De artsen van de openbare ziekenhuizen in Peru zijn al meer dan anderhalve maand aan het staken, de verpleegkundigen van de sociale zekerheid ook al ruim een halve maand. Deze keer gaat het niet enkel om een hoger loon, maar ook om het redden en versterken van de openbare gezondheidszorg, dus krijgen ze de steun van de vakbondskoepel CGTP en van FOS-partner Foro Salud.

De zoveelste doktersstaking in Peru (of Zuid-Amerika) is niet echt nieuws. Al duurt het nu wel erg lang en gaat het er bijzonder hevig aan toe. Meerdere dokters gingen in hongerstaking en ze dreigen zelfs massaal ontslag te nemen. Tijdens enkele betogingen kwam het tot hevige botsingen met de oproerpolitie, met meerdere gewonden tot gevolg. Toen de artsen aan de poort van een ziekenhuis gratis consultaties wilden verstrekken, werden hun tenten met geweld afgebroken door de politie. 

De artsen verwijten de regering eerdere afspraken over loonsverhoging niet na te leven, maar hun eisenpakket hamert deze keer ook sterk op openbare, kwaliteitsvolle, integrale en gratis gezondheidszorg voor iedereen, tegen de privatisering en mercantilisering van de sector. In het extreem neoliberale Peru besteedt de overheid immers steeds meer dienstverlening uit aan de privésector, niet enkel infrastructuur of onderhoud, maar ook de zorgverstrekking zelf.

Dit kan misschien een efficiënte oplossing lijken, maar het probleem is dat de overheid hierbij erg weinig kwaliteitscontrole uitvoert bij die privéhospitalen, en hen woekerwinsten laat boeken door allerlei beperkingen op de zorgverlening. Dit treft vooral (oudere) patiënten met een medisch verleden, en voor allerlei zorgen worden extra kosten aangerekend. In Peru is slechts 30% van de bevolking (zij die een formele job hebben) aangesloten bij de sociale zekerheid. De ruime meerderheid moet in de onderbemande en slecht uitgeruste openbare ziekenhuizen terecht.

Opvallend is dat de staking zowel de volle steun krijgt van het Colegio Médico del Perú, zeg maar de lokale Orde van Geneesheren (met links-progressieve leiding), als van de linkse vakbondskoepel CGTP (FOS steunt hun federaties Agro-industrie en Huishoudwerk). Ze komen allebei op voor een sterke openbare gezondheidszorg. Beiden klagen ook de corruptie en verduistering van fondsen aan die met de ongecontroleerde uitbesteding aan de privésector gepaard gaan.

PATIËNTEN

De patiënten zijn natuurlijk de belangrijkste slachtoffers van deze aanslepende staking, want meer dan 2 miljoen consultaties gingen verloren en ruim 80.000 operaties werden uitgesteld. Enkel de spoeddiensten draaien. Het ministerie van Gezondheidszorg beschuldigt de artsen er via betaalde advertenties in de media van dat ze de volksgezondheid ernstig in gevaar te brengen. De overheid beweert wel bereid te zijn tot dialoog, maar met haar halsstarrige houding en dreigementen van ontslag lijkt elke onderhandelde oplossing momenteel onmogelijk.

Veel organisaties van patiënten en gezondheidspromotoren beseffen wel degelijk dat de belangrijkste schuld bij de overheid ligt, die haar plicht niet nakomt om de dokters genoeg te betalen en in menswaardige omstandigheden te laten werken (velen raakten bv. met tuberculose besmet). De strijd tegen de privatisering wordt nu door veel ideologisch verschillende en vaak zelfs vijandige kampen gevoerd. 

Ook de verpleegkundigen van de sociale zekerheid tonen zich bijzonder strijdlustig met hun stakingen, betogingen en wegblokkades, die ook tot meerdere gewonden leidden. Bij hen staan er zelfs helemaal geen looneisen op hun lijstje, ze vragen enkel de aanwerving van meer verpleegkundigen en de bescherming van hun medische bevoegdheden, opdat die niet door ander niet-opgeleide werkkrachten worden overgenomen.

VEILIGHEID EN GEZONDHEID OP HET WERK

Alsof de gezondheid in Peru hiermee nog niet genoeg op de helling staat, maakte de regering onlangs ook bekend dat ze de Wet voor Veiligheid en Gezondheid op het Werk zal versoepelen, vooral de boetes en celstraffen bij zware overtredingen. Die wet zou immers veel te streng zijn en (buitenlandse) investeerders afschrikken. Nu de economische groei wat afzwakt (nog altijd 4 à 5%), moet de sociale bescherming naar omlaag, waar hebben we dat verhaal nog gehoord ?

De wet was een belangrijke overwinning van de CGTP, na jarenlange druk van vooral de bouw- en mijnbouwsector, met intensieve steun van FOS en ABVV. In beide sectoren vallen er elk jaar tientallen doden te betreuren, omdat de werkgevers niet de nodige (bij wet vastgelegde) veiligheidsmaatregelen treffen en de arbeid(st)ers vaak oververmoeid zijn na zware shiften van 12 uur. Bedrijfsleiders en managers waren uiteraard niet gelukkig dat ze bij overtreding van de wet in de cel konden vliegen, en willen dit nu terugschroeven.

Deze zorgwekkende afbraak (op diverse vlakken) van de sociale bescherming in Peru toont nogmaals aan dat FOS de juiste keuze maakte door haar strijdthema’s Waardig Werk en Recht op Gezondheid te bundelen in één programma, en hierbij zowel vakbondsfederaties als organisaties uit de gezondheidssector te steunen en nauwer bij elkaar te brengen, in een gemeenschappelijke strijd om de sociale bescherming te redden en verder uit te bouwen. 

Felix De Witte