“Ja maar, hennepkleding en andere henneptoepassingen zijn zo duur! Is dat dan niet wat elitair?”

Hennepproducten behoren voorlopig nog tot een nichemarkt en dan zijn de prijzen doorgaans hoger dan de massaproductie die vervangen dient te worden: katoenteelt die 25 procent van alle insecticiden in de wereld opeist, soja die overzee natuur en hele bevolkingsgroepen vernietigt, nylon op basis van opdrogende petroleumbronnen, etc.

De broek en de zee

Waarom van broek veranderen, als die duurder is dan een exemplaar uit synthetische stof? Er zijn vele redenen op te sommen. Mag ik nog een argument aanreiken?

Na de Stille en Atlantische Oceaan heeft nu ook West-Europa een plasticprobleem op zee. In plaats van een gigantische ‘plasticsoep’ beginnen onderzoekers nu te spreken van een ‘plasticbouillon‘ in de Noordzee.

Het begint allemaal in de badkamer en in de wasmachine. Fijne textielvezeltjes van je fleecetrui of nylondeeltjes van mijn broek: elke wasbeurt maakt dat er honderden plasticdeeltjes van het textiel loslaten. Via de afvoer van de wasmachine belanden ze in het riool.

“In de afvalwaterzuiveringsinstallatie worden veel plasticdeeltjes tijdens de zuivering in het slib weggevangen, maar we tellen minstens twintig plasticdeeltjes per liter water in het effluent dat daarna op het oppervlaktewater wordt geloosd”, zeggen ecotoxicologen Hether Leslie en hoogleraar Dick Vethaak van het Instituut voor Milieuvraagstukken aan de Universiteit Amsterdam.

Goedkoper

Volgens een schatting van de Engelse wetenschapper Mark Browne komen per wasbeurt 1.900 microplasticdeeltjes per kledingstuk los. Textieldeeltjes, maar volgens de onderzoekers ook kleine plasticdeeltjes (zogeheten ‘scrubs‘) in cosmetica, handzeep, douchegels en tandpasta.

“Deze deeltjes worden pas sinds vijf jaar toegevoegd en geven een reinigend effect aan huid en tanden. De toegevoegde plasticdeeltjes zijn goedkoper dan zand- of kleideeltjes of gemalen kokosvezels. De cosmetica-industrie heeft kennelijk niet nagedacht over de milieugevolgen.”

‘Goedkoper’: waar hebben we dat nog gehoord? Gangbare landbouw is goedkoper dan biologische, nylon goedkoper dan hennep, Braziliaanse soja goedkoper dan Europese eiwitten en ga zo maar verder. Goedkoper, omdat niet àlle kosten worden doorgerekend.

Bouillon

De onderzoekers spreken van een ‘plasticbouillon’ in plaats van een ‘plasticsoep’, omdat de synthetische textielvezels en cosmeticadeeltjes niet zichtbaar zijn. Deze microvervuiling komt boven op de grote brokken macroplastic die aangevoerd worden, vermoedelijk via alle grote waterwegen van Europa.

“Het gaat om slijtage aan verpakkingen, schoenzolen, fiets- en autobanden, kunststof bouwmaterialen”, aldus het vakblad H2O. Volgens een schatting van de UNEP, het milieuprogramma van de VN, zouden zo wereldwijd dagelijks acht miljoen grotere stuks plastic in de zeeën belanden.

De onderzoekers wijzen op de bedreiging die de verbrokkeling van grote stukken plastic afval en de micro plasticbouillon in de Noordzee kan gaan vormen. Aan de plasticdeeltjes kunnen zich allerhande slecht afbreekbare microverontreinigingen hechten, zoals residu’s van landbouwgif en vlamvertragers.

Plankton en micro-organismen gebruiken dit plastic als substraat, waardoor het spul wegzakt in de diepte en voedsel vormt voor mosselen, krabben, kreeftjes en vissen. Ook de al lang verboden PCB’s van Monsanto komen uiteindelijk nog in zee terecht en kunnen zo in de voedselketen opduiken. Anno 1999 werd er in ons land veel heisa gemaakt over de dioxine-PCB-crisis. Tot op heden blijft het oorverdovend stil over de mogelijke aanwezigheid van PCB’s in vis.

Vogels en mensen eten mosselen, krabben, kreeftjes en vissen. Zouden we toch niet onze nylonbroek inruilen voor een hennepexemplaar? Of wachten we nog op de peak oil? De petroleumvoorraad is nu eenmaal eindig. Hennep is een alternatief.

Luc Vankrunkelsven

Luc Vankrunkelsven is medewerker bij Wervel vzw.