De overwinning was nipt (52 procent tegen 48 procent) en absoluut geen evidentie. Humala stond en staat tegenover een zeer sterk en georganiseerd tegenkamp. De tegenkandidaat was Keiko Fujimori, dochter van een voormalig president. Zij kon rekenen op de steun van de grootgrondbezitters, de grote ondernemers, de massamedia en de hogere rangen van het leger en van de kerk.

Zij voerden een vuile en smerige anticommunistische mediacampagne tegen Omala. Ze schrokken er ook niet voor terug de bevolking af te dreigen: huiseigenaars zouden hun woning kwijt spelen, het land zou economisch ten onder gaan, en meer van dat fraais. Ze probeerden de kiezers ook af te kopen door allerhande cadeautjes uit te delen.

Humala, 48 jaar, voormalig legerofficier met indiaanse roots, moest het stellen met weinig middelen en kan ook niet rekenen op een stevige partij. Hij kreeg wel de steun van de linkerzijde, o.a. van de communistische partij.

Electoraal moest hij het voornamelijk hebben van de armen van het land, en dat zijn er nogal wat. Tussen 1990 en 2000 voerde president Fujimori een zeer hard neoliberaal beleid. De man zit nu in de cel zit wegens corruptie en moord op politieke tegenstanders. Zijn opvolgers zetten dat beleid voort.

De gevolgen laten zich raden. De rijkdom is bijzonder ongelijk verdeeld, zelfs naar Latijns-Amerikaanse normen. De tien procent rijksten bezitten 40 procent van alle rijkdom. De werkende bevolking verdient gezamenlijk slechts 22 procent van het bnp, terwijl dat voor Chili 45 procent is en voor Brazilië 40 procent.[1] Meer dan de helft van de bevolking is arm, 13 procent is zelfs ondervoed.[2]

Humala won de verkiezingen met een gematigd programma ten voordele van de minst bedeelden. Hij wil het minimumsalaris verhogen en iedereen voorzien van elektriciteit, drinkbaar water en riolering. In navolging van zijn collega’s in Venezuela, Bolivia en Ecuador wil hij dat financieren met hogere belastingen op de winsten van de mijnontginning. De economische elite voelt de bui al hangen. De dag na zijn overwinning kelderde de beurs met 12 procent.

Een tweede en belangrijk onderdeel van zijn programma is het streven naar een betere integratie in Latijns-Amerika. De laatste veertig jaar volgde Peru een zeer slaafse koers van de VS. Zo was Peru het eerste land van de regio om de onwettige regering van Honduras na de staatsgreep te erkennen.

Met Humala verliezen de VS een belangrijke bondgenoot. Ze kunnen nu enkel nog rekenen op Chili en Colombia, en dan nog. Peru zal aansluiting vinden bij de groep linkse of centrum-linkse regeringen, die hoe langer hoe meer een onafhankelijke koers varen t.a.v. de VS. Het is een belangrijke streep door de rekening van Washington.

Die zal alles in het werk stellen om hem stokken in de wielen te steken en zal daarbij ongetwijfeld kunnen rekenen op de steun van de oligarchie van Peru. De presidenten van Venezuela, Bolvia en Ecuador hadden een voor een af te rekenen met een staatsgreep en/of serieuze destabilisatiepogingen.

Humala staat dus voor geen gemakkelijke opgave en zal gezien de krachtsverhoudingen geleidelijk moeten te werk gaan. Maar zijn verkiezingsoverwinning is een belangrijke stap voor de verbetering van het lot van de armen, voor de versterking van de linkerzijde en voor de ontvoogding van de Latijns-Amerikaanse volkeren t.a.v. de VS.

Noten:

[1] Ugarteche O., ‘El triunfo de Humala y el nuevo horzionte’, http://www.vientosur.info/articulosweb/noticia/index.php?x=4032; UNDP, Human Development Report 2010, Washington 2010, p. 161-2.

[2] Marrero J., ‘Perú: elecciones presidenciales en una hora crucial’, http://www.cubadebate.cu/opinion/2011/05/04/peru-elecciones-presidenciales-en-una-hora-crucial/. In Latijns-Amerika is gemiddeld 8% ondervoed, FAO, The State of Food Insecurity in the World 2009, Rome 2009, p. 49.