54 politici. Met
zo veel zijn ze. De nieuwe fase in het onderzoek naar het corruptieschandaal
rond miljarden-fraude met aanbestedingen binnen het deels staatsgeleide oliebedrijf
Petrobras heeft geleid tot de aankondiging van openbaar aanklager Rodrigo Janot
dat hij onderzoeken wenst te openen naar de rol van 54 politici, onder wie een
groot aantal die normaal gezien zouden genieten van parlementaire
onschendbaarheid.  

Janot heeft aan
het Hooggerechtshof gevraagd om de immuniteitsregel op te heffen zodat hij
onder anderen senator Renan Calheiros, President van het Congres, en Eduardo
Cunha, hoofd van de Kamer der Volksvertegenwoordigers (de Braziliaanse
tegenhanger van Siegfried Bracke), kan ondervragen. De twee zijn politieke zwaargewichten
binnen de Partido dos Trabalhadores, de regeringspartij van President Dilma
Rousseff, herverkozen eind 2014. Rousseff zelf wordt niet onder verdenking
gesteld, ondanks haar positie als voorzitter van de raad van bestuur van Petrobras
tussen 2003 en 2007. Voormalig president Fernando Collor
de Mello werd in 1992 wel al eens afgezet na een impeachment procedure omwille van een ander corruptieschandaal.  

Federale
procureurs hebben te kennen gegeven dat het onderzoek naar deze 54 politici
waarschijnlijk nog maar de aanzet zal zijn voor een dieper onderzoek naar wat
geclassificeerd kan worden als een endemische cultuur van corruptie binnen het
politieke establishment, over de partij grenzen heen. Op dit moment zou het gaan
over ten minste $800 miljoen in flagrante fraude, door middel van overdreven
contracten aan aannemers. 

Experten maken op
dit moment gewag dat het onderzoek het Braziliaanse Congres nog verder riskeert
te paralyseren net nu Dilma Rousseff er een nieuw fiscaal akkoord probeerde
door te duwen die de dreigende economische recessie zou moeten af wenden. De
voorzitters van beide kamers zijn voor Rousseff namelijk cruciale bondgenoten
om hervormingen van het belastingstelsel door te voeren, en traditioneel afwijkende
meningen in het gareel te houden. Bovendien zijn Gleisi Hoffman en Antonio
Palocci, twee voormalige kabinetschefs van Roussef, en Edison Lobau, haar
voormalige minister van Energie op de lijst van te onderzoeken politici terechtgekomen, wat haar eigen geloofwaardig toch schijnt te beïnvloeden. 

Ondanks de
mogelijks destabiliserende effecten op de algehele Braziliaanse economie, met
Petrobras als grootste beursgenoteerde bedrijf in Latijns-Amerika, vallen er
toch optimistische stemmen te horen. B. De Neto, cineast in São Paulo en
economist, wijst op het belang van het schandaal. “Wat de Braziliaanse
bevolking al lang vermoedde”, zegt hij, “komt nu eindelijk aan het licht. Het idee dat vroeger
regeerde dat mensen in posities van macht in Brazilië onaantastbaar waren
bestaat niet meer”. 

De Partido dos
Trabalhadores of Werkliedenpartij gaf in een persbericht zonder zweem van
sarcasme aan dat ze trots waren om in de recente geschiedenis steeds
regeringen te hebben geleid die zonder weerga de corruptie hebben bestreden. De
vraag is of het schandaal, dat zonder twijfel het vertrouwen in de instituties
diep heeft geschonden, nog geminimaliseerd of ‘ge-spinned’ kan worden.  

Petrobras
ondertussen ziet af, met onder andere aankondigingen in de voorbije weken dat
investering stopgezet zullen worden en activa verkocht. De motor van de Braziliaanse economische
groei sputtert, en zou wel eens definitief kunnen stilvallen.