negatieve CO2-taks.”

85 procent van de emissies is nu nog vrij van CO2-taks. Hoe valt dat te verklaren? Waarom duurt het zo lang om een belasting op de uitstoot van CO2 te implementeren?

“De commissie erkent dat 85 procent van de globale CO2-uitstoot momenteel nog niet belast wordt, en dat voor de overige 15 porcent driekwart een CO2-prijs kreeg die minder dan 10 dollar bedraagt. Het bereik van de CO2-taks groeit, maar het is niet het enige beleid waar we over moeten nadenken.”

“Veel landen hebben al wetgeving en kijken vooruit, bijvoorbeeld om auto’s op fossiele brandstoffen uit te faseren. Naarmate landen hun ambitie opschroeven en in overeenstemming brengen met het Klimaatakkoord van Parijs, zullen we ook zien dat er steeds meer CO2-prijssystemen in werking treden.”

Setting the right price for carbon: five questions for economist Nicholas Stern

Lezing Nicholas Stern (1’09”):