De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Pedofilie in de komkommertijd

dinsdag 11 september 2012 10:56
Spread the love

‘We moeten ophouden met pedofielen te demoniseren’, las ik in De Standaard van 23 juni. Een paar weken later startte De Morgen een reportagereeks over pedofilie met de titel ‘Naar het hart van het kwaad’.  Over een pedofiel die als ‘monster’ werd opgevoerd. Dat vraagt om een kritische lectuur.

De reportage van DM was heel lang: gespreid over zes dagen, meestal een dubbele pagina per dag. De reporter, Bjorn Maeckelbergh, reisde naar Brazilië in de voetsporen van Marc. V. ‘De Morgen zocht én vond de slachtoffers van de pedofiel uit Asse in de Braziliaanse jungle.’ Wat DM van het vinden van die slachtoffers verwacht, wordt niet meegedeeld. De doelstelling van de reportage is volstrekt onduidelijk. (1)

Ter herinnering: Marc V., die vroeger al enkele veroordelingen wegens seksuele contacten met minderjarigen opliep, zit momenteel in de gevangenis terwijl een onderzoek naar hem bezig is. Op een computer van hem zouden tien miljoen items kinderporno zijn aangetroffen. De politie begon zich onlangs opnieuw voor hem te interesseren omdat het Braziliaanse gerecht zijn uitlevering vraagt omwille van seksueel misbruik. ‘Acht misbruikte jongens, overwegend straatkinderen, dienden een klacht in tegen V’, volgens De Morgen van 4 april. (2)

Straatkinderen die een klacht indienen? Dat is niet wat je van straatkinderen verwacht, zelfs niet van andere kinderen. Daar moet een instantie of een organisatie aan te pas gekomen zijn die die kinderen daartoe aangezet heeft en die dat begeleid heeft. Maar daarover wordt niets vermeld.

Weerzinwekkend

Terug naar de computer van Marc V. Tien miljoen plaatjes en videootjes? Iemand die die bij elkaar brengt, heeft vermoedelijk een psychisch probleem en zal wel therapeutische bijstand nodig hebben. Wat er precies op die computer staat, weet alleen Marc V. zelf, degenen die hij dat materiaal misschien heeft getoond of doorgegeven, en de politiemensen die zich met de zaak bezighouden. Maar dit informatievacuüm wordt in de media opgevuld door de verbeelding te prikkelen.

De woordvoerster van het Brusselse parket, Geneviève Seressia,  zei volgens Het laatste nieuws van 4 april: ‘Er zijn tien miljoen bestanden met kinderporno gevonden, zowel foto’s als videobeelden (…) Sommige beelden dateren van de jaren 80, andere zijn later gemaakt. Op een aantal opnames is V. zelf te zien. De politiemensen die de beelden geanalyseerd hebben, waren zwaar onder de indruk van wat ze gezien hebben.’ (3)

Waarom precies de speurders zwaar onder de indruk waren is niet duidelijk, maar in een ‘standpunt’ in De Morgen van dezelfde dag, onder de titel ‘Weerzinwekkend’, wordt dat door Steven Samyn ingevuld: ‘Terwijl in Nederland het proces tegen pedofiel Robert M. loopt, barst bij ons de zaak rond Marc V. los. Een kinderverkrachter bij wie miljoenen bestanden met de meest gruwelijke verkrachtingsbeelden werden aangetroffen. De foto’s zijn zo weerzinwekkend dat zelfs doorgewinterde speurders die dag in dag uit met zedenzaken worden geconfronteerd, in shock waren na het zien van de beelden.’

Heeft Samyn die beelden dan toch gezien? Heeft hij inside-informatie gekregen van de speurders? Hoezo gruwelijk? Is dat beeldmateriaal sadistisch van aard? Welk niveau van sadisme moeten we ons daarbij voorstellen? En hoezo ‘de meest gruwelijke beelden’? Wat wil Samyn suggereren?

De creatie van een monster

Marc V. is goed op weg om het ‘monster’ te worden dat hij genoemd wordt in de eerste aflevering van de reportageserie. Na een lange zoektocht heeft de journalist van DM het adres van zijn eerste slachtoffer gevonden. De serie belooft dat DM ‘de slachtoffers’ van Mark V. gevonden heeft (dat zijn ze allemaal), maar elders ‘slachtoffers’ (dat zijn er een paar). In feite gaat het maar om één enkel slachtoffer. Maar is dat wel een slachtoffer?

De journalist praat met de moeder terwijl de betrokken jongen nog niet thuis is en laat haar de zaken uitleggen:  ‘ “Ik herinner me nog goed hoe het allemaal begon”, zegt Aurilene. “Denis was dertien jaar. Op een dag stormde hij hier binnen met 80 reals (bijna 35 euro, BJM). Ik vroeg waar hij dat geld vandaan had. Veel loste hij niet. Denis zei dat hij dat geld verdiend had met werken. (…)” ‘

Later komt Denis met nog meer geld thuis, zo’n 50 euro. De moeder: ‘ “Ik vond het niet normaal dat Denis thuiskwam met al dat geld”, zegt ze. “Mijn zoon van dertien verdiende meer dan ik! Terwijl ik nochtans hard werk in een hotel. Ik heb bij Denis aangedrongen om de waarheid te vertellen. Ik smeekte hem te zeggen hoe hij dat geld écht had verdiend. Een moeder weet wanneer haar zoon liegt. Het kwam er beetje bij beetje uit. Eerst begon hij over foto’s nemen. Uiteindelijk kwam het hele verhaal: dat de vreemdeling hem 80 reais had betaald om te poseren in zijn ondergoed. En als hij zijn onderbroek uittrok, kreeg hij meer: 120 reais.” ‘

‘Denis vertelde zijn moeder ook dat Marc V. hem en een vriendje had betast. “Denis zegt dat hij de gringo onmiddellijk heeft gezegd dat hij daarmee moest stoppen. Of dat hij het anders aan zijn papa en mama zou vertellen.” Aurilene vecht tegen de tranen. Meerdere keren wrijft ze met de rug van haar hand over haar ogen. Maar uiteindelijk begint ze toch ingehouden te wenen. “Sorry”, zegt ze.’

De moordlustige moeders

De moeder stapte met deze informatie naar een gemeentelijke instantie. Er bleken nog meer klachten te zijn: ‘In een mum van tijd manifesteerden zich nog vijf andere slachtoffers met hun ouders.’ Dat leidde uiteindelijk tot de arrestatie van Marc V.

De moeders zagen hem ook even: ‘Aurilene zag de Vlaamse pedofiel daags na zijn aanhouding in het politiebureau van Soure. “Ik wandelde het bureau binnen en hij zat daar”, wijst ze naar een plek, zo’n drie meter verder. “Hij zat op een stoel, met zijn benen gekruist. Zijn gezicht vergeet ik nooit. Hij grijnsde naar mij en de andere moeders. Hij lachte ons gewoon vierkant uit. De politie heeft enkele moeders moeten tegenhouden. Of ze hadden hem vermoord.” ’ (Is het waar dat Marc V. de moeders uitlachte? Waarom dan wel? Wat hadden ze daarvoor gedaan? De journalist is niet geïnteresseerd in de juiste toedracht en informeert er niet naar.)

Op dat moment van het gesprek tussen de journalist en de moeder van het slachtoffer komt dat slachtoffer zelf binnen. De journalist stelt de jongen geen enkele vraag, maar noteert alleen het commentaar van de moeder:  ‘ “Denis praat er nooit meer over. Na de feiten heeft hij psychologische hulp gekregen. Hij is toen ook vrij snel gaan werken in de bouw. Ondanks alles doet hij het goed. Zoals u kunt zien hebben we het niet breed. Desondanks hebben mijn man en ik altijd geprobeerd om onze drie kinderen een goed leven te geven.  Maar toen kwam dat monster…” ‘

Daarmee eindigt de eerste aflevering van de megareportage, waarin eigenlijk maar een kwartpagina over het onderwerp gaat, namelijk ‘de slachtoffers’. Na ruim 9000 km reizen om die te vinden, stelt de journalist geen enkele vraag aan de jongen, praat niet met zijn vader, gaat niet op zoek naar de andere jongens die bij de zaak betrokken waren, praat niet met hun ouders. Hij stelt ook niet de wezenlijke vragen om dit raadselachtige verhaal te verduidelijken.  Wat was er mis met de foto’s? Waren die pornografisch? Strijdig met de Braziliaanse wetgeving? En vooral waarom noemt de moeder Marc V. een monster? Waarom lijkt haar wereld ingestort door de ontmoeting van haar zoon met Marc V.?

Eén zaak is meteen duidelijk: Marc V. is te gul geweest met zijn geld. Dit verhaal doet me meteen denken aan wat ik ooit las over de schoenpoetsertjes in Istanboel. Die kregen van de toeristen zo veel fooi, dat ze meer verdienden dan hun ouders. Fijn, zou je denken, maar dat was het niet: de sociale structuur van het gezin werd erdoor ontwricht, de ouders werden gemarginaliseerd of geridiculiseerd in hun rol van kostwinners. Dat is blijkbaar ook het probleem van Aurilene: ‘ “Mijn zoon van dertien verdiende meer dan ik! Terwijl ik nochtans hard werk in een hotel.” ’

Het enige slachtoffer dat DM presenteert, voelt zich helemaal geen slachtoffer: de jonge Denis was best tevreden met het geld dat hij gekregen had voor de naaktfoto’s. Hij had er geen probleem mee, behalve het probleem dat zijn moeder ervan zou maken. Ook van de seksuele avances, waar hij volgens zijn zeggen niet was op ingegaan, maakte hij blijkbaar geen probleem. Waarom moest hij dan psychologische hulp krijgen? Wie gaf die psychologische hulp en wat hield die in?

En was het niet de moeder die psychologische hulp moest krijgen? Zij barst – zes jaar na de feiten – nog in tranen uit als ze erover vertelt. Zij is duidelijk het ware slachtoffer in dit verhaal. Maar het slachtoffer waarvan?

Een massa vragen die ik niet kan oplossen door alleen maar de reportage te lezen. Er is wat achtergrondinformatie bij nodig om de zaken duidelijker te krijgen.

Braziliaanse seksualiteit

In 1991 publiceerde de Amerikaanse antropoloog Richard Parker zijn befaamde studie over de seksualiteit in Brazilië, die inmiddels een klassieker van het vak is. (5) Aan de hand van interviews ging hij na hoe de Braziliaanse seksualiteit in elkaar zit. Een basiskenmerk daarvan is dat jongens en meisjes heel verschillend opgevoed worden. Jongens moeten macho’s worden, d.w.z. altijd uit zijn op het veroveren van vrouwen en ze moeten zich gedragen met een assertiviteit die gauw agressieve vormen aanneemt. Maar meisjes worden seksueel onwetend gehouden en leren terughoudend te zijn op seksueel gebied: als ze hun maagdelijkheid kwijt zijn, welke man zal dan nog met hen willen trouwen?

De vrouwen vallen dus uiteen in twee categorieën: de fatsoenlijke en de sletten. Mannen werken doorlopend aan het doen verliezen van de maagdelijkheid van zoveel mogelijk vrouwen, die daardoor als huwelijkspartner ongeschikt worden.

De macho-opvoeding begint al vroeg: ‘Toen ik misschien een jaar of zes oud was, zei mijn vader als we in een groep mannen zaten: “Die daar moet je neuken… dat is een vrouw… je moet vrouwen neuken… hun kut neuken… je moet ze je laten afzuigen… je moet ze in haar kont neuken!” En de anderen vielen in… Ze gaven les. “Eerst haar bh uitdoen.” “En als je aan haar tepel zuigt, dan neem je haar hand en legt die op je piemel.” “Maar je moet eerst een stijve hebben, om te tonen dat je een macho bent.” (p.68)

De theorielessen kunnen worden gevolgd door de praktijk in een bordeel:
‘José: Het was mijn vader die mij voor de eerste keer naar een bordeel bracht.
RP: Hoe oud was je toen, ongeveer?
José: Elf jaar en drie maanden. Hij nam me mee naar Três Rios. (…)’

De vader heeft voor zijn zoon een prostituee uitgezocht: ‘Het was papa die haar gekozen had omdat ze zeiden dat zij ‘hot’ was in het bordeel. Zij was degene van wie de kut in brand stond. Dus daar ging ik naar toe. Maar toen we thuiskwamen zei ik stomweg dat we in Três Rios geweest waren. En mijn moeder begon mij uit te vragen, ze wilde er meer van weten… En ik zei: ‘Och nee, ik ben nergens geweest.’ Maar het was al te laat hé. Dus toen mijn vader thuiskwam, zei hij: “Jaja, ik heb hem meegenomen naar het hoerenkot…” Enzovoort enzovoort. “Hij moet leren een man te zijn!” En mijn moeder zei: “Je bent gek… Je had je zoon een ziekte kunnen doen oplopen.” ’ (p.71)

De ouders van de jongen ruziën over de zaak, maar dat belet de vader niet zijn zoon nog een keer of twee, drie mee te nemen naar het bordeel. Vanaf de leeftijd van twaalf of dertien gaat hij er met oudere vrienden zelf naar toe.

Tot het leren van seks behoort ook het gemeenschappelijk masturberen van jongens, soms ook wederzijds, en ook wel anale seks, of orale:  ‘Mijn oudere neven begonnen mij sacanagem [seks] te leren door mij hun lul te laten afzuigen. Ze zeiden me dat je om een man te zijn moest afzuigen en moest ‘geven’ (dar). De eerste keer  dat mijn neef, Cênio, zijn lul in mijn mond stak, stierf ik haast van walging. Maar ik ging op zoek naar een jongen die jonger was dan ik en deed hetzelfde, ik zei hem dat hij om een man te zijn mijn lul moest afzuigen.” ’ (p. 143)

Homofobie

Hier stuiten we op een hachelijke kwestie. Want bij al deze seksuele activiteit tussen jongens moet je bedenken dat homoseksualiteit niet echt wordt goedgekeurd. Als onderdeel van het machogedrag kan homoseksueel gedrag wel – zolang je als man maar zelf penetreert – maar de passieve partner is een mietje, en wie in dat gedrag blijft steken wordt een sociale outcast: ‘Hij heeft veel kans minstens gedeeltelijk te worden uitgesloten, vindt alleen maar werk in heel marginale sectoren van de arbeidsmarkt of in banen die traditioneel voorbehouden zijn aan vrouwen. (…) hij blijft een gevaarlijke en storende anomalie…’ (p. 52) Begrijpelijk dus dat de jongen in het citaat zo snel mogelijk een jongere zoekt om die op zijn beurt oraal te penetreren, en zo zijn eigen mannelijkheid te redden.

Parkers beschrijving van het seksuele systeem in Brazilië is gebaseerd op een vrij lokaal onderzoek in de jaren tachtig van de vorige eeuw, en je kan je afvragen of het algemeen geldig is en of er sindsdien veranderingen zijn opgetreden. Maar het laat in elk geval toe het bizarre verslag van de reporter van De Morgen anders te lezen.

Als je het verhaal bekijkt vanuit Parkers beschrijving van de Braziliaanse seksualiteit, verbaast het helemaal niet dat Denis bereid is zich naakt te laten fotograferen en zich weliswaar niet wil laten betasten (als dat waar is, en geen leugentje om zijn moeder tegemoet te komen), maar zich ook niet als slachtoffer gedraagt. Tegen de achtergrond van de seksuele praktijken die Parker beschrijft, is dat allemaal nogal banaal en niet iets om van wakker te liggen.

Maar even begrijpelijk is de heftige reactie van de moeder (en de andere moeders), die vermoedelijk een heel andere visie op seks heeft meegekregen dan het manvolk. Het is heel erg jammer dat de journalist van DM niet met de vader van Denis (en de vaders van de andere jongens) gesproken heeft, want dat had vermoedelijk een andere visie onthuld.

Achter de reactie van de moeder schuilt allicht de schrik dat haar zoon een mietje is of wordt. Dat zou verklaren waarom zij zegt: ‘Hij is toen ook vrij snel gaan werken in de bouw. Ondanks alles doet hij het goed.’ Echt mannenwerk! 

Is de kortstondige arrestatie van Marc V. in Brazilië zes jaar geleden het gevolg van de homofobie van de moordlustige moeders van Soure?

(Wordt vervolgd. Zie ook: https://www.dewereldmorgen.be/blogs/eric-hulsens/2012/07/01/dwangmatig-zoenen en https://www.dewereldmorgen.be/artikels/2010/04/26/pedofilie-een-moderne-uitvinding)

(1) Het artikel uit de Standaard: Kathleen Vereecken, ‘We moeten ophouden met pedofielen te demoniseren. Erika Frans van Sensoa over pedofilie, naïviteit en repressie’, de Standaard 23 juni 2012. De stukken van Bjorn Maeckelbergh verschenen als ‘onderzoeksreeks’ onder de reekstitel ‘Naar het hart van het kwaad’ in de bijlage ZENO, van 14 juli tot en met 20 juli.

(2) Bjorn Maeckelbergh, ‘Verpleger misbruikt tientallen jongens’, De Morgen 4 april 2012. http://www.demorgen.be/dm/nl/989/Binnenland/article/detail/1418513/2012/04/04/Verpleger-misbruikt-tientallen-jongens.dhtml

(3) ‘Verpleger Marc V. maakte minstens 23 slachtoffers’, Het Laatste Nieuws, ‘ april 2012 http://www.hln.be/hln/nl/957/Binnenland/article/detail/1418736/2012/04/04/Verpleger-Marc-V-maakte-minstens-23-slachtoffers.dhtml

(4) Steven Samyn, ‘Weerzinwekkend’, De Morgen 4 april 2012 http://www.demorgen.be/dm/nl/2462/Standpunt/article/detail/1418500/2012/04/04/Weerzinwekkend.dhtml

(5) Richard G. Parker, Bodies, Pleasures and Passions, Sexual Culture in Contemporary Brazil, Nashville, Vanderbilt University Press, 2009 (tweede druk)

take down
the paywall
steun ons nu!