De Block: “We vragen mensen om een paar euro meer te betalen voor een geneesmiddel dat overgeconsumeerd wordt. Daartegenover staat dat we, dankzij onder meer het geld dat zo vrijkomt, kankerpatiënten nu immuuntherapie kunnen aanbieden die hen anders 100.000 euro per jaar zou kosten. Je moet het bredere plaatje bekijken.”

Dat zei de woordvoerder ook tegen ons toen we de vijf duizend protestkaartjes tegen de prijsverhogingen van De Block zijn gaan afgeven op haar kabinet. “Doordat de patiënten nu een paar euro meer betalen kunnen we voor honderden patiënten het geneesmiddel tegen hepatitis C terugbetalen”, zei ze. Ik antwoordde haar dat door het kiwimodel toe te passen op die geneesmiddelen ze zelfs voor duizenden patiënten het geneesmiddel tegen hepatitis C zou kunnen terugbetalen. Maar er is veel meer …

Waarom zijn die geneesmiddelen zo duur?

In haar ‘Toekomstpact met de farmaceutische industrie’ pocht de minister ermee dat ze voor patiënten met leverinsufficiëntie in klasse twee het geneesmiddel Sofosbuvir (Sovaldi) een innovatief geneesmiddel voor genezing van hepatitis C zal gaan terugbetalen. Het kost 14.500 euro voor één doosje met 28 pillen. Je moet een hepatitis C patiënt gedurende 3 à 6 maanden behandelen om het virus uit te roeien. Kostprijs voor één patiënt: 45.000 à 90.000 euro! Terwijl een team in Liverpool heeft berekend dat de kostprijs voor de productie van een driemaandelijkse behandeling met Sofosbuvir 100 euro bedraagt!!!

In India maken generische producenten onder licensie Sofosbuvir aan een prijs van 300 euro voor drie maanden behandeling. Waarom doet De Block daar niets aan? Maar waarom vraagt Gilead, de producent en patenthouder van Sofosbuvir, zo’n extreem hoge prijzen?

Dokters van de Wereld heeft het uitgezocht. Ze voeren nu samen met Testaankoop en het nationale intermutualistisch agentschap een campagne voor transparantie in die prijszetting. Ze zijn ook een petitiecampagne gestart. Je kan via de website van Testaankoop de petitie mee ondertekenen.

Ze hebben ook vanuit Médecins du Monde in Frankrijk een proces ingespannen tegen de huidige patenthouder Gilead bij het Europsees octrooi-bureau omdat Sofosbuvir het resultaat is van jarenlang onderzoekswerk door tientallen universiteiten en overheidsinstituten wereldwijd die gefinancierd werden door gemeenschapsgelden en omdat Gilead uiteindelijk weinig heeft bijgedragen tot dit onderzoek. Gilead ontwikkelde bijvoorbeeld het eindproduct Sofosbuvir niet zelf. Dat deed Pharmasset, een kleiner farmabedrijf in New Jersey.

Begin 2015 maakten Amerikaanse senatoren op basis van bedrijfsdocumenten bekend dat Pharmasset 62,4 miljoen dollar in de ontwikkeling van Solvaldi investeerde, en van plan was het voor 36.000 dollar op de markt te brengen. In 2011 kocht Gilead het bedrijf voor 11 miljard dollar, een aankoop die het bedrijf geen windeieren lijkt te leggen. In de eerste negen maanden bracht Sovaldi al 8,6 miljard dollar op.

Waarom vraagt Gilead zulke exorbitante prijs, 14500 euro voor 28 pilletjes? Gilead gaat niet uit van de onderzoekskost en productiekost met daarbovenop een billijke winstmarge. Gilead vraagt, zoals alle farmabedrijven, wat de patiënt of de ziekteverzekering bereid is te betalen om iemand met leverinsufficiëntie, een gevolg van chronische hepatitis C besmetting, bereid is te betalen voor volledige genezing.

Ze hebben hun prijzen berekend in functie van wat het de patiënt en de gemeenschap kost om bij een zieke een levertransplantatie uit te voeren, een ingreep die door Sofosbuvir kan voorkomen worden. Dat is natuurlijk een absurde prijszetting, want hoeveel moet je dan niet betalen voor een airbag in je auto. Die kan niet alleen levens reden, maar heel kostelijke en langdurige hospitalisaties en werkonbekwaamheden voorkomen door het vermijden van polytraumata. Het is natuurlijk de schandalige patentwetgeving die tot zulke toestanden leidt. Heel dit verhaal over het Solvaldi schandaal kun je zien op de volgende RTBF-reportage. 

‘Licence to steal’ vanwege De Block, dwanglicensies bij de Noorderburen

Maggie De Block zou een voorbeeld kunnen nemen aan haar Nederlandse collega, de voormalige minister van Volksgezondheid Edith Schippers. Schippers, nochtans ook van liberale huize, pleit in een opmerkelijk artikel in het gerenommeerde vaktijdschrift The Lancet van 7 november vorig jaar voor het toepassen van een dwanglicensie op Sofosbuvir.

De titel van haar artikel was veelzeggend: ‘Better life through medicine—let’s leave no one behind’. Bij een dwanglicensie kan een land volgens de internationale verdragen van de Wereldhandelsorganisatie die België mee heeft ondertekend, in het geval de prijs van een essentieel geneesmiddel de betaalbaarheid van de ziekteverzekering op de helling zet de producent verplichten om de productie van het geneesmiddel onder licensie als generisch product te laten produceren, bijvoorbeeld in Indië. Schippers verwijst in haar bijdrage zelfs naar de Colombiaanse regering die dat momenteel doet. Schippers laakt ook de huidige patentwetgeving die overal in de wereld mensenlevens op het spel zet.

“Als de vrijheid van ondernemen botst met de vrijheid van leven, welke vrijheid moeten we dan beperken?”, citeerde ik eens een duo Harvard professoren in een brief die The Lancet gepubliceerd heeft naar aanleiding van de woekerprijzen van grote bedrijven voor geneesmiddelen tegen kanker. Dit idee is meer dan ooit levensnoodzakelijk geworden. Ook het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg heeft vorig jaar in juni, samen met hun Nederlandse collega’s, een studie gepubliceerd met gelijkaardige ideeën over hoe de prijs voor nieuwe onbetaalbare geneesmiddelen in de hand kunnen gehouden worden.

Allemaal opnieuw stof voor onze volksvertegenwoordigers om het debat met De Block hierover op de parlementaire agenda te zetten. Maar zoals Raoul Hedebouw altijd zegt: het is wat er gebeurt op de straat wat beslissend is om de krachtsverhoudingen met Big Pharma en hun minister te doen omkeren.