Versmissen stelde een model op waaruit blijkt dat wantrouwen tussen onderhandelaars er voor zorgt dat ze tegen de pers uit de biecht klappen over discrete toegevingen aan de onderhandelingstafel. Ze willen de toegevingen van een andere onderhandelaar bekend maken, om alzo diens onderhandelingspositie te ondermijnen.

Correlatie

Versmissen onderzocht de Belgische federale verkiezingen van 1999, 2003, 2007 en 2010 op basis van krantenartikels uit De Standaard en De Morgen. Door een inhoudsanalyse toonde hij een sterke correlatie  van wel 0,97 (een correlatiecoëfficiënt varieert van -1 tot +1 waarbij een correlatie van 0,97 een wel bijzonder sterke samenhang uitdrukt) aan tussen journalistieke verwijzingen naar perslekken en de lengte van regeringsonderhandelingen.

Versmissen: “Het is nog niet duidelijk of perslekken de oorzaak zijn van lange onderhandelingen, of dat lange onderhandelingen de oorzaak zijn van perslekken. Het model gaat daar ook niet van uit. We moeten immers rekening houden met een achterliggende variabele en dat is het al dan niet bestaan van vertrouwen tussen onderhandelaars.”

Impasse

Wat wel zeker is, zegt Versmissen, is dat vertrouwen er voor zorgt dat onderhandelaars toegevingen durven doen aan de onderhandelingstafel. Ze weten van elkaar dat deze toegevingen aan de onderhandelingstafel blijven en niet naar de buitenwereld bekend gemaakt worden. Het uitblijven van perslekken zorgt voor dit vertrouwen. Als een onderhandelaar echter naar de pers lekt, dan vermindert het vertrouwen. Als het vertrouwen verder afkalft, dan durft een onderhandelaar geen toegevingen meer doen en kan men ook niet tot een akkoord komen. Zo ontstaat een politieke impasse.

Nederland

Op deze basis stelde Versmissen zijn model op. “Aan de hand van het model kunnen we ook andere verkiezingen bekijken. In Nederland duurde het ook een hele tijd voor er een regering gevormd werd. Misschien was hier hetzelfde mechanisme aan het werk? En ook de Belgische onderhandelingen blijven interessant. De formateursnota van Di Rupo lekte al uit in De Tijd, de dag voor dat Di Rupo deze aan Albert II zou voorstellen. Het al dan niet lekken van toegevingen aan de onderhandelingstafel, belooft volgens mij ook in deze nieuwe fase van de onderhandelingen een belangrijke rol te spelen. Als er tussen de onderhandelaars geen vertrouwen ontstaat, kunnen de onderhandelingen nog lang doorgaan.”

Jef Versmissen (°1971) voerde zijn onderzoek uit als masterproef voor de opleiding Politieke Communicatie.