Wat als anderen op jouw grond doen wat zij willen? Dan woon je waarschijnlijk in Haspengouw.

Een hectare is 100 x 100m. Als je deze oppervlakte vol fruitbomen plant, Dan hou je een plantafstand van ongeveer 3,5m tussen de rijen en 1,5m tussen de bomen aan. Je maakt 2 wendakkers van 6 meter (om te draaien met de tractor en van de ene rij de andere in te rijden) en je blijft 3 meter van de rand af met de rijen. Je plant dan 1680 bomen op je perceel. Dat kan beter! Perenbomen kunnen gemakkelijk in haagvorm gehouden worden. Je plant dan op een halve meter van de grens helemaal rond het perceel een rij perenbomen. 264 bomen of meer dan 4% meer bomen! Nuttige besteding van de schaarse Vlaamse grond! 

Er zijn echter enkele problemen: fruitkwekers doen heel wat bespuitingen om hun bomen en het fruit gezond te houden. De nevel die zij spuiten wordt aangedreven met lucht. De smalle haagbomen in de rand vangen maar een klein deel van deze nevel op. De rest gaat door de bomen, tot meters ver op het buurperceel…Dat heet dan drift. Onder de bomen voorziet de fruitteler een strook onbegroeide grond. Dat bereikt hij door regelmatig een chemische onkruidbestrijding toe te passen. En ook nu weer kan hij de sproeistoffen niet laten stoppen op zijn eigen perceel. Hij spuit dus lustig het gewas van zijn buurman dood.

De techniek van de perenhaag in de rand was in Haspengouw heel algemeen. Niemand dacht er bij na. 22 jaar geleden plantte ik, in de school waar ik les geef, de eerste fruitbomen. En ja, ik plantte ook een rij peren in de rand. Al snel ondervond ik de nadelen. Het was niet mogelijk om de bomen te bespuiten zonder de auto’s op straat mee te spuiten. Bij de buren spoot ik tot tegen de zijgevel van het huis… Hoe deden anderen dat? Op dezelfde manier, maar mogelijk met minder scrupules.

De techniek heeft de fruittelers nooit fatsoenlijke machines kunnen bezorgen om drift op te vangen. Jaren geleden testte ik een tunnelsproeier uit. In de tunnel werden verloren sproeistoffen terug opgevangen. Het systeem werkte heel goed. De constructeur heeft het kapitaal om de machines in productie te brengen echter nooit kunnen samen brengen. Hij heeft het systeem dan maar verkocht aan een andere firma, en daar ligt het in de kast.

Vooraanstaande telers hebben al jaren de fruithagen vervangen door streekeigen hagen van elzen en haagbeuken. (Op school werd de rij bomen aan de straat vervangen door een gemengde haag. En zelf verliet ik de fruitteelt.) Maar veel telers zijn niet vooraanstaand. Kilometers perenhagen blijven staan en worden zelfs nog bij geplant. Allerhande lastenboeken voorzien in hun regels een goed nabuurschap, maar het is dode letter. De druk om de perenhaag te behouden is in Haspengouw heel hoog. De stijl is die van “iedereen doet het, dus mag het”.

Wat doet de politiek? Iedereen kijkt naar iedereen, en er gebeurt niets. Ondanks burenruzies, rechtsprocedures, klagende bespoten toeristische- en andere fietsers, gevlekte auto’s, dode beken, … laat iedereen betijen, in de hoop dat het probleem zichzelf oplost. Sint-Truiden legt een gasboete op aan mensen die zieke kersenbomen laten staan (little cherryvirus) maar de perenhagen zijn blijkbaar geen probleem. Fruittelers hebben het moeilijk en de hagen vertegenwoordigen meerdere procenten van hun inkomen. De perenhagen zijn een voornamelijk Haspengouws fenomeen. De Vlaamse- en Nationale politiek is niet geïnteresseerd om wetgeving te maken, of bestaande wetgeving te laten toepassen. Ik maak me geen illusies, groene thema’s staan enkel goed bij verkiezingen. Zelfs dooddoeners als “perenhagen zijn er altijd geweest” en “iedereen heeft toch peren in de rand” worden in Haspengouw opgevoerd. In andere streken moeten fruittelers een ganse aanplanting uittrekken omdat ze niet kunnen voorkomen dat hun sproeistoffen in een naburige wijk terecht komen.

Het is ongehoord dat, gemeenten, die tot de properste van het land behoren, dit onzichtbare vuil zomaar laten slingeren zonder ook maar het minste initiatief te nemen. De perenhagen vertegenwoordigen een kapitaal dat te recupereren is. Perenbomen zijn immers te verplanten. Er zou een campagne kunnen worden gevoerd om, betaald, of uitgevoerd door de gemeente, de bomen met machines uit te graven en er nieuwe percelen mee te beplanten. Gans de streek zou er wel bij varen.