In een vorige bijdrage had ik het over de toenemende politieke en sociale diversiteit binnen datgene wat men de allochtone gemeenschap(pen) noemt. Deze keer zou ik één aspect willen belichten: het “passing” fenomeen en zijn relatie met de politiek. Hieronder wordt in ons concrete geval verstaan dat iemand uit een bepaalde gemeenschap er alles aan doet, bewust of niet bewust, om niet langer met zijn gemeenschap ven herkomst geïdentificeerd te worden, of, – waar dit wel nog het geval is – om tegelijk als een model-lid van de meerderheidsgroep aanvaard te worden.
Zulke mensen “stralen” dan als ze weten dat over hen door hun collega’s als “echte voorbeeld-allochtonen” gesproken wordt. “Mochten ze allemaal maar zo zijn zoals… X, Y of Z.” Sommige moeten daar zelfs geen inspanning voor doen, maar slagen daar vanzelf wel in. Zij hebben een “passing” doorgemaakt van de minderheidsgroep naar de meerderheidgroep. In principe is ook de omgekeerde beweging mogelijk, namelijk vanuit de meerderheidsgroep naar een minderheidsgroep.
Er zijn klassieke gevallen gekend, waarbij iemand meer indiaan werd of minstens zoveel indiaan werd als de indianen zelf onder wie hij verbleef, alhoewel hij daar eigenlijk van herkomst absoluut niets mee te maken had. Soms is het ook niet de persoon zelf die daar zozeer op aanstuurt, maar mensen in zijn onmiddellijke omgeving.
Enkele voorbeelden… Toen ik begin 90 nog kabinetschef van de Koninklijk Commissaris voor het migrantenbeleid was, had ik ooit tijdens een interview Elio Di Rupo als voorbeeld aangehaald voor een geslaagde migratie op tweede generatie niveau. Ik kreeg een dreigende telefoon van zijn toenmalige p.r. assistente die me vroeg met welk recht ik zoiets gezegd had, want haar baas was een Belg zoals iedereen en ze verbood me om hem in de toekomst ooit nog met de Italiaanse migratie in verband te brengen. Wat ik gezien had als een pluim voor de heer Di Rupo, had zij ervaren als een denigreren. Ik neem aan dat haar baas niets wist van haar tussenkomst, enfin… ik hoop het. In dit geval ging het om een “passing” voorgehouden door de omgeving van de heer Di Rupo.
Ik moet onvermijdelijk een beetje terugdenken aan dit “passing” fenomeen als ik vandaag sommige allochtone Vlaamse parlementairen bezig zie. In mijn ogen was dit trouwens ook een van de factoren die enkele jaren geleden bij veel Marokkaanse jongeren het succes van Abu Jahjah verklaarde. Want hier speelde zelfs voor een deel een sociale “passing” mee vanuit een sociale meerderheid naar een sociale minderheid, “passing” die hem goed op het lijf geschreven stond en waar hij ook mentaal goed in slaagde. Het maakte hem heel populair bij veel jongeren in de minderheid die zich in hem herkenden.
Ik verduidelijk me: Abu Jahjah zelf was absoluut geen arbeiderskind en in eerste instantie was hij aan de UCL verbonden, maar hij slaagde er wel heel goed in om de frustraties van minder succesvolle allochtonen in de samenleving te kanalizeren en zich door hen geliefd te maken.
De grote uitdaging waar het politieke milieu vandaag voor staat, wil het zijn contact niet verliezen met wat reëel leeft in etnisch-culturele minderheidsgroepen in de samenleving, is mensen daaruit aan te trekken die voldoende voeling houden met wat leeft in die gediversifieerde gemeenschappen in haar totale complexiteit, en niet alleen te recruteren in de “passing” subgroepen of bij “passing” jongeren.
Ik vermoed dat het dankbaarder is voor de meeste partijen om mensen aan te trekken die een goede opleiding gehad hebben en dan nog eens aartsvriendelijk zijn in de omgang… of die niet dwars liggen, of die zich als model-Vlamingen “afficheren” (en die mogen er zijn, evident!) maar op termijn is het interessanter om daarnaast ook voldoende mensen aan te trekken die “moeilijk” doen, minder model-Vlaming zijn maar ondertussen wel heel goed voeling hebben met belangrijke delen aan de basis. Ik vrees dat momenteel “passing” iets te veel de bron is geworden waaruit in Vlaanderen gerecruteerd wordt.
